Jeżeli zastanawiasz się nad wyborem swojego pierwszego DAW lub planujesz jego zmianę, to jest to artykuł dla Ciebie. Przedstawiamy najlepsze i najpopularniejsze programy do tworzenia muzyki i podpowiadamy, jak zacząć i rozwinąć swoją przygodę z produkcją muzyki.
Daw, czyli Digital Audio Workstation to program umożliwiający szeroko pojętą pracę z dźwiękiem. Dzięki niemu możemy tworzyć muzykę, edytować ją, nagrywać instrumenty zewnętrzne; przeprowadzić miks i master utworu. Programy do tworzenia muzyki dają na ogół te same możliwości, ale różnią się między sobą wyglądem, specyfiką działania, czy stylem pracy.
DAW jest więc narzędziem pracy osób zajmujących się pracą nad dźwiękiem tak samo, jak Word dla osób zajmujących się pracą nad tekstem lub Photoshop dla grafików. Zdecydowana większość programów do tworzenia muzyki działa na komputerach z systemem Windows oraz macOS.
Wtyczki, inaczej pluginy, to dodatkowe rozszerzenia do różnych programów. Programy do tworzenia muzyki również mają swoje wtyczki, które poszerzają ich możliwości. Takim pluginem może być dodatkowy efekt (np. delay lub distortion), czy bardziej rozbudowany wirtualny instrument.
Każdy DAW w wersji instalacyjnej ma dodane od producenta wtyczki. Zależnie od posiadanego programu oraz wybranego przez nas pakietu może być ich więcej lub mniej. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie by zainstalować kolejne pluginy. Niektóre są darmowe, inne płatne. Na które się zdecydujemy – nasz wybór.
Warto jednak zwrócić uwagę na rodzaj wtyczki. Wszystkie przedstawione w tym artykule programy poza jednym obsługują rodzaj VST o rozszerzeniu dll. Jest to najpopularniejszy rodzaj wtyczki w Europie i praktycznie wszystkie programy przeznaczone na rynek europejski ten model wtyczki obsługują. Natomiast najpopularniejszy DAW w Stanach Zjednoczonych, którym jest Pro Tools, obsługuje modele AAX. Wtyczek, zwłaszcza darmowych, w tym drugim rozszerzeniu jest znacznie mniej. Warto jest mieć to na uwadze rozpoczynając swoją przygodę z Pro Tools.
Aby DAW działał, a ponadto działał w pełni możliwości, potrzebny jest nam interfejs audio. Jest to zewnętrzna karta dźwiękowa, umożliwiająca nagrywanie dźwięków z zewnątrz. Możemy podłączyć do niego gitarę czy mikrofon. Jest to więc swego rodzaju łącznik świata zewnętrznego i programu audio.
Każdy DAW posiada możliwość dodania ścieżek dźwiękowych, które składają się na cały utwór. Osobna ścieżka będzie dla gitary, basu, wokalu itd. Oczywiście jeden instrument może mieć kilka ścieżek. Najpopularniejszym instrumentem o wielu śladach jest perkusja. Stworzone ścieżki możemy edytować za pomocą wspomnianych już pluginów oraz narzędzi, które oferuje sam program. Ogranicza nas tylko nasza wyobraźnia i umiejętności.
Zasadniczo muzykę możemy tworzyć na dwa sposoby. Nagrywając dźwięki z zewnątrz oraz kreując je w komputerze. Pierwszy sposób polega na nagrywaniu wszystkiego poza komputerem. Możemy za pośrednictwem interfejsu audio nagrać gitarę, perkusję, wokal, czy skrzypce. Drugim sposobem jest nagrywanie muzyki dzięki wirtualnym instrumentom. Te znajdują się w komputerze. Możemy zainstalować wirtualną gitarę, perkusję, a nawet wirtualny chór, czy orkiestrę. Takim wirtualnym instrumentem sterujemy za pomocą kontrolera MIDI.
Kontroler MIDI to urządzenie pozwalające grać na wirtualnych instrumentach. Same kontrolery nie wydają żadnych dźwięków. Natomiast połączone z programem muzycznym pozwalają na wydobywanie dźwięków z poszczególnych instrumentów; jeżeli włączymy plugin gitary, kontroler będzie wydawał dźwięki gitary, a jeżeli włączymy wirtualne pianino, kontroler będzie wydawał odpowiednie dźwięki pianina. Wygląd i wielkość kontrolerów różnią się zależnie od ich przeznaczania. Jedne stworzone są po prostu do komponowania i grania, inne do eksperymentowania z dźwiękami.
Nie istnieje jeden najlepszy program do tworzenia muzyki. Każdy jest inny i cechuje go coś innego. Warto wypróbować przynajmniej kilka, żeby wiedzieć, czym dokładnie różnią się między sobą, i który sprzyja najlepszemu flow pracy.
Pierwszy na tej liście jest w pełni darmowy Cakewalk. To dosyć intuicyjny i prosty w obsłudze DAW. Po kilku minutach spędzonych z tym programem stwierdzić można, że jest on zaprojektowany z myślą o nagrywaniu instrumentów z zewnątrz. Posiada szereg udogodnień i skrótów pozwalających natychmiast nagrać zewnętrzny instrument. Dodatkowo Cakewalk posiada dosyć pokaźną ilość wirtualnych wzmacniaczy i głośników, co urozmaica pracę z gitarowym brzmieniem.
Polecić ten program można osobom początkującym, które nie chcą angażować się finansowo w program audio oraz zespołom nagrywającym muzykę na żywo.
Cakewalk używany jest m.in przez zespół Hollywood Undead – amerykański zespół rapcore’owy
Ableton Live to jeden z najpopularniejszych programów do tworzenia muzyki na świecie i najpopularniejszy w Europie. Jest produkcji niemieckiej, więc musi być solidny, czyż nie? Charakterystyczne dla tego programu są dwa widoki:
Ableton to bardzo intuicyjny program, który wspiera kreatywność twórców. W bardzo szybki i prosty sposób można tutaj znaleźć posiadane sample, nanieść efekty i tworzyć całość. Wszystko działa w systemie drag & drop, więc wystarczy najechać myszką na ślad i upuścić trzymany efekt, by ten zaczął działać.
Ten DAW posiada dosłownie wszystko, czego można wymagać od programu audio. Na pierwszy rzut oka nie jest skomplikowany, ale zagłębiając się w jego funkcje łatwo można się zgubić. Ableton daje pełną kontrolę nad brzmieniem. Od długości sampla, aż po jego charakterystykę i rodzaj każdego dźwięku. Dzięki przemyślanemu i charakterystycznemu designowi wszystko ma swoje miejsce. Niektórzy zarzucają tutaj designerską ascezę twórcom Abletona, ale na pewno ułatwia to odnalezienie się w najbardziej skomplikowanych funkcjach. W natłoku informacji wszystko jest transparentne i widoczne jak na dłoni. Nie trzeba przeklikiwać się przez tony ekranów, by dotrzeć do szukanego miejsca.
Program posiada pokaźną ilość wtyczek już w wersji instalacyjnej, więc nie ma żadnego problemu z tym, by eksperymentować z brzmieniem, miksować utwory, a nawet je masterować bez dodatkowych pluginów.
Zdecydowana większość kontrolerów MIDI nie potrzebuje ręcznej instalacji sterowników i działa na zasadzie plug & play; Ableton ułatwia pracę z cyfrowym dźwiękiem dzięki możliwości dodania ścieżki MIDI dwoma kliknięciami. Kolejnym jednym wybieramy, którym kontrolerem chcemy grać. Jeżeli mamy jeden, program automatycznie go przydzieli do ścieżki MDI.
Ponadto Ableton ma własną markę kontrolerów MIDI o nazwie Push. Jest to sprawdzona marka, która doskonale współgra z tym DAW.
Ableton używany jest m.in. przez M. Shinodę – założyciela zespołu Linkin Park.
Ten DAW najpopularniejszy jest w Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza w wersji na komputery z nadgryzionym jabłuszkiem. Dlatego nie obsługuje formatu VST, ale AAX. Pro Tools to mniej intuicyjny program niż Ableton Live, ale równie funkcjonalny. Można tworzyć na nim muzykę elektroniczną, rockową czy filmową. Dla ułatwienia procesu twórczego, na samym początku mamy możliwość wyboru gatunku utworu. Jeżeli wybierzemy np. rock, to program załaduje gotowe, podpisane ścieżki audio na gitarę, czy bas oraz midi na syntezatory.
Pro Tools również posiada dwa główne widoki, tak jak poprzednik na liście, ale są one mniej przejrzyste. Pro Tools nie wspiera twórców w graniu na żywo w takim stopniu jak Ableton. Jest to program stworzony do pracy studyjnej. Do pracy w największych studiach świata. Jak żaden inny DAW, Pro Tools posiada niezliczoną ilość funkcji dzielenia obrazu, przerzucania go na inne ekrany, działania zdalnego, a nawet na smartfonie. To jedna z największych zalet tego programu. Możemy pracować na kilku ekranach jednocześnie, nagrywając kilka śladów jednocześnie.
Producentem tego programu jest firma Avid. Specjalizuje się ona w programach i narzędziach służących do produkcji muzyki. Pro Tools nie jest więc ich jedynym produktem, ale częścią całej rodziny Avid. Jeżeli więc zależy nam na późniejszym rozbudowywaniu swojego studia, nie tylko o instrumenty czy pluginy, ale też hardware i inne programy ułatwiające produkcję i kolaborację z innymi twórcami, to Pro Tools będzie doskonałym wyborem.
By ułatwić niezdecydowanym wejście w ten świat, istnieje wersja bezpłatna tego programu o nazwie Pro Tools First. Jest to dosyć okrojona wersja całego programu, ale pozwala tworzyć, komponować i poznawać zalety i wady tego systemu.
Pro Tools używany jest m.in. przez Kanye’ego Westa – rapera i producenta muzycznego.
Ten DAW musiał się tutaj znaleźć. Wśród części producentów owiany jest złą sławą, jakoby był oprogramowaniem dla amatorów, ale to nieprawda. Podkreślmy jeszcze raz, że nie ma lepszego i gorszego programu do tworzenia muzyki. Są te, które mogą się komuś podobać, a innym nie. Wszystko rozbija się o flow pracy i radość z użytkowania programu.
FL Studio to bardzo czytelne i ładne oprogramowanie. Jeżeli komuś przeszkadza wygląd poprzedników, to będzie z całą pewnością zachwycony wyglądem tej pozycji. Jest tutaj kolorowo, jest estetycznie i intuicyjnie.
Program ten jest używany głównie przez producentów muzyki elektronicznej. FL Studio posiada multum wgranych dźwięków, sampli i efektów, które doskonale pasują do tego rodzaju muzyki. Na stronie producenta istnieje możliwość dokupienia zestawów brzmieniowych odpowiadających zainteresowaniom użytkowników. Nie dziwi fakt, że najwięcej jest dźwięków dedykowanych do muzyki house, trap i pop.
Tutaj, tak jak u poprzednika na liście, również można skorzystać z gotowych i opisanych ścieżek przed rozpoczęciem pracy. FL Studio daje szereg możliwości, od najprostszych zestawów, do tych najbardziej zaawansowanych; ale możemy zacząć też od samodzielnego dodawania ścieżek.
Zupełnie jak poprzednie programy, FL Studio posiada dwa widoki – na mikser oraz ślady. Tutaj jest to przejrzyste i można dowolnie przeklikiwać się między oknami, a nawet podzielić ekran na te dwa.
FL Studio używane jest m.in przez Martina Garrixa – DJ’a i producenta muzycznego.
To program podobny do FL Studio. Jest równie kolorowy i wygląda nowocześnie. Zapomniany przez wielu producentów, a niczego mu nie brakuje. Obsługuje wszystkie najpopularniejsze sterowniki midi oraz pluginy. Tworzy udane flow pracy i sprzyja koncentracji.
Producentem tego programu jest firma Steinberg. Tak jak Avid, specjalizuje się w produkcji audio. Cubase jest częścią rodziny programów oraz urządzeń stworzonych z myślą o tworzeniu, oraz edycji muzyki. Sprzętu jest naprawdę sporo i w zasadzie można wyposażyć całe swoje studio – od software’u do hardware’u.
Sam Cubase jest dokładnie tym, czego można oczekiwać od programu typu DAW. Praca na nim nie różni się zbytnio od pozostałych na tej liście. Można dowolnie edytować ślady, nakładać efekty i eksperymentować z brzmieniem. Wszystko to w nowoczesnej, ładnej oprawie.
Cubase używany jest m.in przez Hansa Zimmera – kompozytora muzyki filmowej
Czy można zacząć od płatnych, instalacyjnych programów już na początku swojej przygody z produkcją muzyki? Jasne, że można. Taki skok na głęboką wodę może przynieść dobre rezultaty. Ale nie każdy musi być przekonany do takiego startu i to jest w pełni zrozumiałe. Dlatego doradzamy Wam, jak mniejszym kosztem można zacząć nagrywać muzykę. Jedyne czego potrzebujecie, to klawiatura MIDI oraz interfejs audio, a w zależności od gatunku muzyki – również mikrofon, czy gitara.
Soundtrap to piękny plac zabaw, który otworzymy w oknie przeglądarki. A wcale nie oznacza to, że jest znacznie odstaje od swoich płatnych, instalacyjnych braci. Jest trochę ograniczony i ma mniej funkcji niż regularne DAW-y, ale za to jest bardzo prosty w obsłudze; jest darmowy i intuicyjny. W żaden sposób nas też nie zobowiązuje. Nie zajmuje miejsca na komputerze, ani nie zagląda nam do portfela.
Do poprawnego działania programu wystarczy niezły laptop. Oczywiście, żeby móc wykorzystać w pełni możliwości Soundtrap będzie potrzebny kontroler MIDI. Dzięki niemu zbudujemy melodie i rytm – nic więcej jednak nie potrzeba. Program posiada sporo wbudowanych efektów, wirtulanych instrumentów i syntezatorów. To doskonała piaskownica dla tych, którzy chcą się przekonać, czy tworzenie muzyki zostanie z nimi na dłużej. Soundtrap to najlepszy program do tworzenia muzyki za darmo i bez instalacji. Jest idealny dla początkujących.
Garageband to intuicyjny i łatwy w obsłudze, pełnoprawny program do tworzenia muzyki, jednak z jednym ale. Przeznaczony jest na komputery Macintosh. Producentem tego programu jest Apple. Garageband posiada dosłownie wszystko czego nam potrzeba do tego, by nagrywać świetnie brzmiącą muzykę. Sporym plusem programu jest jego multiplatformowość. Tworzyć za pomocą tego programu można na iPhonie, iPadzie i Macu. Czyli dosłownie na każdym urządzeniu Apple, które mamy ze sobą.
Osoba początkująca nie zostanie przytłoczona funkcjami i możliwościami, a doświadczeni użytkownicy nie poczują niedosytu. Po Garagebandzie poruszamy się tak, jak po większości programów do tworzenia muzyki. Jeżeli więc ktoś chce przenieść swoją twórczość z PC-a na Maca, albo chce spróbować czegoś nowego, to nie ma potrzeby uczenia się wszystkiego od początku. Jeżeli jesteście fanami urządzeń z nadgryzionym jabłuszkiem, to to jest świetny start na drodze produkcji muzyki.
Zabrakło jakiegoś DAW? Śmiało piszcie w komentarzach. Jeżeli jakiś inny program szczególnie przypadł Wam do gustu, podzielcie się swoimi odczuciami. Chętnie poznam Wasze propozycje.
Spodobał Ci się ten artykuł? Koniecznie przeczytaj także:
Pytanko do dyskusji . Który jest po Polsku? Osobiście szukam dopiero , ale mi doradzono program Magix Sequoia 16. Sprawdzę czy ma polski.
Krzysztofo, wersje językowe warto sprawdzać na oficjalnych stronach producentów. Zapewniam Cię jednak, że programy do tworzenia muzyki nie wymagają zbytnio umiejętności posługiwania się językami obcymi. Nieznane słowa z łatwością sprawdzisz w Internecie. Najczęściej będą to słowa takie jak „new”, „create”, czy „insert”. Samo tworzenie muzyki jednak nie opiera się na żadnym języku obcym ;).
Nadmienię , że w dyskusjach Sequia lepszy od Cubase
Pogalopowałem i jeszcze rozczytuję sie nad Acoustica 7
Polecam FL STUDIO. Proszę posłuchać co można zrobić na tym programie
Osobiście polecam fl studio. Tworze w nim od ponad roku i jedyną konkurencją jest ableton live ale to już zależy od preferencji.
bym chciał rozpocząć swoją kariere
Mamy może jakiś program w polskiej wersji?