Split Payment. Wszystko o mechanizmie podzielonej płatności

1 listopada 2019 roku wszedł w życie split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności, który ma za zadanie zapobiegać wyłudzeniom podatku VAT. Na czym polega? Kto musi go stosować? Co zmienia się w przypadku zakupu sprzętu komputerowego? Zobacz też, co wprowadza nowelizacja z 1 stycznia 2021 roku.

Czym jest split payment?

Split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności (MPP), obowiązuje w Polsce od 1 listopada 2019 roku. Nakłada on na kupującego obowiązek zapłaty podatku VAT, wynikającego z faktury VAT, na specjalne subkonto. Na konto sprzedawcy trafia tylko kwota netto. Proces skonstruowano tak, że kupujący wybiera opcję przelewu split payment.

Prawo obejmuje transakcje, które spełniają następujące warunki:

To rozwiązanie zastąpiło wcześniejsze odwrotne obciążenie VAT.

Co jest kluczowe w split payment?

Otóż w split payment praktycznie cały obowiązek wynikający z dostosowania się do litery prawa nakładany jest na kupującego (nie na sprzedającego). Za prawidłową zapłatę należności i prawidłową klasyfikację towarów odpowiada kupujący. Co ważne, brak zapłaty za fakturę za pośrednictwem mechanizmu podzielonej płatności, oznacza dla klienta sankcje wskazane w ustawie o VAT.

Czy split payment jest nowością w Polsce?

To nie jest nowość. MPP funkcjonuje w Polsce jako dobrowolna metoda regulowania płatności już od lipca 2018 roku. Jednak obecny mechanizm płatności opiera się o system bankowy. Oznacza to, że środki zgromadzone na rachunku VAT pozostają własnością podatnika i może on z nich korzystać wyłącznie w celach określonych przepisami prawa).

Split Payment

Czy każda faktura firmowa podlega pod split payment?

Jak wspomniałem wyżej, tylko faktury VAT dla przedsiębiorstw i instytucji na kwotę przekraczającą 15 000 zł będą podlegały rozliczaniu przez split payment. Zakupy za niższe kwoty są rozliczane na ogólnych zasadach. Mimo wszystko nabywca może dobrowolnie zastosować mechanizm podzielonej płatności do każdej faktury VAT.

Jak oznaczane są faktury VAT zawierające MPP?

Faktury podlegające mechanizmowi podzielonej płatności muszą posiadać specjalne oznaczenie – mechanizm podzielonej płatności. x-kom, jako sklep, stosuje się do tego wymogu, informując kupującego o MPP poprzez:

  • informację w koszyku,
  • informację na fakturze pro-forma,
  • informacje w powiadomieniach e-mail.

W praktyce nawet jeśli faktura zawiera jedną pozycję objętą zakresem wskazanym w załączniku nr 15, podatnik ma obowiązek zamieszczenia na fakturze VAT informacji: mechanizm podzielonej płatności.

Wartość brutto czy cena pojedynczego produktu – co decyduje o oznaczeniu „mechanizm podzielonej płatności”?

Przypuśćmy, że należność za towar z załącznika nr 15 wynosi 1 230 zł brutto (1 000 zł netto + 230 zł podatku VAT). Natomiast wartość brutto całej faktury wynosi 16 000 zł. W tym i w podobnych przypadkach, faktura musi mieć oznaczenie: mechanizm podzielonej płatności.

Wyznacznikiem do oznaczenia faktury jest tym samym jej wartość brutto (co podkreślam po raz kolejny) oraz fakt, że dokumentuje ona sprzedaż towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy. Obowiązek zastosowania (przy płaceniu za taką fakturę) mechanizmu podzielonej płatności dotyczy wyłącznie kwoty za towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15. Obowiązek uregulowania w MPP może więc dotyczyć tylko jednej pozycji z faktury VAT, ale oznaczenie będzie przypisane do całego dokumentu.

Oczywiście podatnik może zadecydować, że w mechanizmie podzielonej płatności ureguluje całą wartość wskazaną na fakturze. Nie ma jednak takiego obowiązku.

Jakie zmiany zaszły po 1 stycznia 2021 w stosunku do obecnego MPP?

Po 1 stycznia 2021 roku weszły w życie kolejne zmiany Mechanizmu Podzielonej Płatności. Wśród nich:

  • towary i usługi objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności sklasyfikowano w załączniku nr 15 u.p.t.u. na podstawie PKWiU 2015,
  • ustalono, że kwota należności ogółem musi przekraczać 15 000 zł lub równowartość tej kwoty wyrażoną w walucie obcej,
  • określono obowiązek oznaczania faktur wyrazami „mechanizm podzielonej płatności” (tj. art. 106e ust. 1 pkt 18a u.p.t.u.).

Wciąż obowiązuje możliwość zbiorczej płatności przy pomocy MPP za faktury oraz stosowanie split payment przy przedpłatach za towar przed odbiorem towaru, czyli przy wystawieniu faktury pro-forma.

Klienci x-komu, którzy kupują z odroczonym terminem płatności, dostają automatycznie informację na fakturze o konieczności zastosowania mechanizmu podzielonej płatności (jeśli transakcja spełni warunki mechanizmu).

Ponieważ w x-komie większa część transakcji odbywa się po przedpłacie, to zamówienia spełniające kryteria:

  • przedsiębiorca,
  • faktura na kwotę powyżej15 tys. zł brutto,
  • faktura zawiera towary lub usługi z listy,

muszą być opłacona przez klientów w MPP. Wtedy klienci powinni pobrać pro-formę i zapłacić za nią przelewem bankowym w MPP. Dotyczy tylko tych towarów z załącznika (podkreślam to raz jeszcze).

Mechanizm Podzielonej Płatności

FAQ – płatności objęte mechanizmem split payment

Dla przypomnienia wszystkie poniższe pytania i odpowiedzi dotyczą przedsiębiorców oraz instytucji.

Nie dotyczą osób fizycznych, czyli konsumentów, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej.

  • Czy zamówienie spełniające warunki split payment można opłacić kartą – nie można;
  • Czy zamówienie spełniające warunki split payment można opłacić dotpay, pay-u itp. – nie można;
  • Czy na fakturze będzie wyszczególniona w jakiś sposób kwota podlegająca zapłacie w MPP – prawodawca nie nakłada na sprzedawcę takiego obowiązku.

Dodaję przy okazji, że x-kom będzie umieszczał na fakturach VAT informację mechanizm podzielonej płatności, także na tych zapłaconych przedpłatą. Co więcej, jeśli klient wprowadzi NIP w zamówieniu spełniającym kryteria, otrzyma od sklepu informację o konieczności zapłaty w MPP już na etapie składania zamówienia. Dlatego tak istotne jest podanie numeru NIP podczas zakupów.

Komunikaty x-kom o zastosowaniu MPP

Oto komunikaty ze strony podczas składania zamówienia, które spełnia kryteria.

Komunikat ze strony x-kom w trzecim kroku koszyka:

Komunikat ze strony x-kom w czwartym kroku koszyka (podsumowanie):

Faktura x-kom z komunikatem o MPP

Przykładowe powiadomienie e-mail, stosowane przy MPP

Podstawa prawna dotycząca mechanizmu split payment

W art. 108a wprowadza się zmiany w zakresie mechanizmu podzielonej płatności. W art. 1 pkt 11 lit. a wprowadza się obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności przy regulowaniu należności z faktury, w której wartość sprzedaży brutto przekracza 15 000 zł i faktura ta obejmuje swym zakresem towary lub usługi wskazane w załączniku nr 15 do ustawy.

Co do zasady faktura taka powinna być oznaczona przez wystawcę informacją „mechanizm podzielonej płatności”. Należy jednak zwrócić uwagę, że wprowadzany obowiązek zapłaty takiej faktury w mechanizmie podzielonej płatności nie jest uzależniony od tego, czy na fakturze zawarto takie oznaczenie.

Zatem nawet jeżeli sprzedawca nie dopełnił obowiązku i nie oznaczył takiej faktury, nabywca ma obowiązek zapłaty kwoty należności za towary lub usługi z załącznika nr 15 w mechanizmie podzielonej płatności.

Nabywca bowiem, według ustawodawcy, musi być zorientowany, co jest przedmiotem transakcji. To on inicjuje płatność i on odpowiada za wybór formy płatności. Nabywca nie może tym samym polegać wyłącznie na informacjach od sprzedawcy, który może chcieć uniknąć zapłacenia mu w mechanizmie podzielonej płatności. Musi samodzielnie analizować, jakie towary lub usługi nabył i czy wiążą się z tym dla niego określone obowiązki.

Podkreślić jednakże należy, że obowiązek uregulowania należności w mechanizmie podzielonej płatności dotyczy wyłącznie kwoty należności z tytułu nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15. Jak wskazano powyżej, może zdarzyć się sytuacja, że faktura o wartości brutto powyżej 15 000 zł będzie zawierała jedną pozycję (przykładowo na kwotę 1 000 zł netto + 230 zł VAT) objętą załącznikiem nr 15, wówczas obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności będzie dotyczył kwoty równej kwocie podatku z tej konkretnej pozycji, a więc kwoty równej 230 zł.

Nie wyklucza to oczywiście możliwości uregulowania w podzielonej płatności całej należności z takiej faktury.