Ciekawe fakty o ludzkim mózgu. Budowa, funkcje, potencjał i interesujące ciekawostki

Mózg to elementarny organ każdego człowieka. I choć z medycznego punktu widzenia wydaje się być tematem dobrze ogarniętym, to jego wielka moc i zachodzące tu zależności budzą nieustanne zainteresowanie i cały czas pozostają polem do bardzo ciekawych odkryć. Mając na uwadze niezwykłą rolę tego organu w życiu każdego z nas, warto wiedzieć jak jest zbudowany, w jaki sposób działa i co właściwie potrafi. Wytężcie umysł i poznajcie najciekawsze fakty o ludzkim mózgu.

Czy mózg jest najważniejszym organem?

To, że mózg jest najważniejszym organem w organizmie człowieka nikogo dzisiaj nie dziwi, bo zostało powiedziane już bardzo dawno temu. Przyczyną tej krążącej od dawna tezy jest fakt, że mózg wraz z neuronami, które z niego wypływają, stanowi centrum układu nerwowego i odpowiada za pracę każdego innego narządu na naszym ciele. 

Co więcej, to właśnie jemu zawdzięczamy myślenie, rozumienie, zdolności analityczne i pamięć. To również on odpowiada za każdy nasz ruch i zachowanie. Efektem jego pracy jest też nasza osobowość, a więc to, kim właściwie jesteśmy i jakie postawy przyjmujemy na co dzień.

Mózg jest więc najbardziej złożoną częścią organizmu – nie tylko pod względem anatomicznym, ale także funkcjonalnym. Mówi się, że człowiek wykorzystuje jedynie od 10 do 20 % potencjału tkwiącego w tym organie. 

Niemniej badania dowodzą, że jest to jedynie chętnie powtarzana mrzonka bez większego sensu. W rzeczywistości człowiek, jeśli tylko chce i ćwiczy, może wykorzystać pełen potencjał mózgu – no chyba, że ograniczają go uniemożliwiające to choroby lub inne dysfunkcje.

mózg medytacja ciekawe fakty

Dowodem na to, mogą być coraz to nowsze doniesienia o możliwościach tego organu. Pozostając w temacie technologii, warto wiedzieć, że przez wzgląd na swoją złożoność, mózg nazywany jest zamienne biokomputerem. 

Ostatnio stwierdzono też, że przekazywane wewnątrz mózgowia informacje potrafią krążyć z prędkością 100 megabajtów na sekundę. Z kolei pamięć, wynikająca z pracy tego narządu, zdaniem naukowców jest nieskończona.

Trzeba wiedzieć, że z mózgu samego płyną nasze przyjemności, radość, śmiech, wesołość, a także nasze smutki, ból, żałość i łzy.
Hipokrates

Mówiąc zatem najogólniej nasz mózg odpowiada za kontrolę funkcji życiowych, zmysłów, ruchów. To dzięki niemu odczuwamy emocje i kreujemy określone zachowania. To również on pozwala nam na naukę, poznawanie świata i nieustanny duchowy rozwój.

Jak wygląda i jak zbudowany jest ludzki mózg? 

Czy mózg to mięsień?

Trzeba jasno powiedzieć, że pod względem strukturalnym mózg nie jest mięśniem. Owszem, krąży taki mit, wynikający głównie z tego, że lekarze i eksperci w tej dziedzinie zalecają jego systematyczne ćwiczenia, podobnie jak ma to miejsce w przypadku mięśni – niektórzy twierdzą nawet, że nieużywany mózg obumiera. 

Niemniej mózg nie zalicza się do mięśni jako takich. Jest bowiem tworem, który łączy miliony wrażliwych na bodźce neuronów, a nie – tak jak ma to miejsce w przypadku mięśni – miocytów. Jest on zatem organem złożonym – najbardziej skomplikowanym, wymagającym i ważnym w całym ludzkim organizmie. Jego działanie polega na przekazywaniu informacji w postaci impulsów elektrochemicznych pomiędzy poszczególnymi neuronami.

Mózg i jego elementy

Trzeba też jasno powiedzieć, że mózg składa się z kilku kluczowych elementów. Każdy z nich pełni określoną funkcję. Mowa o pniu mózgu, móżdżku, podwzgórzu, przysadce mózgowej oraz mózgu. Pień mózgu kontroluje funkcje automatyczne, np. ciśnienie krwi, bicie serca, ruchy mimowolne, czy funkcje narządów wewnętrznych, jak np. trawienie. Móżdżek kontroluje postawę oraz ruchy człowieka. Podwzgórze i przysadka odpowiadają z kolei za emocje i funkcje poznawcze, a mózg jako taki ma za zadanie integrować wszystkie te funkcje, analizować i wysyłać adekwatne do sytuacji odpowiedzi.

W zdrowym ciele zdrowy mózg?

Wpływ aktywności fizycznej na mózg

Aktywność fizyczna ma pozytywny wpływ na pracę mózgu. Okazuje się bowiem, że ruch jest bodźcem, który genialnie go stymuluje i nie pozostaje bez znaczenia dla strefy intelektualnej człowieka.

bieganie

Codzienny trening dba również o prawidłową pracę układu krążenia, a to powoduje skuteczne zwiększenie przepływu krwi przez mózg. Szacuje się, że regularna aktywność fizyczna jest w stanie przyczynić się do powstawania nowych naczyń krwionośnych w mózgu. 

Mówiąc wprost, może zwiększyć jego ukrwienie nawet o 25%, dostarczając mu tym samym większą ilość tlenu i substancji odżywczych, a to pozytywnie wpływa na jego kondycję. Co ciekawe systematycznie wykonywane ćwiczenia mogą opóźnić choroby mózgu, w tym np. chorobę Alzheimera – nawet o ponad 30%.

Sprawdź koniecznie: 

Czy brak snu wpływa na mózg? 

Wpływ snu na mózg 

Nieodpowiedni odpoczynek i bezsenność odbijają się na każdym aspekcie zdrowia i życia, w tym również na pracy naszego mózgu. W związku z tym, konieczne jest zachowanie zdrowego balansu między wykorzystywaniem potencjału tego organu, a koniecznym do jego regeneracji odpoczynkiem.

Oczywiście spotkamy się z teoriami, że „mózg nigdy nie śpi”. Niektórzy naukowcy twierdzą bowiem, że nawet w czasie najgłębszego snu mechanizmy nieświadomego uczenia się są bardzo aktywne, a bodźce, które odbieramy w trakcie snu, np. zapach, nie są z niego usuwane natychmiast po przebudzeniu.  

Tak czy siak, jednemu nie da się zaprzeczyć – brak snu i wynikające z niego zmęczenie powoduje, że nie jesteśmy zdolni do wydajnego funkcjonowania, podejmowanie najprostszych decyzji zaczyna sprawiać problem, a mózg zamiast działać na najwyższych obrotach, ulega destrukcji. Skąd tak dalece posunięta teza?

Badacze z amerykańskiego Duke University sprawdzali, jak brak snu wpłynie na decyzje finansowe grupy studentów. Okazało się, że kiedy byli oni wyspani, racjonalnie szacowali ryzyko. Kiedy jednak mieli za sobą nieprzespaną noc, podejmowali decyzje na podstawie emocji, a czas interakcji był znacznie wydłużony. 

Innym przykładem mogą być odkrycia szwedzkich lekarzy, które opublikowano na łamach magazynu „Sleep”. Okazało się, że gdy nie śpimy dłużej niż 30 godzin, w mózgu pojawiają się białka NSA i S-100B, świadczące o nieprawidłowej pracy organu i jego uszkodzeniach.

Zobacz też:

sen

Jak dobrze i szybko zregenerować mózg?

Za ten proces odpowiedzialna jest tzw. neurogeneza. Stoi ona za wytwarzaniem zupełnie nowych neuronów, wyposażonych w odpowiednie połączenia nerwowe. Odbudowywanie komórek znajdujących się w mózgu i tworzenie nowych połączeń nerwowych jest więc możliwe, ale trzeba stworzyć ku niemu odpowiednie, możliwie najbardziej sprzyjające warunki.

W kontekście długofalowym, można to zrobić m.in. zapewniając naszemu organizmowi wspomnianą już aktywność fizyczną. Dodatkowo warto postawić na zdrową i pełnowartościową dietę, która dostarczy mu najważniejsze mikro- i makroskładniki, wspomagające prawidłowe funkcjonowanie wszystkich narządów, w tym oczywiście mózgu. Unikajmy też substancji psychoaktywnych, palenia tytoniu, oraz innych czynników, które powszechnie znane są ze swego destrukcyjnego wpływu na organizm człowieka.

A tu i teraz? Pamiętajmy też o zdrowym rozsądku. Nie bierzmy na siebie więcej, niż możemy udźwignąć. Owszem, nasz mózg to narzędzie wielozadaniowe, ale intensywna eksploatacja, wymagająca ogarniania mnóstwa spraw na raz, może doprowadzić do jego dewaluacji. 

Kiedy zatem czujemy zmęczenie i przytłoczenie bieżącymi sprawami, to znak, że czas się na chwilę zatrzymać. Pozwólmy sobie na 15-minutową drzemkę, która szybko poprawi nasze samopoczucie albo choć na 10 minut zamknijmy oczy i nie myślmy – skupmy się na oddechu i medytacji.

W tym miejscu trzeba też zaznaczyć, że wymienione wyżej sposoby na regenerację mózgu przynoszą wiele pozytywnych efektów w bardzo krótkim czasie. Nie zastąpią jednak prawidłowej higieny obchodzenia się z nasza głową, myślami i mózgiem, a w konsekwencji całym organizmem. Warto o tym pamiętać.  

Przeczytaj też:

przerwa w pracy medytacja

Jak ćwiczyć mózg, aby lepiej funkcjonował?

W związku z powyższym, z pewnością warto sobie doprecyzować o co właściwie chodzi z „prawidłowym obchodzeniem się” z naszym mózgiem. W moim zamierzeniu ma to być równoznaczne z wychodzeniem mu naprzeciw, ćwiczeniem, udoskonalaniem. Zarówno na poziomie fizycznym jak i umysłowym czy duchowym. Wszystko to jest tu ze sobą ściśle powiązane, więc bardzo trudno byłoby oddzielić te kwestie od siebie tzw. grubą kreską.

Co zatem możemy zrobić, aby nasz mózg lepiej funkcjonował? Najlepszym ćwiczeniem dla mózgu jest nauka, samorozwój i medytacja. Wszystkie te czynności sprawiają, że poprawia się nasza pamięć, koncentracja, czy umiejętność skupiania się. W sieci znajdziemy mnóstwo ćwiczeń, mających na celu umiejętne stymulowanie mózgiem – korzystajmy z nich. 

Czytajmy, bądźmy żądni ciekawostek, nowości, poznawania świata i nowych doznań – smaków, zapachów itd. Im więcej dostarczymy ich do naszego mózgu, tym bardziej poszerzamy perspektywę jego funkcjonowania.

Zobacz również:

TOP 10 ciekawostek o ludzkim mózgu

Kończąc rozmyślania na temat mózgu, zostawiam kilka interesujących faktów na temat jednego z najciekawszych, a jednocześnie nadal nie do końca odgadnionych organów. Oto perełki, które udało mi się zebrać do tego zestawienia:

  1. Mózg nie posiada żadnych receptorów, więc nie odczuwa bólu tradycyjny sposób. Jeśli towarzyszy nam ból głowy w okolicach mózgu, to najczęściej wynika z wysokiego ciśnienia, spowodowanego np. stresem.
  2. Znacie powiedzenie „miałem to na końcu języka”? Jest to zjawisko, w którym następuje zanik pamięci odnośnie zapamiętanego wcześniej słowa i najczęściej na myśl przychodzą zupełnie inne rzeczy. Winowajcą jest zawieszający się na chwilkę mózg.
  3. Kiedy patrzymy na uśmiechającą się osobę, nasz mózg produkuje endorfiny, dopaminę i serotoninę, czyli tzw. hormony szczęścia. Dzieje się to mimowolnie i nawet wówczas, gdy uśmiech jest udawany.
  4. Naczynia krwionośne w ludzkim mózgu mają niemal 160 000 kilometrów długości.
  5. Pręd­kość pojedynczego impulsu ner­wo­wego to około 400 km na godzinę.
  6. Niektórzy naukowcy twierdzą, że aż 90% naszych decyzji podejmujemy podświadomie.
  7. Według badań przeciętny człowiek doświadcza około 70 tysięcy myśli dziennie. Niestety zdecydowana większość z nich jest pesymistyczna i niesie za sobą samokrytykę.
  8. Masa mózgu stanowi średnio 2% masy ciała człowieka.
  9. Męski mózg jest o około 10% większy od mózgu kobiety. Płeć nie ma jednak wpływu na jego funkcjonowanie.
  10. Istnieje zjawisko dotyczące mózgu, które definiowane jest jako „Efekt Google”. Polega ono na tym, że coraz częściej pozwalamy naszemu mózgowi, a konkretniej pamięci, zapominać informacje, jednocześnie skupiając nasze myślenie na tym, aby zapamiętać gdzie i w jaki sposób możemy je odnaleźć.
Źródła:
braingym.pl, medme.pl, cognifit.com, mp.pl, krokdozdrowia.pl,  fundacjainsideout.pl, menshealth.pl, opracowanie własne