Mobilne systemy operacyjne – nie tylko iOS i Android

Smartfony, tablety czy inne urządzenia mobilne, podobnie jak komputery, potrzebują systemu operacyjnego, by mogły poprawnie działać. Producenci oprogramowania, chcąc sprostać wymaganiom użytkowników oraz możliwościom, jakie oferują nowoczesne smartfony, muszą stale ulepszać swoje rozwiązania. Obecnie na rynku zdecydowanie królują dwa mobilne systemy operacyjne, ale w przeszłości było ich znacznie więcej, choć większość z nich historię miała krótką.

Android – najpopularniejszy system na urządzenia mobilne

Android to zdecydowanie najbardziej popularny mobilny system operacyjny. Jak informowało Google w 2021 roku, liczba aktywnych urządzeń, korzystających z tego oprogramowania, przekroczyła 3 miliardy. Dla porównania największy konkurent, a więc iOS od Apple, obsługuje około dwa razy mniej urządzeń. Choć trzeba też zaznaczyć, że nie jest tak uniwersalny, jak Android, co ma swoje plusy i minusy.

Porównanie tych systemów znajdziecie w tekście: Android vs. Apple – jakich urządzeń jest więcej na świecie?

Początki Androida datuje się na 2003 rok, kiedy to Andy Rubin, Rich Miner, Nick Sears i Chris White założyli Android Inc. w kalifornijskim Palo Alto. Dwa lata później na zakup firmy zdecydowało się Google. Takie posunięcie oczywiście zwiastowało wejście giganta z Mountain View na rynek urządzeń mobilnych. Tak też się stało w 2008 roku, kiedy to HTC Dream (w Polsce sprzedawany pod nazwą Era G1) jako pierwszy smartfon otrzymał Androida w wersji 1.0. Choć system ten nie oferował zbyt wiele, w kolejnych aktualizacjach zostawał uzupełniany o funkcje, bez których trudno wyobrazić sobie dzisiejsze smartfony np. nagrywanie filmów (pojawiło się w Cupcake) czy NFC (zadebiutowało w Gingerbread).

Trzeba zaznaczyć, że o ile Android został wykupiony przez Google, to należy do założonego w 2007 roku sojuszu biznesowego Open Handset Alliance. W jego skład wchodzą firmy związane z branżą telekomunikacyjną: producenci urządzeń mobilnych i podzespołów, twórcy aplikacji oraz operatorzy sieci komórkowych.

Od tamtego czasu rozwój Androida nie ograniczył się jedynie do wersji dla urządzeń mobilnych. Obecnie dużą popularnością cieszy się Android TV, a więc system operacyjny stworzony z myślą o telewizorach, odtwarzaczach multimedialnych (tzw. przystawkach) czy soundbarach. Od 2021 roku w Polsce dostępna jest także usługa Android Auto, która pozwala przesyłać dane ze smartfona na wyświetlacz kompatybilnego komputera pokładowego samochodu.

Wersje Androida

  • Android 1.0 Apple Pie (2008)
  • Android 1.1 Banana Bread (2009)
  • Android 1.5 Cupcake (2009)
  • Android 1.6 Donut (2009)
  • Android 2.0 Eclair (do wersji 2.1) (2009)
  • Android 2.2 Froyo (do wersji 2.2.3) (2010)
  • Android 2.3 Gingerbread (do wersji 2.3.7) (2010)
  • Android 3.0 Honeycomb (do wersji 3.2.6) (2011)
  • Android 4.0 Ice Cream Sandwich (do wersji 4.0.4) (2011)
  • Android 4.1 Jelly Bean (do wersji 4.3.1) (2012)
  • Android 4.4 Kitkat (do wersji 4.4.4) (2013)
  • Android 5.0 Lollipop (do wersji 5.1.1) (2014)
  • Android 6.0 Marshmallow (do wersji 6.0.1) (2015)
  • Android 7.0 Nougat (do wersji 7.1.2) (2016)
  • Android 8.0 Oreo (do wersji 8.1) (2017)
  • Android 9 Pie (2018)
  • Android 10 (Quince Tart) (2019)
  • Android 11 (Red Velvet Cake) (2020)
  • Android 12 (Snow Cone) (2021)
  • Android 13 (Tiramisu) (2022)

Od 2019 roku nowe wersje wyróżnia numer systemu, a nie nazwa słodkiej przekąski, choć Google roboczo korzysta z nich do dziś. Warto dodać, że nazwy słodyczy opracowywane były w kolejności alfabetycznej.

Nakładki systemowe na Androida

Na bazie Androida powstają liczne nakładki systemowe, którymi producenci smartfonów zastępują czysty system Google’a. Niektóre z nich wprowadzają tylko nieznaczne zmiany w interfejsie czy funkcjach telefonu, a inne bardziej wpływają na to, jak działa dany smartfon. Obecnie niemal każdy producent decyduje się na autorską nakładkę, a urządzenia, które pracują na czystym Androidzie, są w zdecydowanej mniejszości.

Najpopularniejsze nakładki oraz niektóre smartfony, które z nich korzystają, to:

A to, jak oceniamy poszczególne nakładki systemowe, znajdziecie w recenzjach smartfonów.

Telefony z czystym Androidem

Trudno dziś znaleźć smartfony z czystym Androidem. Producenci wkładają sporo pracy w rozwój swoich zakładek i nic nie wskazuje na to, by trend ten miał się zmienić. Jednymi z tych niewielu telefonów, które działają na samym Androidzie, są:


iOS – system dla iPhone’ów

iOS to system, który dostępny jest tylko na urządzenia Apple. To jedna z głównych różnic pomiędzy iOS-em a Androidem, ponieważ ten drugi znaleźć da się na sprzęcie wielu producentów. Takie rozwiązanie, chociaż nie jest uniwersalne, cechuje się za to lepszą stabilnością systemu, co często jest głównym argumentem zwolenników systemu od Apple.

iOS zadebiutował w 2007 roku (jeszcze pod nazwą iPhoneOS 1.0) wraz z premierą pierwszego iPhone’a. Zapoczątkowało to również erę smartfonów dotykowych, bez których trudno byłoby wyobrazić sobie dzisiejszy świat. Trzeba jednak zaznaczyć, że pierwszym telefonem z dotykowym wyświetlaczem był IMB Simon z 1992 roku (dla konsumentów dostępny był dwa lata później). Nazwano go wówczas palmfonem. Na „dotykową” rewolucję trzeba było jednak zaczekać aż do słynnej prezentacji Steve’a Jobsa z 2007 roku.

iOS ma również swoje odpowiedniki dla tabletów – iPadOS i zegarków – watchOS, a sam bazuje na macOS-ie, czyli systemie dla komputerów czy laptopów Apple’a.

To, jak zmieniał się iOS na przestrzeni lat, wraz z kolejnymi iPhone’ami opisaliśmy w artykule: Historia iPhone’a. Modele od 2007 do 2021 roku. Z kolei najnowsze wieści ze świata Apple znajdziecie w tekście: Podsumowanie wrześniowej konferencji Apple 2022.

Wersje iOS

  • iPhone OS 1.x (2007)
  • iPhone OS 2.x (2008)
  • iPhone OS 3.x (2009)
  • iOS 4 (premiera: 21 czerwca 2010)
  • iOS 5 (12 października 2011)
  • iOS 6 (19 sierpnia 2012)
  • iOS 7 (18 września 2013)
  • iOS 8 (17 września 2014)
  • iOS 9 (16 września 2015)
  • iOS 10 (13 września 2016)
  • iOS 11 (19 września 2017)
  • iOS 12 (17 września 2018)
  • iOS 13 (19 września 2019)
  • iOS 14 (16 września 2020)
  • iOS 15 (20 września 2021)
  • iOS 16 (12 września 2022)

Telefony z iOS

Smartfony z systemem iOS to oczywiście iPhone’y.

Windows Phone – mobilne „okienka”

Windows Phone (lub w swojej ostatniej wersji Windows 10 Mobile) nigdy nie zdobył tak wielkiego sukcesu, jak Android czy iOS. Mobilny system Microsoftu wykorzystywany był głównie w smartfonach Lumia, choć zainstalowano go również na kilku urządzeniach HTC czy Samsunga. „Okienka” jednak zawsze znajdowały się w tyle za konkurencją i przynosiły koncernowi z Redmond straty. Zdania użytkowników na temat systemu były podzielone – jednym do gustu przypadał bardziej, inni szybko wracali do Androida czy iOS-a. Ostatecznie Microsoft porzucił system na przełomie 2019 i 2020 roku.

Wersje Windows Phone

  • Windows Phone 7 (2010)
  • Windows Phone 7.5 Mango / Refresh (2011 / 2012)
  • Windows Phone 7.8 (2013)
  • Windows Phone 8 Apollo (2012)
  • Windows Phone 8.1 (2014)
  • Windows 10 Mobile (2016)

Symbian, PalmOS, bada OS oraz inne systemy z przełomu wieków

Już w latach 90. XX wieku czołowi technologiczni gracze opracowywali pierwsze mobilne systemy operacyjne. Choć już najstarsze telefony komórkowe wymagały bardzo prostych, wbudowanych systemów. Oprogramowanie, podobne do tego, jakie znamy dziś, zapoczątkowały systemy Palm OS (z debiutującym na rynku Palm Pilot 1000) oraz Windows CE (również dla urządzeń typu PDA). Obydwa te systemy pojawiły się w 1996 roku.

Kolejnym systemem, który jednocześnie stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych (archaicznych już), był Symbian. Oficjalnie powstał w 1998 roku, a opierał się na systemie EPOC (ten z kolei swoje początki miał jeszcze w latach osiemdziesiątych). Założona przez Nokię, Motorolę, Ericssona i Siemensa spółka Symbian Ltd. zaczęła rozwijać mobilne oprogramowanie. W 2008 roku całość przejęła Nokia, przemianowując organizację w Symbian Foundation. System miał kilka swoich odłamów, a najważniejszym z nich był S60, który po raz pierwszy pojawił się w Nokii 7650. Jeszcze do 2010 roku Symbian miał największy udział na rynku wśród smartfonów. Później jego przewaga szybko zaczęła topnieć, głównie na rzecz mających się świetnie do dziś – Androida oraz iOS-a.

Swój autorski system miało również BlackBerry (wsparcie dla BlackBerry OS zakończono na początku 2022 roku) oraz Samsung, którego badaOS trafiało na smartfony serii Wave. Koreańczycy jednak dość szybko porzucili projekt, przenosząc się całkowicie na Androida, który to wtedy zaczynał swoją ekspansję.