Filmy, komiksy, gry i figurki z Diuny

Filmy z Diuny

Diuna (2021)
Diuna (1984)
Planet Dune (2021)
Jodorkowsky Dune (2013)

Diuna (2021) z rozmachem i świetną muzyką

Zacznę niejako od końca, prezentując najnowszą adaptację filmową, czyli Diunę (2021). Jej reżyserem oraz współscenarzystą został Denis Villeneuve. Produkcja trwa całe 2,5 godziny, a i tak nie omawia całego, opasłego tomiszcza Diuny. Villeneuve skupił się jedynie na pierwszej połowie powieści, pozostawiając widza w oczekiwaniu na kolejną część.

Ten pozornie dziwny zabieg pozwolił przedstawić zawiłości kosmicznego imperium, które splatają się w wielowątkowej narracji rozgrywanej wśród palących piasków pustyni Arrakis. Nie ma tu zatem chaosu ani dróg na skróty. Nie widać chęci upchnięcia ogromnej fabuły w zwięzłej formie kinowej (dlatego są dwie części). Powstała przestrzeń do spokojnego wdrażania widzów nieobeznanych z literackim pierwowzorem. Przestrzeń krytykowana wprawdzie czasami za zbyt powolną akcję wypełniona została charyzmą aktorów, zdjęciami pełnymi rozmachu oraz fantastyczną muzyką Hansa Zimmera.

Więcej na temat Diuny (2021) przeczytasz w artykule: Diuna – premiera, recenzje, obsada i zwiastuny. Wszystko, co wiemy o filmie

Diuna (1984) w ekranizacji Davida Lyncha

Obraz zaserwowany przez Davida Lyncha to wstrząsająca, momentami brutalna opowieść z silnie zaakcentowanym wątkiem wojny między Atrydami a Harkonennami. Reżyser z jednej strony skupił się na postaci Paula Atrydy i jego życiu na wygnaniu wśród Fremenów. Z drugiej strony szlachetności prawowitego władcy Arrakis przeciwstawia w sposób niezwykle kontrastowy bezwzględność Harkonenna i jego klanu.

Produkcja wypełniona jest monologami, wręcz rozważaniami natury filozoficznej (zaczerpniętymi niemal w całości z literackiego pierwowzoru). Lynch postanowił zamknąć, a raczej upchać, całą fabułę w ramy jednego filmu, co czyni go niezrozumiałym dla przeciętnego widza. 2 godziny 17 minut to jednak za mało, by jako tako wyjaśnić złożoność kosmicznego imperium, nie mówiąc już o całej gamie motywów kierujących bohaterami. U Lyncha ewidentnie w ruch poszedł nóż fabularny. Historia uprościła się, to prawda, straciła jednak na czytelności.

Dzieło uchodzi wśród niektórych za kultowe, lecz fani powieści zarzucają jej zbytnią powierzchowność. Nie ma w tym nic dziwnego – pierwowzór liczył 9 godzin, ale na tak długą produkcję nie zgodzili się producenci. Finalnie stanęło na niewiele ponad dwóch wyzutych z klarownego przekazu.

Planet Dune (2021). Koszmarny niewypał

Są filmy złe i są filmy tragiczne. Do tych ostatnich zalicza się Planet Dune (2021). Film nakręcony na szybko, z małym budżetem (jak to z Asylum bywa), wizualnie kiczowaty. Co tu dużo mówić – ta produkcja miała „umilić” oczekiwanie na tę właściwą Diunę, zbierając przy okazji trochę fantów za szybsze pojawienie się na rynku. Szkoda tylko, że tego nie da się oglądać.

Wspominam o tym filmie raczej ku przestrodze, niż aby zachęcać. No bo tak: czerwie pustyni wyglądają jak węże, a całość obrazu spowija upiorny filtr w kolorze przypominającym galaretkę owocową, w której ktoś ewidentnie przesadził ze sztucznym barwnikiem.

#niepolecam

Jodorkowsky’s Dune (2013). Dokument o filmie, którego nie było

Diuna w reżyserii Jodorkowsky’ego umarła, zagrzebana w piaskach Arrakis. Przepadła na powierzchni planety, która okazała się przekleństwem człowieka mającego jako pierwszy przenieść powieść Franka Herberta na srebrny ekran. Jeśli wierzyć produkcji Franka Pavicha, autora dokumentu o niedokończonym nigdy filmie Diuna, Alejandro Jodorkowsky zamierzał pokazać film rewolucyjny.

Obraz majestatyczny i eksperymentalny ze sporą dawką mistycyzmu. Obraz, który zawładnął umysłem reżysera, choć ten nigdy książki nie czytał! Zatrudnieni rysownicy oraz technicy od efektów specjalnych tworzyli trzon twórczej drużyny, gotowej zaprojektować kompleksowo świat bezkresnej pustyni, jak i pałacowe wnętrza.

Ambitne plany pokrzyżowały niestety negocjacje o fundusze. Śmiała, chyba zbyt śmiała wizja Jodorkowsky’ego nie przekonała hollywoodzkich baronów. Zarzucili oni reżyserowi zbytnią ekstrawagancję, no i niewystarczającą komercyjność produkcji. Diuna Jodorkowsky’ego odeszła w niepamięć, ale tylko do 2013. Wtedy pojawił się dokument opisujący drogę reżysera – od pomysłu do klęski projektu. Drogę, która mogła zaowocować filmem przełomowym.

Seriale z Diuną

Diuna (2020)
Dzieci Diuny (2003)

Diuna (2000). Miniserial z ambicjami

To, co nie udało się Lynchowi, naprawić miał miniserial wyprodukowany w roku 2000. Stąd i tytuł Dune (2000). Co ciekawe, zebrał on dobre oceny widzów oraz 2 nagrody Emmy. Trzy odcinki liczą łącznie 265 minut i są produkcją telewizyjną. Widać to po dekoracjach oraz efektach specjalnych.

Budżet, jak na warunki amerykańskie, był dość skromny. 20 milionów dolarów nie zapewniło wprawdzie hollywoodzkiego rozmachu, dało za to przestrzeń czasową nie tylko do wciągnięcia widza w zawiłości polityki obecnej na Arrakis – serial zapewnił czas do bliższego poznania głównych bohaterów, czyli zżycia się z nimi.

Dzieci Diuny (2003)

Idąc za ciosem i za popularnością serialu, podjęto się kontynuacji losów Paula Atrydy. Teraz już cesarza Paula. Fabuła serialu Dzieci Diuny (2003) łączy w sobie wątki z powieści Mesjasz Diuny oraz Dzieci Diuny, ukazując walkę nowego ośrodka cesarstwa ze starymi. Bene Gesserit, Gildia Kosmiczna, Bene Tleilax oraz księżna Irulana łączą siły, by zdetronizować Paula i przywrócić poprzedni porządek.

Serial uhonorowano aż czterema statuetkami Emmy.

Komiksy Diuny

Diuna. Powieść graficzna. Księga I
Diuna – 1. Ród Atrydów

Diuna. Powieść graficzna. Księga I

To nie przypadek, że Diuna. Powieść graficzna, ukazała się przy okazji premiery filmu Denisa Villeneuve. Komiksy wciąż mają grono zapalonych fanów i to z myślą o nich powstała ta ilustrowana powieść pełna klimatycznych grafik autorstwa Raula Allena i Patrici Martin. Tak jak i w książce, tak i tu cały ciężar fabularny położono na dialogach oraz opisach. Dzięki temu czytelnik zaznajamia się z niuansami Diuny, podziwiając jednocześnie zachwycającą oprawę wizualną.

Diuna. Powieść graficzna. Księga I jest początkiem serii komiksów. Kolejne tomy będą pojawiać się sukcesywnie.

Diuna – 1. Ród Atrydów

Rolę uzupełnienia Diuny. Powieści Graficznej odgrywa kolejny komiks: Diuna – 1. Ród Atrydów. Jest to prequel klasycznej powieści, przybliżający pierwszy z wielkich rodów Arrakis. Fabuła rozgrywa się na 30 lat przed wydarzeniami z właściwej Diuny. I w tym przypadku jest to dopiero pierwszy tom rozległej (mam nadzieję) serii.

Przeczytaj też: Diuna – kolejność czytania książek

Gry z Diuny

Dune (1992)
Dune II: Battle for Arrakis (1992)
Dune 2000 (1998)
Emperor: Battle for Dune (2001)
Frank Herbert’s Dune (2001)
Dune – gra planszowa

Dune (1992)

Prosta wizualnie gra na system DOS będąca zgrabną mieszanką strategii i przygodówki. Fabuła, jak nietrudno zgadnąć, opiera się na powieści, prowadząc gracza przez perypetie Paula Atrydy.

Dune II: Battle for Arrakis (1992)

Tym razem masz do czynienia ze strategią czasu rzeczywistego. Grafika to pikseloza w czystej postaci, a gracz wciela się w jedną ze stron konfliktu, czerpiąc z dostępnego arsenału. Twórcy wydzielili dwa główne wątki: ekonomiczny i militarny. Z jednej strony wydobywa się Melanż – bogactwo Arrakis, z drugiej eliminuje przeciwników.

Dune 2000 (1998)

Tak naprawdę Dune 2000 (wydana notabene w roku 1998) to remaster gry z 1992 roku. Grafika uległa poprawie i pod kątem wizualnym zaczęła przypominać StarCrafta. Pojawiło się też 27 zaktualizowanych misji, wprowadzono rozgrywkę wieloosobową, nowe wstawki filmowe, nowe jednostki i parę innych udogodnień. Podbój Arrakis rozgorzał na nowo.

Emperor: Battle for Dune (2001)

Nareszcie przełom i gra w środowisku 3D. Jak na dzisiejsze standardy było to bardzo siermiężne 3D, ale dało się przybliżać i oddalać obraz. Dało się także walczyć z żywym przeciwnikiem przez internet, a to już nie byle co. Jednak najważniejszą zmianą, jaką wprowadził Emperor: Battle for Dune było wyjście poza Arrakis. Walka toczyła się w wielu innych lokacjach, dodając smaczku fabule.

Frank Herbert’s Dune (2001)

Rok 2001 był świadkiem premiery jeszcze jednej gry związanej z Uniwersum Diuny. Frank Herbert’s Dune było produkcją z widokiem TPP (zza pleców bohatera), w której gracz przemieszczał się po lokacjach, przeżywając wydarzenia z powieści. W trakcie spotyka różnych ludzi i rozmawia z nimi, toczy też walki, rozwiązuje zagadki. Całość spowija grafika 3D z klimatyczną muzyką.

Dune – gra planszowa

I wreszcie gra w pełni analogowa, czyli planszówka z rozbudowanymi zasadami, odtwarzającymi specyfikę polityki Diuny. Gra planszowa Dune ukazała się w języku polskim, pozwalając stanąć na czele jednej z sześciu frakcji. Początkowo zasady mogą się wydawać skomplikowane, jednak z biegiem czasu każdy je opanuje. Niezwykle ważny jest czas pojedynczej rozgrywki, który liczy około 120 minut. Można rzec, że to tak w sam raz.

Figurki z Diuny

To już świecka tradycja, że przy okazji głośnych premier gier oraz filmów w sprzedaży pojawiają się figurki z bohaterami. Figurki dwojakiego rodzaju.

Pierwsze to te wiernie odwzorowujące najważniejsze postacie. Misternie wykonane, ręcznie malowane, oddające z pietyzmem każdy detal stroju, zbroi, ciała, broni, itp. Dla lepszego efektu zamykane są w estetycznych opakowaniach z przeszklonym frontem. Niejednokrotnie dodawane są akcesoria i podstawki.

Takie figurki Paula Atrydy, Lady Jessicy, Stilgara i Duncana Idaho wypuściła na rynek firma McFarlane Toys. Problemem jest obecnie ich dostępność.

Drugi rodzaj figurek reprezentują te z pod znaku Funko Pop. Ich charakterystyczny design opiera się na komiksowej konwencji, jak i nieproporcjonalnie dużych głowach. Rzecz jasna nie można odmówić im uroku ani jakości wykonania. Stanowią nie lada gratkę dla wszystkich fanów Diuny.

W kolekcji Funko Pop ukazali się: Paul Atryda, Książę Leto, Lady Jessica, Baron Harkonnen, Duncan Idaho.

Przeczytaj więcej o figurkach Funko Pop

Sprawdź również:

Piotr Kaleta

Bezgranicznie zafascynowany możliwościami współczesnych technologii. Niestrudzony poszukiwacz nowinek i zapalony recenzent w jednym.

Filmy, komiksy, gry i figurki z Diuny. Świat wciągający jak piaski Arrakis

Piotr Kaleta

Filmy z Diuny