Jak ograniczyć światło niebieskie na komputerze i smartfonie?

Czym jest legendarne światło niebieskie, przed którym ostrzegają medycy? Jaki faktycznie ma ono wpływ na nasze oczy i samopoczucie? I w końcu, czy da się je faktycznie ograniczyć na tyle, aby bezpiecznie korzystać ze smartfonów, tabletów, laptopów i innych elektronicznych urządzeń z ekranami? Przekonaj się, jak możesz pomóc sobie i swoim oczom, czytając poniższy artykuł.

Czym jest światło niebieskie?

Mówiąc językiem definicji, światło niebieskie to jedna ze składowych światła słonecznego, która dostarczana do organizmu w odpowiednich ilościach ma pozytywny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Jego prawidłowa ilość pozwala utrzymać koncentrację, reguluje zegar biologiczny oraz pomaga w prawidłowym rozróżnianiu kolorów. Mówiąc wprost, adekwatna doza światła niebieskiego potrafi pozytywnie wpłynąć na wydajność naszego organizmu i dostarczana w odpowiednich ilościach pomaga w jego wydajniejszym funkcjonowaniu.

Jak szkodzi niebieskie światło?

Niestety, tu znów sprawdza się maksyma: co za dużo, to niezdrowo. Otóż okazuje się, że zbyt duża ilość światła niebieskiego bardziej szkodzi, niż pomaga. O czym mowa?

W wyniku nadmiernej emisji światła niebieskiego, zaobserwowano szereg objawów, mających negatywny wpływ na nasz organizm, np. zmęczenie, uczucie suchości oka lub  wręcz przeciwnie – łzawienie oczu. Zbyt duże oddziaływanie światła niebieskiego jest również przyczyną intensywnych, migrenowych bóli głowy oraz męczących kłopotów z zasypianiem i spaniem w ogóle, co skutkuje rozregulowaniem naturalnego cyklu dobowego dla organizmu. Dzieje się tak, ponieważ światło niebieskie ma bezpośredni wpływ na wydzielanie melatoniny, czyli tzw. hormonu snu.

Co ważne, nie dotyczy to tylko korzystania ze smartfonów. Naukowcy zaobserwowali również negatywne konsekwencje, występujące w wyniku nadmiernego wpatrywania się w ekran komputera. Mowa o tzw. syndromie widzenia komputerowego. Jego objawy są tożsame z wymienionymi wyżej i nasilają się adekwatnie do długości korzystania z komputera, czyli ekspozycji wzroku na promieniujące z niego światło niebieskie.

oko światło niebieskie

Elektronika a światło niebieskie

Powiedzmy sobie wprost, praca w trybie Home Office i nauka zdalna nie sprzyjają ograniczeniu korzystania z urządzeń elektronicznych, a te emitują ogromne ilości światła niebieskiego. Smartfony, tablety, laptopy oraz telewizory, znajdujące się w każdym domu, to główne narzędzia do nauki, pracy, rozrywki i komunikacji w dzisiejszym świecie, zatem nie sposób z nich zrezygnować.  

Niemniej, od dawna wiadomo, że korzystanie z elektroniki wyposażonej w ekrany niesie za sobą plusy i minusy. Nie bez powodów nasi rodzice mówili: „usiądź z daleka od telewizora”, a jeszcze do niedawna na monitory nakładano specjalne osłony, mające chronić wzrok przed szkodliwym promieniowaniem. Dzisiaj, jak wszystko, technologia poszła naprzód i oferuje bardziej dyskretne systemu ochrony oczu, które zaimplementowane są w wyświetlaczach w niewidoczny na pierwszy rzut oka sposób. Czy to jednak wystarczy?

Jak ograniczyć światło niebieskie na komputerze i smartfonie?

Lekarka z Wielkiej Brytanii, dr Victoria Revell, twierdzi, że urządzeń emitujących światło niebieskie nie powinno używać się minimum 2 godziny przed próbą zaśnięcia, bo zamiast usypiać mózg, jeszcze bardziej go pobudzamy do aktywności, a światło niebieskie z zasady źle wpływa na zasypianie poprzez zahamowanie wydzielania melatoniny.

Mając na uwadze powyższe, trzeba zatem zdać sobie sprawę, że kluczową kwestią w ograniczeniu niekorzystnego wpływu niebieskiego światła na nasze oczy i organizm w ogóle, jest odpowiednia higiena obcowania ze sprzętem elektronicznym, w tym ze smartfonem i laptopem.

Chcąc nieco ułatwić to zadanie, poniżej zostawiam pakiet inspiracji i proponowanych rozwiązań, pozwalających ograniczyć negatywne działanie światła niebieskiego, podczas korzystania ze smartfona i laptopa. Zachęcam do korzystania z nich  w codziennym życiu.

Kontroluj czas, który spędzasz z elektroniką

Pierwszą i najprostszą zasadą jest po prostu ograniczenie korzystania z elektroniki, posiadającej wyświetlacze. Zdaję sobie sprawę, że w dzisiejszych, pandemicznych czasach może brzmieć to nieco abstrakcyjnie, ale może warto spróbować? 

Na początek ograniczmy korzystanie ze smartfona i laptopa tuż przed snem. Idąc za radą dr Revell, niech będą to przykładowo dwie godziny przed położeniem się do łóżka. Jeżeli natomiast praca lub okoliczności sprawiają, że tak czy siak musisz skorzystać z urządzeń z ekranem w godzinach wieczornych, to warto wiedzieć, że istnieje szereg sposobów, aby jak najbardziej ograniczyć ich wpływ na organizm – zarówno w przypadku komputera, jak i smartfona możesz np. samodzielne podrasować ustawienia jasności wyświetlacza.

Zazwyczaj masz też możliwość skorzystania z  predefiniowanych trybów, np. trybu nocnego, trybu ciemnego czy trybu ochrony wzroku. Niektóre systemy, np. Android, oferują również nazwany wprost: filtr światła niebieskiego.  Oto miejsca, gdzie możemy znaleźć je w smartfonach z tym systemem:

Z kolei ścieżka do najpopularniejszych opcji, mających na celu ochronę wzroku przed światłem niebieskim, w systemie iOS dla iPhone’ów prezentuje się następująco:

Poniżej zostawiam również miejsce, gdzie podobne ustawienia znajdziemy na komputerach/laptopach z systemem Windows 10:

Wybieraj elektronikę z minimalną emisją światła niebieskiego

O szkodliwym wpływie światła niebieskiego warto pomyśleć już przed zakupem sprzętu, bo poszczególne urządzenia różnią się między sobą zabezpieczeniami i oferowaną ochroną wzroku. O co konkretnie chodzi?

Wybierając smartfon, tablet, laptop lub TV, trzeba zwrócić uwagę na technologię w jakiej wykonany jest ekran urządzenia. Najnowsze standardy OLED, QLED czy np. AMOLED gwarantują mniejsze zmęczenie wzroku. Niektórzy producenci chwalą się również prestiżowymi certyfikatami ochrony wzroku. Warto zwrócić na nie uwagę.

Dodatkowo w przypadku smartfonów można sprawdzić, czy oferowane przez nie oprogramowanie zapewnia możliwości ochrony oczu. Jeśli z kolei masz już telefon, który nie ma takiej opcji, to zawsze możesz skorzystać z dedykowanych ku temu aplikacji, które zainstalujesz na swoim urządzeniu dosłownie w kilka minut. 

Jeżeli natomiast jesteś fanem książek, uwielbiasz czytać przed snem i za nic w świecie nie chcesz z tego rezygnować, wybierz czytnik e-book wyposażony w ekran wykonany w technologii e-ink imitującej naturalny papier, bez zbędnej emisji sztucznego światła.

Stosuj dodatkowe zabezpieczenia

Na szczęście dla naszego zdrowia, adekwatnie do potrzeby korzystania z technologii, rośnie również liczba możliwości zapobiegania jej skutkom. Chodzi o zabezpieczenia mechaniczne, które w wygodny sposób pozwolą na jeszcze większą kontrolę emisji światła niebieskiego do ludzkiego oka.

Do najpopularniejszych z nich zaliczyć możemy m.in. okulary z antyrefleksem i filtrem światła niebieskiego oraz soczewki. Są to atrybuty ochrony wzroku, które otrzymały powłokę filtrującą światło niebieskie, a mówiąc dokładniej, filtrującą jego szkodliwą część i przepuszczającą wyłącznie bezpieczne promienie światła.

Podobnie wygląda sytuacja w kwestii soczewek dedykowanych do ochrony przed światłem niebieskim. Osoby, które z nich korzystają przyznają, że podczas stosowania ich w kontakcie z komputerem czy smartfonem, przestały odczuwać suchości/lepkości oczu oraz nie zauważają już nieprzyjemnego wrażenia „piasku” w oku.

Dbaj o dobre nawyki przy korzystaniu ze smartfona i laptopa

Podsumowując, zmęczenie oczu wskutek zbytniego oddziaływania elektroniki z ekranami można niwelować poprzez wprowadzenie do swoich nawyków dobrych zmian i stosowanie ich jako codziennej rutyny.

Należą do nich:

  • ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem – szczególnie przed snem,
  • stosowanie wspomnianych filtrów i dostosowanie jasności ekranu,
  • systematyczne mruganie i przerwy (minimum co 20 minut na 20 sekund),
  • codzienne czyszczenie ekranu,
  • personalizacja rozmiaru tekstu – czytanie stanie się przyjemniejsze i nie zmęczy wzroku,
  • zapewnienie dodatkowych źródeł światła – unikaj używania urządzeń z jasnym ekranem w ciemności,
  • noszenie okularów filtrujących
  • adekwatne ustawienie monitorów i zachowanie odpowiedniej odległości ekranu od oka.
Jak ograniczyć światło niebieskie na komputerze i smartfonie?

W tym temacie polecam zajrzeć również do tekstu Łukasza:

Źródło: bluelightexposed.com/ Focus, G.Kubera, „5 sposobów na lepszy sen”/aoa.org/opracowanie własne