Przy korzystaniu ze sprzętu komputerowego trzeba się liczyć z potencjalnymi problemami, a nawet niechcianymi usterkami. To nieunikniona prawda wszechświata. Jak jednak zadbać o komputer, by uniknąć przebojów i awarii? Spieszę z odpowiedzią zawartą w poniższym tekście.
Jedną z naczelnych zasad zadbania o sprzęt komputerowy jest brak stosowania wobec niego przemocy fizycznej. Kopanie, bicie po obudowie lub zrzucanie z wysokości nie powoduje, że „komputer zadziała szybciej” czy się „odwiesi”. Zwykle, oprócz wgnieceń obudowy oraz dużej szansy na uszkodzenie komponentów, nie uda Ci się wiele wskórać.
Skoro ten temat wyjaśniliśmy, to mam dla Ciebie jeszcze parę innych wartościowych zasad, których warto się trzymać.
Serwisowanie sprzętu może wydawać się skomplikowane, ale podstawowe zabiegi pielęgnacyjne są nader proste. Są także bezpieczne dla komputera. Trzeba jednak pilnować paru spraw, więc w tej kwestii służę uprzejmą radą. W przypadku wyświetlaczy (tak monitorów, jak i smartfonów czy laptopów) zawsze najlepszym rozwiązaniem są ściereczki z mikrofibry. Cechują się wyjątkową delikatną, przez co nie rysują powierzchni. Dlatego idealnie sprawdzają się przy czyszczeniu ekranów oraz innych, delikatnych szkieł np. okularów.
Jeśli chodzi o chemię, to wybierz przeznaczone do tego produkty – płyn do mycia naczyń czy szyb nie jest najlepszym wyborem. Dlaczego? Chemia gospodarcza nie jest stworzona z myślą o delikatnej elektronice oraz szklanych ekranach. Nie tylko zostawia na nich smugi, ale może uszkodzić sprzęt, dostając się do jego wnętrza.
Z doświadczenia polecam więc specjalistyczne środki przygotowane z myślą o elektronice – błyskawicznie wysychają, nie pozostawiają smug i są bardzo wydajne. Zalecam nanosić środek na ściereczkę, a następnie wyczyścić z jej pomocą ekran. Dzięki temu minimalizujemy ryzyko, że płyn nie dostanie się w nieodpowiednie miejsce obudowy.
Nie polecam stosować wszelkich pędzli lub innych budżetowych rozwiązań w przypadku czyszczenia elektroniki. Najlepiej wybrać profesjonalne produkty przygotowane z myślą dbanie o nasz sprzęt. Nie są drogie, a jednocześnie masz pewność ich skuteczności.
Wśród nich znajdziesz multinarzędzia, specjalistyczne ściereczki czy odpowiednio dostosowaną chemię do usuwania kurzu, czy wszelkich zabrudzeń z komputera. Dodatkowo ich kształt oraz wielkość jest dopasowania do wymogów pracy przy elektronice.
W trakcie konserwacji niezwykle przydatne jest sprężone powietrze w puszce. Idealnie nadaje się do regularnego oczyszczania wylotów powietrza laptopów bądź usuwania kurzu z trudno dostępnych miejsc obudowy komputera. Droższym, ale z perspektywy opłacalnym zakupem jest kompresor – nie ogranicza go pojemność pojemnika i może posłużyć do różnych zadań w domu.
Poznaj wszystkie środki czyszczące do elektroniki w sklepie x-kom
Napoje oraz jedzenie wybitnie nie lubią się z komputerami. Zwłaszcza z ich klawiaturami. Niestety wygoda (a może lenistwo?) często powoduje, że spożywamy czy pijemy coś na szybko przy sprzęcie. Wystarczy jednak odrobina wilgoci albo okruszki, aby doprowadzić do elektronicznej tragedii. Pół biedy, jeśli będziesz musiał tylko posprzątać efekt nieuwagi – gorzej, jeśli doprowadzisz do awarii.
Płyn trafiający na klawiaturę laptopa może doprowadzić do zwarcia (a raczej na pewno). Z kolei resztki pożywienia mogą poważnie zaburzać, oprócz estetyki, jej funkcjonowanie np. poprzez blokowanie przycisku.
Z doświadczenia wiem także, że w polu zagrożenia zalaniem są także desktopy. Zwłaszcza jeśli nie stoją na biurku a obok niego. To bardzo niebezpieczne położenie, zwłaszcza gdy masz tendencję do jedzenia przy biurku. Jeśli nie możesz zwalczyć tego zwyczaju, to postaraj się wygospodarować miejsce na biurku, aby Twój komputer nie był ustawiony na ziemi. Poza tym będzie wyglądał na biurku lepiej. Zaufaj mi.
Ciepło to odwieczny towarzysz i wróg sprzętu komputerowego. Dlatego chcąc nie chcąc trzeba je monitorować. Temperatury, w jakich pracuje karta graficzna czy procesor, mają wpływ na ich wydajność i stabilność oraz żywotność. Wystawianie komponentów na działanie gorąca może skrócić ich czas „życia”. A to niestety jeden z wielu grzechów początkujących właścicieli własnoręcznie złożonych komputerów.
Jeśli pojawił się problem z temperaturą, to trzeba do tego podejść systemowo. Na szczególną uwagę zasługuję procesor. W jego wypadku na początek warto sprawdzić pastę termoprzewodzącą i ewentualnie nałożyć nową po zdjęciu chłodzenia. Jeśli problem dalej występuje, to winę ponosi system odprowadzania ciepła. Na rynku wciąż dominuje chłodzenie powietrzem z pomocą radiatorów typu Tower (tzw. wieżowe). Często się zdarza, że właściciel komputera wybiera zbyt słaby model, który nie jest w stanie odpowiednio schłodzić procesora. Wówczas przegrzewanie komponentu mamy pewne jak brzydką pogodę nad polskim morzem w czasie wakacji.
Dopasowanie możliwości przepływu powietrza (CFM) do wymogów komponentów jest kluczowy. Alternatywą jest tzw. chłodzenie All-in-One, w skrócie AiO. Składa się on z chłodnicy wraz z wentylatorami, która ma na celu odprowadzenie zgromadzonego ciepła. Do tego dochodzi blok wodny ze zintegrowaną pompką, która to ciepło odbiera z procesora. W zależności od kompatybilności z obudową możemy wybrać chłodnicę o rozmiarach 120, 240, 280, 360 lub nawet 420 mm. Kwestią pozostaje jedynie dopasowanie jej wielkości do twojej obudowy.
Dlatego, gdy zauważysz problemy z utrzymaniem odpowiedniej temperatury, to warto zastanowić się nad nowymi częściami albo wymianą swojego chłodzenia. Oprócz tego można rozważyć dokupienie dodatkowych wentylatorów do wnętrza naszego sprzętu. Jeśli takie ulepszenie nie jest możliwe, to powinno się rozważyć wymianę obudowy. Zwłaszcza jeśli ona zbyt zamknięta i nie zawiera odpowiednich kanałów powietrza do odprowadzania ciepła. Wtedy nawet wymiana chłodzenia i wentylatorów może nie pomóc.
Przeczytaj:
Jak skutecznie schłodzić komputer? Jak dbać latem o niskie temperatury?
Jakie chłodzenie procesora wybrać? Ranking chłodzeń powietrznych i wodnych do CPU
O ile stacjonarny komputer jest chroniony przez obudowę i rzadko podróżuje, tak w przypadku laptopa jest zgoła inaczej. Matryca jest podatna na uszkodzenia, podobnie jak cała obudowa. Dlatego nie warto ryzykować przy jego przenoszeniu i lepiej kupić odpowiednią torbę lub plecak.
W przypadku etui ochronnych zwróć przede wszystkim uwagę na wypełnienie. Laptop powinien znajdować się w przegrodzie będącej najbliżej pleców. Front powinien posiadać specjalną warstwę ochroną, która osłania nasz sprzęt przed przypadkowymi uderzeniami. Kolejnym ważnym aspektem jest wodoszczelność – woda i elektronika wybitnie się nie lubią. Niektóre modele posiadają dodatkowo ukrytą płachtę przeciwdeszczową, dzięki czemu nawet największa ulewa nie jest im straszna. Dodatkową zaletą będzie duża pojemność – lepiej mieć pod ręką ładowarkę oraz potrzebne peryferia komputerowe.
Może się także zdarzyć, że najzwyczajniej w świecie zgubisz torbę. Dlatego warto dorzucić do niej lokalizator. Wówczas możesz podróżować spokojnie, wiedząc, że ciągle monitorujesz swój sprzęt.
W kwestiach dbania o komputer nie chodzi tylko o wnętrze. Warto zadbać o cyfrową duszę naszego sprzętu. Dlatego porządkowanie danych na dysku ma zbawienny wpływ na jego działanie. Milion pobranych plików w folderze „pobrane”, niewyczyszczone pliki tymczasowe oraz zapomniane projekty wciśnięte gdzieś w odmętach dysku twardego. Niestety, zwykle to szara codzienność na większości komputerach. Dlatego warto z tym walczyć, bo takie „cyfrowe śmieci” mogą spowalniać pracę dysku. A skoro są niepotrzebne, to warto je usunąć, robiąc miejsce na… nowe śmieci. I tak oto zamyka się krąg wirtualnego życia.
W przypadku systemu Windows mamy wygodne narzędzie Oczyszczanie Dysku (w przypadku Maców polecam program CleanMyMac X). Program automatycznie wskazuje elementy do usunięcia. I to takie, których usunięcie nie spowoduje awarii. Pozwala także na pozbycie się zalegających plików w koszu lub niepotrzebnych raportów o błędach.
Nie instaluj także niepotrzebnych czy śmieciowych aplikacji.
Raz na jakiś czas warto też przeprowadzić defragmentację HDD (w SSD się tego nie robi) czy pełne czyszczenie komputera, czyli formatowanie. Pozwala to na usunięcie wszelkich niepotrzebnych danych, odświeżenie samego systemu operacyjnego oraz wszelkich sterowników.
Awaria sprzętu, kradzież czy atak hakerski bądź kosmitów – istnieje wiele sposobów, aby stracić swoje bezcenne dane. Dlatego warto regularnie robić backup najcenniejszych plików, takich jak: projekty z pracy, zdjęcia z wakacji czy sekretny pamiętnik, o którym nikt nie wie. Do tego celu można wykorzystać nośniki fizyczne, jak pamięć USB czy dysk przenośny, oraz usługi w chmurze (np. Microsoftu, Apple czy Google).
Pamiętaj, by trzymać dane w więcej niż w jednym miejscu. Awarie chodzą po sprzętach, a usługi chmurowe także mogą ulec problemom technicznym. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że w razie potrzeby będziesz miał pliki na wyciągnięcie ręki. Trzymanie wszystkiego na jednym komputerze może skończyć się tragicznie.
Windows w swojej długiej historii miał wiele chwalebnych momentów, gdy aktualizacje pojawiały się bardziej znienacka niż hiszpańska inkwizycja. Kuriozalność tego sytuacji stała się memiczna, ale nie zmienia to faktu, że regularne aktualizowanie oprogramowania systemowego poprawia bezpieczeństwo. Większość aktualizacji naszego systemu operacyjnego dotyczy właśnie kwestii cyberbezpieczeństwa. Dlatego warto sprawdzać ich aktualność.
Zasada dotyczy także innych komponentów np. karty graficznej. Większość producentów oferuje firmowe programy pozwalające regularnie aktualizować sprzęt. Można dbać o regularność ich pobierania, ale nie jest to wymóg. Nie zawsze przynoszą one jakąkolwiek poprawę w wydajności, a czasem prowadzą do problemów technicznych.
Podkręcanie, czyli overclocking, to dobry sposób na zwiększenie wydajności. Jest to także całkowicie bezpieczny proces – odpowiednie systemy zabezpieczenia dbają, aby nic się nie zepsuło. Warto jednak pamiętać, że do podkręcania potrzeba odpowiednich warunków. Przede wszystkim zasilacz – musi mieć odpowiedni zapas, który pozwoli na podkręcenie.
Dodatkowo kwestia temperatur oraz przepływu powietrza. Dlatego najlepiej, jeśli posiadasz lub masz zamiar kupić obudowę z dobrym przepływem powietrza oraz kompletem filtrów przeciwkurzowych. Do tego dochodzi system chłodzenia – najlepiej zastosować AiO (All in One), oferujący zdecydowanie lepszą wydajność niż te korzystające z powietrza.
Zwykle przyczyną awarii fizycznej jest pośpiech. Czasami zdarza się to przez nieuwagę lub niedokładność. Dlatego warto przyswoić pewne zasady, aby unikać sposobności do awarii przy przygotowaniu komputera do pracy. Proste prawda? A jakie skuteczne.
A jak zadbać o sprzęt, gdy ten już jest w sieci i na nim pracujesz? Na początek uważnie go obserwuj i diagnozuj wszelkie problemy.
Jednym z wielkich grzechów użytkowników jest ignorowanie oznak, że coś może być nie tak. W sumie to podobnie jak z naszym zdrowiem – idziemy do lekarza wtedy, gdy już coś się dzieje. Z komputerami jest podobnie, więc lepiej zapobiegać niż leczyć. Oznaki zbliżającej się awarii mogą obejmować takie objawy jak:
Jeśli coś takiego występuję, to przeprowadź diagnostykę komputera. W przypadku Windowsa 11 możesz wykorzystać aplikację Sprawdzanie kondycji komputera dostępną na oficjalnej stronie Microsoftu. Sprzęt sygnowany jabłuszkiem z kolei wykorzystuje Diagnostyka Apple. Wykonanie diagnostyki może pomóc w zlokalizowaniu (niektórych) problemów.
Jak przyspieszyć komputer? Sposoby na optymalizację sprzętu i systemu
Jeśli masz doświadczenie w montażu komponentów, warto zwrócić uwagę na podstawy. Czasami zdarza się, że problem związany jest z którymś elementem. Jeśli masz laptopa, demontaż będzie wyglądał inaczej niż w przypadku desktopa. Upewnij się, że postępujesz zgodnie z instrukcjami dołączonymi do urządzenia, zanim zaczniesz je rozbierać.
Jeśli nie znasz się i nie czujesz się pewnie przy wymianie podzespołów, a chcesz zmodernizować lub w ogóle złożyć od podstaw nowy komputer, poproś kogoś bardziej obeznanego o pomoc lub zerknij na poradniki. Warto pamiętać o tym, by odłączać komputer z prądu, nie używać przesadnie siły, nie wyginać np. pinów. Lista oczywiście na tym się nie kończy. A jakich błędów nie popełniać przy montażu desktopa dowiesz się od Blacka:
Jednym z najbardziej niedocenionych komponentów w komputerach jest zasilacz (PSU). Ten niepozorny element nie tylko dostarcza energię, ale zapewnia także ochronę przed przepięciami czy zwarciami. To on także oddziela podzespoły przed potencjalnie śmiercionośną awarią. A oszczędzanie na tym elemencie może mieć szereg nieprzyjemnych konsekwencji – od niestabilnej pracy komputera, po krótką żywotność całego zestawu.
Dlatego nigdy nie oszczędzaj grosiwa na tym komponencie i omijaj szerokim łukiem słabej jakości PSU. W segmencie bezpieczeństwa najbardziej interesują nas zabezpieczenia. Markowe modele chronią przed np. zbyt wysokim prądem, przed przegrzaniem, przepięciami czy zwarciami. Przy wyborze odpowiedniego modelu kieruj się także kwestią długością gwarancji. Im dłuższa, tym lepsza.
O zabezpieczeniach i o tym, jak optymalnie wybrać zasilacz komputerowy, dowiesz się z poniższego tekstu:
Ranking zasilaczy komputerowych. Jaki zasilacz do komputera wybrać?
Awarie sieci elektrycznej i nagłe skoki napięcia mogą być zabójcze nawet dla najlepszego sprzętu. Dlatego warto być na to przygotowanym, biorąc pod uwagę, że jako zwykły śmiertelnik nie mamy na nie wpływu. A czasami jeden pechowy dzień wystarczy, aby zepsuć kolejne tygodnie… Warto zaopatrzyć się więc w listwę przeciwprzepięciową.
Jak działa taka listwa? Jest to urządzenie z zamontowanymi zabezpieczeniami, które są w stanie błyskawicznie odciąć zasilanie w przypadku wykrycia niebezpiecznego skoku napięcia. Dzięki temu ochronią podpięty do niej sprzęt, w najgorszym przypadku to listwa, a nie nasz drogocenny komputer, ulegnie uszkodzeniu.
Jeśli boisz się, że możesz stracić cenne dane w trakcie nagłej przerwy w dostawie prądu, to warto zainwestować w zasilacz awaryjny (UPS). W uproszczeniu to dodatkowy akumulator, który w przypadku odcięcia dostaw energii, podtrzyma funkcjonowanie sprzętu. To pozwoli na spokojnie dokończenie pilnego zadania z pracy albo zapisania plików przed wyłączeniem komputera.
Przewody są niezbędnym elementem elektroniki. Także laptopów wymagających regularnego karmienia. Dlatego warto zadbać o ich odpowiednią organizację. Nie chodzi tylko o kwestie porządkowe, ale minimalizację ich uszkodzenia np. przypadkowe potknięcie. Lubią także zbierać kurz, a ich powłoka może uszkodzić się. Zachowanie porządku ułatwia ich ewentualną wymianę.
W przypadku ładowarek do laptopów to należy trzymać je na płaskim terenie np. na stoliku bądź na ziemi. Nigdy nie trzymaj zasilacza na materiale, który odbija lub zatrzymuje ciepło, np. na kołdrze. Może to doprowadzić do zbytniego nagrzewania się urządzenia, co może doprowadzić do awarii. Nierówna powierzchnia może także negatywnie wpływać na połączenia pomiędzy przewodem a zasilaczem. A to prosta droga do przepięcia.
Większość z nas lubi udawać, że w sieci czuję się jak ryba w wodzie. Do tego naiwnie myślimy, że wystrzegamy się wszelkich oszustów lub niebezpiecznych aplikacji. A to często złudne przekonanie. I bardzo niebezpieczne.
Bez względu na doświadczenie warto pilnować się zwłaszcza przy pobieraniu plików z nieznanych sobie źródeł z podejrzanych stron. Można je poznać po tym, że przy adresie brakuje im przycisku tożsamości witryny (symbol kłódki). Pozwala on na sprawdzenie właściciela strony oraz tego, czy połączenie jest zaszyfrowane (nie pozyskuje prywatnych danych). Warto zwrócić zatem uwagę na ten niewielki symbol.
Podobnie ma się sprawa z pirackim oprogramowaniem – wiadomo, „gratis to uczciwa cena”, ale nie zawsze warta zapłacenia. Nielegalne kopie często są pełne różnego rodzaju wirusów, które nieświadomy użytkownik pobiera na swój komputer. Dlatego szukaj legalnego software’u ze sprawdzonych miejsc np. Microsoft Store czy bezpośrednio ze strony jego producenta.
Dostosowanie opcji zasilania w celu zmniejszenia zużycia energii przez komputer pomaga zmniejszyć obciążenie jego sprzętu. Jeśli używasz laptopa, zmniejszone zużycie energii pomaga również wydłużyć żywotność baterii. Chociaż zmniejszenie zużycia energii może w niewielkim stopniu spowolnić działanie komputera, często jest lepsze dla komputera w dłuższej perspektywie i pomaga wydłużyć jego żywotność.
Jakie porady dorzuciłbyś do tego poradnika? A może z którymiś się nie zgadzasz? Daj znać w komentarzu.
Zobacz także: