Laptopy cieszą się niezmiennie ogromnym zainteresowaniem. Są doskonałym wyborem, gdy potrzebujesz mobilnego sprzętu. Urządzenie przenośne nie musi jednak wiązać się z niską wydajnością. Jednym z najważniejszych elementów laptopa jest procesor, który odgrywa kluczową rolę w działaniu komputera. Na jakie CPU w notebooku się zdecydować? Co warto wybrać? Na co zwrócić uwagę przy sprawdzaniu specyfikacji?
Wybór odpowiedniego notebooka powinien być dobrze przeanalizowany. Przed jego zakupem kluczowe jest zapoznanie się ze specyfikacją laptopa, w tym chociażby procesora. W końcu wnętrze, a więc zawarte w nim podzespoły przekładają się na jego wydajność. W komputerze jest wiele – jakże ważnych – części, które wpływają na pracę sprzętu. W tym artykule skupię się na omówieniu CPU, by ułatwić wybór odpowiedniego do swoich zastosowań laptopa.
Na rynku jest tak wiele notebooków z rozmaitymi procesorami, że potencjalny konsument może pogubić się, przeglądając ofertę. Trudno się dziwić, skoro nie tylko nagromadzenie modeli z różnych generacji, ale również nazewnictwo CPU – zarówno od Intela, jak i AMD – nie ułatwia decyzji o zakupie.
Dopiski U, Y, HF, HX, HS – czym są? Co oznaczają? Co trzeba wiedzieć o procesorze, by dokonać dobrego wyboru? Które CPU będzie najwydajniejsze, a które najbardziej energooszczędne? Na co patrzeć w specyfikacji technicznej? Postaram się to wszystko wyjaśnić w niniejszej publikacji. Zapraszam do dalszej lektury.
Producenci oferują procesory z różnych segmentów, z który każdy reprezentuje inną półkę wydajnościową i cenową. Firmy Intel i AMD stosują prosty podział na serie. Tak kształtuje się on w kolejności od najlepszego do najsłabszego CPU (im wyższa cyfra, tym lepsza wydajność).
Na marginesie warto jeszcze wspomnieć o procesorze Intel Xeon, który przeznaczony jest przede wszystkim do zastosowań (pół)profesjonalnych. Wykorzystywany jest do tzw. mobilnych stacji roboczych.
Chcesz dowiedzieć się więcej o procesorach? Sprawdź poradnik: Jak wybrać procesor? Co trzeba wiedzieć o CPU? Znajdziesz w nim informacje nie tylko o jednostkach mobilnych.
Na rynku dostępne są także MacBooki z procesorem Apple M1. Jest to bardzo wydajny układ, który sprawdzi się w wielu, nawet bardziej wymagających zastosowaniach. Laptopy Apple nie są jednak urządzeniami przeznaczonymi dla graczy (choć to nie tak, że na macOS nie da się w ogóle pograć w gry).
Wybór określonej serii to zaledwie początek. W przypadku Intel Core i Ryzenów zwróć uwagę na cyfrę, która poprzedza oznaczenie generacji i modelu. Każda seria ma przynajmniej po kilka różnych wersji, które mają przypisane charakterystyczne dla siebie końcówki. Warto wiedzieć, co one oznaczają i czego można się po nich spodziewać. Co kryje się za dopiskiem U w nazwie procesora, a co za dopiskiem G czy H?
Przedtem jednak warto wiedzieć, że pierwsze dwie cyfry oznaczają generację, czyli np. Intel Core i3-10110U jest przedstawicielem dziesiątej generacji. Im wyższe cyfry, tym masz do czynienia z nowszym procesorem. Pozostałe dwie lub trzy cyfry oznaczają model (numer SKU).
Co ciekawe, w obrębie danej generacji mogą wystąpić znaczące różnice. Dobrym przykładem są CPU Intel Core i3-10110U i Intel Core i3-1005G1. Oba należą do 10. generacji Intel Core, ale są przedstawicielami innych rodzin: odpowiednio Intel Come Lake i Intel Ice Lake. Mają więc inną specyfikację i funkcjonalność. Różnice mogą wystąpić np. w taktowaniach czy w liście wspieranych technologii.
W przypadku AMD również im wyższa pierwsza cyfra, tym nowsza generacja (np. Ryzen 5000U są nowsze niż Ryzen 4000U), natomiast druga cyfra oznacza model i półkę wydajnościową (Ryzen 5900 to lepsza, ale i droższa jednostka niż Ryzen 5800).
Poniżej przedstawię aktualnie używane oznaczenia w procesorach. Pominąłem jednak te sufiksy, które wyszły już z użycia (np. HQ w CPU Intela, oznaczające wysokowydajny czterordzeniowiec). Odchodzi się też od sufiksu M, które oznacza mobilne CPU, ale nadal można je spotkać chociażby w Intel Xeon.
Odkryj najlepsze laptopy z procesorem Intela w x-komie
Sprawdź notebooki z CPU AMD w x-komie
Mimo podobieństw procesory mobilne oferują słabszą specyfikację niż odpowiedniki przeznaczone do komputerów osobistych (PC). Pracują one z niższą częstotliwością taktowań i o ile wcześniej różnice często dotyczyły także liczby rdzeni i wątków, o tyle teraz się one zacierają. Na przykład AMD Ryzen 7 5800U oferuje taką samą konfigurację jak desktopowy Ryzen 5 5800X (8/16), ale różnice mogą dotyczyć np. pojemności pamięci podręcznej, współczynnika TDP czy ilości wspieranej pamięci RAM.
Oznacza to, że wydajność procesorów mobilnych odbiega od tego, czym mogą pochwalić się analogiczne modele stworzone z myślą o „blaszakach”. Plusem CPU do laptopów jest zdecydowanie ich obniżony pobór energii dostosowany do specyfiki notebooków (mniejsze taktowania obniżają poziom TDP, który wpływa na czas pracy akumulatora).
Procesor we współczesnych laptopach jest najczęściej przylutowany do płyty głównej, co wymaga odpowiednich narzędzi, wiedzy i zdolności, by go wymienić. Możesz skorzystać także z alternatywy: pomocy profesjonalnego serwisu komputerowego. Zwykle jednak procesor w laptopie jest wymieniany wtedy, gdy dochodzi do jego uszkodzenia.
Jeśli posiadasz wiekowego laptopa, wymiana CPU dodatkowo może być mocno utrudniona albo wręcz niemożliwa przez np. brak na rynku odpowiednich układów (nie są one dostępne w sklepach, lecz na rynku wtórnym lub w serwisach komputerowych).
Procesor musi być dopasowany do gniazda (tzw. socketu) płyty głównej oraz pod kątem TDP, by pasował on do laptopa pod względem zasilania i możliwości systemu chłodzenia. Często okazuje się, że wymiana CPU w notebooku nie jest w ogóle opłacalna.
Większość modeli mobilnych procesorów nie pozwala na zwiększanie częstotliwości taktowania (nie odnosi się to do trybu boost). Wyjątek stanowią chociażby układy z oznaczeniem HK, czyli wysokowydajne jednostki z odblokowanym mnożnikiem. Dotyczą one jedynie modeli Intel Core i7 i Intel Core i9. Ich odpowiednikiem w procesorach AMD są Ryzeny HX, które także pozwalają na podkręcanie zegarów (OC).
Wykorzystaj wiedzę i sprawdź przed zakupem, z jakiej generacji jest dany procesor (zdecyduj się na nowocześniejszą architekturę) i dobierz typ CPU do swoich zastosowań. Do jednych zadań może wystarczyć model U czy Y. Do innych przyda się procesor z wysokiej półki wydajnościowej – H, HK czy HS lub HX. Odpowiedz sobie też na pytania: jak bardzo liczy się moc obliczeniowa? Jak duże znaczenie ma czas działania baterii?
Co ma największe znaczenie w procesorze do laptopa? Bardzo ważna jest liczba rdzeni fizycznych i logicznych (wątków) i wielkość pamięci cache. Szczególną uwagę zwróć także na taktowanie, nie tylko bazowe, ale też wartość, która procesor osiąga w trybie przyspieszenia (boost). Te wszystkie czynniki mają przełożenie na wydajność CPU. Im wartości są wyższe, tym lepiej. Do bardziej wymagających zastosowań wybierz procesor z 6 lub 8 rdzeniami.
Niezwykle ważny w procesorach mobilnych jest współczynnik TDP (ang. Thermal Design Power), który przekłada się na ilość generowanego ciepła, temperatury, pobór prądu, długość działania baterii czy głośność laptopa. Wyższy pobór mocy oznacza potrzebę zastosowania bardziej wymagającego systemu chłodzenia. To z kolei może przełożyć się na głośność urządzenia, szczególnie podczas obciążenia. Kultura pracy jest zależna od samej konstrukcji laptopa czy zastosowanego w nim układu chłodzenia.
Skoro znasz już serie i oznaczenia procesorów mobilnych, pora przejść do najważniejszej części: na jakie CPU do laptopa się zdecydować? Na początku ustal budżet oraz to, do czego ma służyć laptop. Obecnie wybór marki – AMD czy Intel – nie ma aż tak dużego znaczenia. CPU obu producentów oferują porównywalne możliwości. Istotny jest stosunek wydajności do ceny określonego modelu.
Układy z rodzin AMD Athlon, Intel Celeron i Intel Pentium to procesory przeznaczone do najprostszych zastosowań, takich jak niewymagająca dużej mocy obliczeniowej praca biurowa, słuchanie muzyki, przeglądanie internetu czy oglądanie filmów.
Więcej mocy oferują CPU z rodzin Intel Core i AMD Ryzen. Wiesz już, że im wyższy numerek, tym wyższa wydajność. Zatem na przykład laptop z Ryzenem 5 będzie lepszy, ale też droższy niż Ryzen 3. Liczba rdzeni jest obecnie bardziej zależna od modelu niż serii, bo w niej różnice powoli się zacierają.
Intel Core i3 i Ryzen 3 to procesory dla mniej wymagających użytkowników. Do bardziej wymagających sprzętowo gier czy zaawansowanych zadań pokroju obróbki grafiki, streamingu czy montażu wideo może przydać się wydajniejsze, uniwersalne CPU (Intel Core i5 lub AMD Ryzen 5 albo Intel Core i7 lub AMD Ryzen 7).
Najwydajniejszymi procesorami dla najbardziej wymagających konsumentów są jednostki z dopiskiem HK (Intel Core) i HX (AMD Ryzen). Pozwalają one także na zwiększenie możliwości poprzez OC. Pamiętaj tylko, że podkręcanie wpływa nie tylko na osiągi, ale także na temperatury i generowane ciepło, a więc może doprowadzić do throttlingu. Są one doskonałym wyborem do gier, ale też np. do projektowania 3D. Do tych zastosowań ogólnie przeznaczone są procesory z oznakowaniem H.
Aby obniżyć temperaturę CPU i pozostałych podzespołów w notebooku, możesz zainwestować w specjalną podstawkę chłodzącą do laptopa.
Z kolei procesory niskonapięciowe sprawdzają się dobrze w smukłych, bardziej kompaktowych laptopach, bo zmniejszają ilość wydzielanego ciepła, a co za tym idzie – nie odczujesz tak mocno skutków działania CPU pod dużym obciążeniem. Serie z dopiskami Y i U są też świetnym wyborem, jeśli przedkładasz długość pracy na baterii nad wydajność, szczególnie w przypadku tej pierwszej.
Procesory U są kompromisem pomiędzy przyzwoitym czasem działania laptopa a mocą obliczeniową. Są obecnie dość uniwersalnymi jednostkami. Jest to dobra opcja dla użytkowników, dla których bezkompromisowa wydajność schodzi na dalszy plan, ale oczekują czegoś więcej niż tylko energooszczędności.
Jeśli ma znaczenie dla Ciebie także wydajność karty graficznej, sprawdź, jaki układ jest zintegrowany z procesorem i jak wygląda jego specyfikacja. Jeśli grasz, znaczenie tego elementu CPU jest bardziej marginalne, bo do tego zastosowania moc iGPU może nie być wystarczająca. Wtedy o wyborze laptopa do gier zadecyduje nie tylko procesor, ale także dedykowana karta graficzna, np. NVIDIA GeForce lub AMD Radeon.
Decydując się na procesor do laptopa, musisz mieć na uwadze także jakość wykonania notebooka i zastosowany układ chłodzenia w danej konstrukcji, który może wpływać na pracę CPU. Warunki, w jakich funkcjonuje ten podzespół, nie są bez znaczenia. Może okazać się, że np. błędy w projekcie laptopa czy niewystarczający system chłodzenia doprowadzą do wspomnianego wcześniej throttlingu. To ograniczy wydajność i może skrócić żywotność procesora. Przed zakupem warto zapoznać się z recenzjami danego urządzenia.
Przeczytaj inne artykuły o laptopach:
Testy notebooków znajdziesz w dziale recenzji. Zapoznaj się też z naszymi rankingami laptopów.
Czegoś tu nie rozumiem, autor artykułu pisze, że procesory Ryzen mają zintegrowaną kartę grafiki, a pod tym artykułem są polecane laptopy gdzie ostatni to Dell Inspiron G15 Ryzen5 5600/16/512. Dalej w opisie ” Grafika NVIDIA GeForse RTX 3050 i druga AMD Radeon Grafiks. I jak to pojąć ?
Witoldzie, ten laptop, jak wiele innych, jest wyposażony w dwa układy graficzne – dedykowany (oddzielny) RTX 3050 oraz zintegrowany (wbudowany w procesor) Radeon.