Premiera Ryzenów 9000. Jak wydajne są procesory AMD Zen 5?

Procesory AMD Ryzen 9000 już bez tajemnic. Czy warto było czekać?

W desktopowych procesorach konsumenckich trwa od lat mocna rywalizacja, która lada chwila stanie się jeszcze ciekawsza za sprawą nowych procesorów AMD – Ryzen 9000, opartych na nowej architekturze. Gdy po raz pierwszy pisałem o Zen 5, oczekiwania były jeszcze wyższe, ale jak to bywa z plotkami – trzeba już na ich etapie mocno je tonować. Rzeczywistość zwykle nie jest bowiem tak różowa, jak malują ją różnego rodzaju przecieki. To nie znaczy, że nie było w nich ani gramy prawdy.

Mimo wszystko zapowiedź procesorów AMD Ryzen 9000 strąciła z obłoków na ziemię wszystkich przesadnie rozmarzonych fanów hardware’u. AMD Zen 5 nie przeprowadzi żadnej wielkiej rewolucji, a będzie „tylko” albo „aż” ewolucją rozwiązań z poprzedniej generacji – Zen 4. Hurraoptymizm przed premierą mnie się nie udziela i Tobie też nie powinien. Nie oznacza to jednak, że czekać nie warto.

AMD Ryzen 7 9700X

★★★★★★ (1)

Gniazdo procesora: Socket AM5

Taktowanie: 3.8 GHz

Liczba rdzeni: 8 rdzeni

Gniazdo procesora: Socket AM5

Taktowanie: 3.9 GHz

Liczba rdzeni: 6 rdzeni

Gniazdo procesora: Socket AM5

Taktowanie: 4.2 GHz

Liczba rdzeni: 8 rdzeni

Gniazdo procesora: Socket AM5

Taktowanie: 4.5 GHz

Liczba rdzeni: 8 rdzeni

Cache: 40 MB

1 349,00 zł 1 249,00 zł

Specyfikacja Ryzenów 9000 (Zen 5). AMD stawia na efektywność energetyczną

Mimo że architektura Zen 5 nie przyniesie rewolucji, AMD poczyniło kilka ważnych usprawnień, takich jak:

maksymalnie dwukrotnie wyższą przepustowość dla instrukcji front-end;
rozszerzona obsługa instrukcji AVX-512 (pełna 512-bitowa ścieżka dla danych);
poprawiony transfer danych między poziomami pamięci cache;
16% wzrost IPC (wartość uśredniona) względem poprzedniej generacji;
Usprawniony proces technologiczny – połączenie 4 nm TSMC FinFET (N4P, tj. ulepszone 5 nm) i 6 nm TSMC FinFET (N6, tj. usprawnione i tańsze w produkcji 7 nm).

Mimo stosunkowo niewielkich zmian w litografii (AMD oficjalnie potwierdziło, że jest to N4P) procesory oparte na architekturze AMD Zen 5 mają przynieść zdecydowaną poprawę w efektywności energetycznej. Proces N4P przynosi dodatkowe usprawnienia względem zwykłego N4. Według TSMC ten, który wykorzystuje architektura Zen 5, oferuje względem wymiaru 5 nm z AMD Zen 4:

o 11% wyższą wydajność;
o 22% wyższą sprawność energetyczną;
o 6% większe zagęszczenie tranzystorów.

Nie są to drastyczne różnice, ale wystarczające, by były one odczuwalne w samych układach. Widać to chociażby w zagęszczeniu tranzystorów w głównej matrycy z rdzeniami (CCD), które jest niemal o 27% wyższe niż w Zen 4 CCD (Ryzeny 7000).

Drugą kluczową kwestią jest pobór energii niższych modeli Ryzen 9000, które mają TDP na poziomie raptem 65 W zamiast 105 W, jak w odpowiednikach z serii Ryzen 7000 (65 W miały w poprzedniej generacji dopiero jednostki bez dopisku X). Niższe jest też w Ryzenie 9 9900X (120 W zamiast 170 W). Wyjątek stanowi jedynie topowy model – Ryzen 9 9950X. W jego przypadku różnicy nie ma, przynajmniej nie na papierze, bo jak będzie w praktyce – to się dopiero okaże po testach.

Wszystkie procesory będą miały zintegrowany układ graficzny AMD RDNA 2 (brak postępu względem Zen 4), co jest lekkim rozczarowaniem, bo i pod tym względem przydałby się chociaż niewielki postęp.

Specyfikacja AMD Zen 5

Architektura: Zen 5
Proces technologiczny: N4P TSMC (rdzenie CPU) + N6 TSMC (I/O)
Socket: AM5 (LGA 1718)
Maksymalna liczba rdzeni i wątków: 16 rdzeni i 32 wątki
PCI-Express: 5.0
Obsługa RAM: DDR5-5600
Układ graficzny: zintegrowane RDNA 2 (2 CU; taktowanie do 2200 MHz)
TDP: do 170 W

Poprawę widać też w kontrolerze pamięci, które obsługuje teraz dwukanałowe DDR5-5600. W trybie ansychronicznym procesory Ryzen 9000 mają współpracować nawet z DDR5-8000 (po odpowiedniej aktualizacji oprogramowania AGESA dla płyt głównych).

AMD Ryzen 9 7900X

★★★★★★ (62)

Gniazdo procesora: Socket AM5

Taktowanie: 4.7 GHz

Liczba rdzeni: 12 rdzeni

Cache: 76 MB

1 699,00 zł 1 449,00 zł

Samo podkręcanie ma być jeszcze bardziej ułatwione. Ustawienie optymalnych taktowań pamięci RAM ma odbywać się w locie za pomocą dosłownie jednego kliknięcia, bez potrzeby restartowania komputera. Za pomocą funkcji Precision Boost Overdrive (PBO) równie łatwo zwiększysz też wydajność CPU (o kilka, a nawet w porywach o kilkanaście procent), kosztem naturalnie poboru energii.

Jak wygląda specyfikacja poszczególnych modeli AMD Zen 5? Poznaj szczegóły:

Specyfikacja AMD Ryzen 9 9950X

Liczba rdzeni: 16 rdzeni i 32 wątki
Bazowe taktowanie: 4,3 GHz
Taktowanie boost: 5,7 GHz
Pamięć podręczna: 80 MB (16 MB cache L2 i 64 MB cache L3)
Układ graficzny: AMD RDNA 2 z 2 CU
TDP: 170 W

Specyfikacja AMD Ryzen 9 9900X

Liczba rdzeni: 12 rdzeni i 24 wątki
Bazowe taktowanie: 4,4 GHz
Taktowanie boost: 5,6 GHz
Pamięć podręczna (L2 + L3): 76 MB (12 MB cache L2 i 64 MB cache L3)
Układ graficzny: AMD RDNA 2 z 2 CU o taktowaniu 2200 MHz
TDP: 120 W

AMD Ryzen 9 9900X

★★★★★★ (1)

Gniazdo procesora: Socket AM5

Taktowanie: 4.4 GHz

Liczba rdzeni: 12 rdzeni

Gniazdo procesora: Socket AM5

Taktowanie: 4.3 GHz

Liczba rdzeni: 16 rdzeni

Cache: 80 MB

2 999,00 zł

Specyfikacja AMD Ryzen 7 9700X

Liczba rdzeni: 8 rdzeni i 16 wątków
Bazowe taktowanie: 3,8 GHz
Taktowanie boost: 5,5 GHz
Pamięć podręczna: 40 MB (8 MB cache L2 i 32 MB cache L3)
Układ graficzny: AMD RDNA 2 z 2 CU o taktowaniu 2200 MHz
TDP: 65 W

Specyfikacja AMD Ryzen 5 9600X

Liczba rdzeni: 6 rdzeni i 12 wątków
Bazowe taktowanie: 3,9 GHz
Taktowanie boost: 5,4 GHz
Pamięć podręczna: 38 MB (8 MB cache L2 i 32 MB cache L3)
Układ graficzny: AMD RDNA 2 z 2 CU o taktowaniu 2200 MHz
TDP: 65 W

Wydajność AMD Ryzen 9000. O ile lepiej niż w Zen 4 i Intel Core 14. generacji?

Dane w specyfikacji procesorów Zen 5 wyglądają nieźle i zapowiadają przeskok w wydajności… no właśnie – jaki? W końcu to jest najważniejsze – nieco lepszy proces technologiczny, trochę ważnych zmian w architekturze i przyzwoity wzrost IPC (instrukcji wykonywanych w jednym cyklu zegara) o średnio 16% przełożą się na wyraźną poprawę przy jednocześnie niższym poborze mocy. Nie spodziewaj się jednak drastycznego skoku.

Różnice jednak są zależne od porównywanych procesorów i zastosowań. W takich aplikacjach, jak Procyon Office, Geekbench (test jednego rdzenia) czy 7-Zip sięgają one od kilku do nawet ponad 20% względem analogicznych jednostek Intel Core 14. generacji. Zdarzają się jednak wyjątki, jak w chociażby Handbrake – programie do konwersji plików wideo, gdzie ta różnica może wynieść nawet przeszło 40-90%! Wyraźną poprawę widać też w zastosowaniach AI (o ok. 20%).

ryzen 5 9600x vs i5-14600k — Źródło: AMD

ryzen 7 9700x vs i7-14700k — Źródło: AMD

ryzen 9 9900x vs i9-14900k — Źródło: AMD

W grach Ryzeny 9000 spisują się podobnie, a zatem różnice względem Intel Core 14. Generacji również są zbliżone – od kilku do ponad 20%. W jednych tytułach spisują się niewiele lepiej (np. Borderlands 3, Hitman 3), by w innych wyraźniej przewyższać osiągami konkurencję (Horizon Zero Dawn, Cyberpunk 2077).

AMD pokusiło się też o porównanie Ryzena 7 9700X do Ryzena 7 5800X3D, czyli (ciągle) jednego z najlepszych procesorów do gamingu i mimo braku tak potężnej dawki cache’u model nowej generacji wypada średnio o 12% lepiej przy jednocześnie niższym poborze energii. Jednak porównanie do np. Ryzena 7 7800X3D nie będzie już tak korzystne, bo AMD samo przyznało, że żaden nowy procesor Zen 5 nie będzie szybszy do gier od Ryzenów 7000X3D. Miejsce króla wydajności do gamingu przejmą dopiero zapowiedziane już Ryzeny 9000X3D.

Co pokazuje rzeczywistość? Zapoznaj się z naszymi testami wydajności Ryzenów 9000:

Chipsety AMD 800. Nowe płyty główne AM5 nie będą gotowe na premierę

Na rynek trafią cztery nowe chipsety, które są przygotowywane z myślą o Ryzenach 9000. Będą to:

X870E – obsługa PCIe 5.0 (karta graficzna i dyski NVMe) oraz USB 4.0; możliwość podkręcania CPU i pamięci RAM.
X870 – obsługa PCIe 5.0 (karta graficzna i dyski NVMe) oraz USB 4.0; możliwość podkręcania CPU i pamięci RAM.
B850 – obsługa PCIe 5.0 (NVMe) i PCIe 4.0 (GPU) oraz USB 3.2 (20 Gb/s); możliwość podkręcania CPU i pamięci RAM.
B840 – obsługa PCIe 3.0 oraz USB 3.2 (10 Gb/s); możliwość podkręcania tylko pamięci RAM.

Najpierw na półkach sklepowych wylądują topowe chipsety X870, a dopiero później oferta poszerzy się o płyty główne oparte na tańszych układach (B850). Ceny nowych płyt głównych będą zapewne nieco wyższe niż modeli opartych na chipsetach AMD 600. Konkretne kwoty poznamy dopiero po premierze.

Sama platforma AM5 ma być rozwijana przynajmniej do 2027 roku, a nawet jeszcze dłużej! Dowiedz się więcej o sockecie AM5:

Socket AM5. Kompendium wiedzy o podstawce AMD

MSI B650 GAMING PLUS WIFI

★★★★★★ (159)

Obsługiwane procesory: AMD Ryzen™

Format: ATX

Gniazdo procesora: Socket AM5

Chipset: AMD B650

755,00 zł

Gigabyte X670 GAMING X AX V2

★★★★★★ (10)

Obsługiwane procesory: AMD Ryzen™

Format: ATX

Gniazdo procesora: Socket AM5

Chipset: AMD X670

879,00 zł

Odkryj wszystkie płyty główne z socketem AM5 w x-komie

Cena AMD Ryzen 9000. Ile kosztują procesory Zen 5?

Oficjalne ceny nadchodzących procesorów Ryzen 9000 poznaliśmy dosłownie dzień przed premierą. I miłe zaskoczenie, bo są niższe niż ceny premierowe Ryzenów 7000. Przekonaj się sam:

Ryzen 5 9600X – 279 dolarów (o 20 dol. mniej niż Ryzen 5 7600X), czyli 1299 zł
Ryzen 7 9700X – 359 dolarów (o 40 dol. mniej niż Ryzen 7 7700X), czyli 1699 zł
Ryzen 9 9900X – 499 dolarów (o 50 dol. mniej niż Ryzen 9 7900X), czyli 2099 zł
Ryzen 9 9950X – 649 dolarów (o 50 dol. mniej niż Ryzen 9 7950X), czyli 2999 zł

Kwoty zostały oficjalnie potwierdzone przez AMD. Polskie ceny poznasz jutro, w dniu sklepowej premiery.

Kiedy premiera Ryzenów 9000? Sprzedaż ruszy lada chwila!

Kiedy wyjdą procesory AMD Ryzen 9000? Miały one zadebiutować w sklepach 31 lipca 2024 roku. Pierwotnie na ten dzień zaplanowano sprzedaż wszystkich czterech modeli, tj.:

AMD Ryzen 9 9950X
AMD Ryzen 9 9900X
AMD Ryzen 7 9700X
AMD Ryzen 5 9600X

Tak się niestety nie stało. AMD było zmuszone wycofać z kanałów sprzedaży pierwszą partię procesorów i opóźnić premierę, a także wydać modele w tygodniowym odstępie:

AMD Ryzen 5 9600X i AMD Ryzen 7 9700X – nowa data premiery: 8 sierpnia 2024 roku
AMD Ryzen 9 9900X i AMD Ryzen 9 9950X – nowa data premiery: 15 sierpnia 2024 roku

Poznaj więcej szczegółów o opóźnieniu:

AMD opóźnia premierę Ryzenów 9000. Jaki jest powód obsuwy?

AMD Ryzen 5 7600X

★★★★★★ (297)

Gniazdo procesora: Socket AM5

Taktowanie: 4.7 GHz

Liczba rdzeni: 6 rdzeni

Cache: 38 MB

919,00 zł

AMD znacząco więc wyprzedzi Intela, który szykuje konkurencyjne procesory Intel Arrow Lake-S (Core Ultra 200) dopiero na przełom września i października. 24-25 września podczas Intel Innovation 2024 powinna odbyć się ich pełna prezentacja, a sprzedaż najmocniejszych jednostek CPU zapewne ruszy do mniej więcej połowy października.

Co ważne, chipsety AMD 800 będą dostępne pod koniec trzeciego kwartału – sprzedaż nowych płyt głównych ruszy od września 2024 roku. Nie musisz jednak odwlekać zakupu Ryzena z serii 9000, ponieważ nowe procesory będą współpracować ze wszystkimi dotychczasowymi płytami głównymi opartymi na sockecie AM5 (chipsetami AMD 600). Wystarczy tylko aktualizacja BIOS-u.

Co z AMD Ryzen 9000X3D i modelami bez dopisku X?

Procesory AMD Ryzen 9000X3D dla graczy wraz z tańszymi jednostkami bez dopisku X (np. Ryzen 5 9600) prawdopodobnie pojawią się na targach CES 2025 w styczniu 2025 roku. Choć istnieje spora szansa na szybszy debiut modeli z 3D V-Cache w związku z szybszą premierą pierwszych CPU z serii Ryzen 9000 i październikową premierą Intel Arrow Lake-S.

AMD zapewne będzie chciało mocno odpowiedzieć na ruch Intela, więc wydanie np. Ryzena 7 9800X3D pod koniec 2024 roku byłoby korzystnym zagraniem ze strony „czerwonych”. Nie tylko dla nich, bo przede wszystkim korzystnym dla konsumentów, bo mieliby oni większy wybór.

Ryzeny 9000 zapowiadają się nieźle, choć premiera obejdzie się bez hucznych fajerwerków. Tak naprawdę o atrakcyjności procesorów zadecyduje także konkurencja, a na nią sobie jeszcze poczekasz. Powiem jedno: na nic tak nie liczę, jak na zaciętą rywalizację między AMD a Intelem. A tymczasem byle do premiery czterech Zenków 5!

Przeczytaj również:

Odkryj AMD Ryzen 5 9600X, AMD Ryzen 7 9700X, AMD Ryzen 9 9900X, AMD Ryzen 9 9950X oraz wszystkie procesory AMD w x-komie

Sprawdź też pamięci RAM DDR5 do Ryzenów 9000 w x-komie