GeForce RTX 5000 (NVIDIA Blackwell) jednak nie takim przełomem? Topowe GPU zdmuchnie ze szczytu RTX-a 4090!

Dawno, dawno temu w odległej siedzibie NVIDII Jensen Huang i spółka snuli plany podbicia rynku GPU następną, ambitną generacją kart graficznych GeForce RTX 5000. Na ich spełnienie dali sobie czas do 2024 roku, ale doszło do (lekkiego) opóźnienia i porzucenia architektury Hopper. To było do przewidzenia w obliczu oporu ze strony konkurencji i zmiennej sytuacji w świecie półprzewodników. Co więc zaoferuje seria GeForce RTX 5000 i topowy model? Sprawdź, co wiemy o NVIDIA Blackwell.

GeForce RTX 5000. Żegnaj Hopper, witaj Blackwell

Kiedy po raz pierwszy pisałem o serii GeForce RTX 5000, miała ona powstawać na architekturze Hopper w wielomodułowej konstrukcji (MCM – ang. Multi-Chip Module). To odpowiedź na to, co AMD wprowadziło w Radeonach RX 7000. AMD RDNA 3 nie okazało się jednak taką rewolucją, jak pierwotnie przewidywali najznamienitsi informatorzy.

Budowa chipletowa (kilka połączonych ze sobą układów) ograniczyła się tylko do bloków MCD (ang. Memory Compute Dies) z podsystemem pamięci (Infinity Cache i kontrolery GDDR6). W dodatku ta część powstała w wyższym procesie technologicznym niż najważniejszy, monolityczny element: GCD – rdzeń graficzny z blokami obliczeniowymi.

david blackwell
David Blackwell. Źródło: strona Uniwersytetu Illinois

Wygląda na to, że NVIDIA nie pożegna się w konsumenckich kartach graficznych z monolityczną budową (jeden wielki układ) w serii GeForce RTX 5000. Ta nie będzie dłużej oparta na architekturze Hopper, którą ograniczono do profesjonalnych układów (NVIDIA H100). Jej miejsce zajmie NVIDIA Blackwell, która w oficjalnym slajdzie NVIDII została oznaczona jako Ada Lovelace Next. Nazwa kodowa pochodzi od nazwiska amerykańskiego statystyka i matematyka – Davida Blackwella.

Co nowego w serii GeForce RTX 5000? Jakie szanse na 3 nm TSMC i budowę chipletową?

Architektura NVIDIA Blackwell pierwotnie miała powstawać w nowym, dostosowanym pod karty NVIDIA 3-nanometrowym procesie technologicznym TSMC o dużym uzysku (który może sięgnąć nawet 80%). Byłaby to więc spora poprawa względem ulepszonej 5-nanometrowej litografii, która zastosowana została w serii GeForce RTX 4000. 3 nm wymiar technologiczny przynieść nawet 15% wzrost wydajności przy samym poborze mocy albo 30% wzrost efektywności energetycznej przy zachowaniu identycznych osiągów w porównaniu do 5 nm. Znacząco wzrośnie też gęstość upakowania tranzystorów.

Jednak nowe, wciąż nieoficjalne doniesienia wskazują na to, że proces technologiczny serii GeForce RTX 5000 ma być taki, jak profesjonalnych układów NVIDIA Blackwell. Nie byłoby to więc 3N, jak pierwotnie informatorzy zakładali, lecz 4NP TSMC. Jest to ulepszona litografia obecna w serii RTX 4000 (4N), a więc zaledwie usprawnione 5 nm.

To jeden z czynników, który pozwala zaoferować coraz lepszy stosunek wydajności do poboru mocy.  Ale niejedyny, bo nowe możliwości otworzyłaby również chipletowa budowa. To jednak pozostanie melodią przyszłości u NVIDII.

infografika budowy mcm
Czy tak właśnie (nie) będzie wyglądać budowa kart GeForce RTX 5000?

Wszystko wskazuje na to, że wszystkie modele w serii RTX 5000 będą miały nadal konstrukcję monolityczną.

Znany informator dotarł do informacji o tym, jak mogą wyglądać poszczególne (pełne) układy graficzne NVIDIA Blackwell. W planach na tę generację jest przynajmniej pięć układów graficznych (od najwyższego do najniższego):

GB202 – RTX 5090 (Ti). RTX 5080 (Ti)?

  • Multiprocesory strumieniujące (SM): 192
  • Rdzenie CUDA: 24576
  • VRAM: GDDR7 (do 32 GB)
  • Szyna danych: 512-bit

GB203 – RTX 5080 (Ti) lub RTX 5070 (Ti)?

  • Multiprocesory strumieniujące (SM): 84
  • Rdzenie CUDA: 10752
  • VRAM: GDDR7 (do 16 GB)
  • Szyna danych: 256-bit

GB205 – RTX 5060 (Ti) lub RTX 5070?

  • Multiprocesory strumieniujące (SM): 50
  • Rdzenie CUDA: 6400
  • VRAM: GDDR7 (do 12 GB)
  • Szyna danych: 192-bit

GB206 – RTX 5060 (Ti)?

  • Multiprocesory strumieniujące (SM): 36
  • Rdzenie CUDA: 4608
  • VRAM: GDDR7 (8/16 GB)
  • Szyna danych: 128-bit

GB207 – RTX 5060 lub RTX 5050?

  • Multiprocesory strumieniujące (SM): 20
  • Rdzenie CUDA: 2560
  • VRAM: GDDR6 (8 GB)
  • Szyna danych: 128-bit

Niestety, szykuje się powtórka z rozrywki z serii RTX 4000, czyli ostre cięcia poniżej flagowego modelu i równie ograniczone magistrale pamięci. Kluczowe będzie to, czy RTX 5080 skorzysta z mocno obciętego rdzenia GB202 (wzorem Ampere) zamiast ze znacznie słabszego GB203 (wzorem Ada Lovelace). W innym przypadku liczba rdzeni CUDA wyglądałaby podobnie jak w RTX-ie 4080 (Super). W niższych układach nawet dochodzi do regresu (GB205 ma mniej jednostek SM niż AD104).

Na pewno RTX 5090 nie wykorzysta pełnego rdzenia – ten zostanie ewentualnie zarezerwowany dla RTX-a 5090 Ti, jeśli NVIDIA postanowi wrócić do zapomnianego ostatniego flagowca.

Zastanawiający w przeciekach jest brak GB204, czyli odpowiednika AD104, który napędza: RTX-a 4060 Ti, RTX-a 4070 i RTX-a 4070 Ti. Czy w takim przypadku oznaczałoby to, że modele 5070 opierałyby się na okrojonych rdzeniach GB203? Niekoniecznie, prawdopodobnie będą bazować na słabszym GB205.

Do premiery jeszcze daleka droga, więc powyższe przecieki nie muszą się sprawdzić, ale według najświeższych nieoficjalnych doniesień pewniejsze jest pozostanie przy GB203 w RTX-ie 5080, a niższe układy dla słabszych modeli.

Dane techniczne i przewidywane osiągi topowego modelu NVIDIA Blackwell

  • Rdzeń graficzny: GB202
  • Proces technologiczny: 4NP TSMC (mocno ulepszone 5 nm)
  • Liczba bloków SM: mniej niż 192
  • Liczba rdzeni CUDA: mniej niż 24567
  • Taktowanie boost: ok. 2,9 GHz (3 GHz+ w zasięgu ręki?)
  • Pamięć VRAM: 28 GB GDDR7
  • Szyna danych: 448-bit
  • Taktowanie pamięci: 28000 MHz
  • Przepustowość pamięci: 1568 GB/s
  • Pamięć cache L2: 128 MB
  • Interfejs: PCIe 5.0 x16
  • Pobór mocy (TGP): brak danych (mniej niż 500 W?)

Zobacz dla porównania specyfikację GeForce’a RTX 4090


jensen huang z rtxem 4090


Według wstępnych założeń RTX 5090 mógłby przynieść względem RTX-a 4090:

  • 50% wzrost rdzeni CUDA
  • 52% wzrost w przepustowości pamięci
  • 78% wzrost pamięci cache (L2)
  • 15% wzrost taktowań rdzenia (boost)
  • 70% wzrost wydajności

To mocno hurraoptymistyczne przewidywania, które raczej się nie sprawdzą. Kopite7kimi, znany informator, który trafnie dzielił się swoimi doniesieniami na temat serii RTX 3000 i RTX 4000, początkowo twierdził, że topowy model GB202 ma mieć 512-bitową magistralę pamięci (ale to specyfikacja co najwyżej dla ewentualnego RTX-a 5090 Ti).

Jednak w tej generacji nie było ani RTX-a 4090 Ti, ani powrotu Titana. Kto wie, co jednak przyniesie przyszłość. Ba, sama NVIDIA może jeszcze tego nie wiedzieć, bo plany mogą jeszcze ulec zmianom.

Niestety, nie oznacza to końca ograniczeń, które nękają modele z rodziny Ada Lovelace…

Do tego czasu spodziewałbym się też porzucenia GDDR6(X) na rzecz nowego, szybszego standardu – GDDR7. GDDR6 ma jednak być wykorzystywany przez najsłabszego GeForce’a z serii RTX 5000. Potwierdził to również wspomniany już informator.

Jaki wzrost wydajności w RTX 5090?

Nawet jeśli 70% wzrost wydajności jest osiągalny, bo taki potrafi przynieść w niektórych grach RTX 4090 względem RTX-a 3090 (nie zawsze, bo bywa on też na poziomie 50-60%). Nie są to wartości tak rozdmuchane jak w pierwszych przeciekach serii RTX 4000, gdzie mówiono nawet o ponad 2-krotnej poprawie wydajności, ale nadal uważam, że przesadzone. Bardziej realny, na podstawie znanych przecieków, to maksymalnie 40-50% w 4K z ewentualnie ray tracingiem.

Nawet jeśli uda się rzeczywiście osiągnąć taki lub chociażby zbliżony wzrost (choćby w wybranych scenariuszach), to i tak najprawdopodobniej dotyczyć będzie on jedynie flagowego modelu. W pozostałych GPU skoki będą zauważalnie niższe, podobnie jak zresztą w poprzednich generacjach, gdy sięgały one często kilku(nastu) procent, a w najlepszym przypadku 20-30%. 

Dowiedz się więcej o topowym układzie NVIDIA Blackwell:

chłodzenie nvidia geforce rtx 4090 founders edition
RTX 5090 ma przynieść podobny wzrost wydajności co RTX 4090

Jaki pobór mocy GeForce RTX 5000?

W oficjalnym kalkulatorze mocy firmy Seasonic pojawiły się współczynniki TDP kart graficznych z serii GeForce RTX 5000. Oczywiście trzeba mieć na uwadze, że nie muszą one przełożyć się na rzeczywistość. Jednak przy sporym wzroście wydajności i jednocześnie niewielkich zmianach w procesie technologicznym (jedynie jeszcze mocniej ulepszone 5 nm) mogą się one sprawdzić. Jak może wyglądać pobór mocy poszczególnych układów NVIDIA Blackwell? Sprawdź:

  • GeForce RTX 5090 – maksymalnie 500 W (o 50 W więcej niż w RTX 4090)
  • GeForce RTX 5080 – maksymalnie 350 W (o 30 W więcej niż w RTX 4080 i RTX 4080 Super)
  • GeForce RTX 5070 – maksymalnie 220 W (o 20 W więcej niż RTX 4070 i tyle samo, ile w RTX 4070 Super)
  • GeForce RTX 5060 – maksymalnie 170 W (o 55 W więcej niż w RTX 4060)
  • GeForce RTX 5050 – maksymalnie 100 W (RTX 4050 w wersji desktopowej nigdy nie wyszedł)

Kiedy premiera GeForce RTX 5000 (NVIDIA Blackwell)?

Następna, po Ada Lovelace, generacja miała według pierwotnego planu NVIDII ukazać się w 2024 roku (zapewne tradycyjnie pod koniec trzeciego kwartału). Ten termin nie był jednak, i nadal nie jest, pewny.  NVIDIA miała początkowo przełożyć wydanie kart graficznych GeForce RTX 5000 na 2025 rok, nie dotrzymując dwuletniego cyklu wydawniczego zgodnego z wcześniejszym harmonogramem.

Czy to oznacza aż roczne opóźnienie? Niekoniecznie – pierwsze karty graficzne NVIDIA Blackwell według sprawdzonego informatora, kopite7kimiego, mają wyjść jeszcze w 2024 roku, a mianowicie – w czwartym kwartale (nieco później niż zwykle).

Jednak pod koniec 2024 roku miałyby wyjść jedynie dwa najmocniejsze GPU: GeForce RTX 5090 (GB202) oraz GeForce RTX 5080 (GB203). Premiera pozostałych układów odbyłaby się najwcześniej na początku 2025 roku (zapewne kolejne wychodziłyby przynajmniej do połowy roku).

Źródło: NVIDIA


Nie da się ukryć, że układy z serii RTX 4000 nie sprzedają się najlepiej z powodu wyceny, a NVIDIA w dobie gorączki sztucznej inteligencji skupia swoją uwagę na rynku AI (układy Blackwell trafią też na rynek HPC). Tym samym konsumenckie karty graficzne nie mają tak wysokiego miejsca na liście priorytetów. Miejmy nadzieję, że seria GeForce RTX 5000 przyniesie bardziej adekwatny skok wydajności do ceny. A przecieki kolejny raz nie rozdmuchują oczekiwań do granic możliwości, które będą miały się nijak do rzeczywistości…

Źródło: VideoCardz, Twitter (kopite7kimi), Chiphell

Przeczytaj recenzje kart graficznych RTX 4000:

Zobacz także:

Sprawdź wszystkie modele GeForce RTX 4000 i kart NVIDIA w x-komie