Japońskie firmy elektroniczne i ich historie. Od czego zaczynały?

Japonia i technologia w XX i XXI wieku – krótki historyczny rzut okiem

Przed i w czasie II wojny światowej

Nie będziemy się tu przenosić w bardzo odległą przeszłość i opisywać, jakie japońskie wynalazki pojawiały się w dawnych stuleciach. Choć oczywiście nie znaczy to, że pod względem nauki były to martwe wieki. Choćby w XIX – konkretnie w 1887 roku – Sakizō Yai wynalazł nowoczesną wersję baterii z suchym ogniwem, która świetnie nadawała się do urządzeń przenośnych, inaczej niż jej odpowiedniki zawierające płyn. A współczesne polerki do ryżu sporo zawdzięczają frezarce, którą stworzył Riichi Satake w 1896 roku (niektóre źródła podają 1930).

Nieco ograniczamy się i wychodzimy od tego, co przyniosło dwudzieste stulecie. Jak to zwykle bywa, duży wpływ na rozwój technologii miała wojna. Po pierwsze rosyjsko-japońska, a po drugie – I światowa. Z tymi konfliktami wiązał się rozwój zainteresowania wynalazkami, jak również powstanie gałęzi przemysłu, takich jak przemysł ciężki czy chemiczny. W czasach wojen, jak i następującym później dwudziestoleciu międzywojennym, powstało sporo istotnych technologicznych rozwiązań.

Mowa tu chociażby o prototypowym telewizorze z kineskopem, który w 1926 roku zaprezentował jeden z ojców telewizji – Kenjiro Takayanagi (z jego pracy czerpał inny z pionierów, Władymir Zworykin). A także telefonii bezprzewodowej, stworzonej w 1912 roku przez firmę Annaka Denki G.K., a konkretnie przez Uichiego Torigatę, Eitaro Yokoyamę i Sejiro Kitamurę – od ich inicjałów powstała nazwa nowego systemu – TYK. W okresie tym powstały także pierwsze elektrostatyczne organy piszczałkowe, które w 1935 roku stworzył dla Yamahy młody inżynier, pan Yamashita (chodzi o Yamaha Magna Organ).

Rozwój dokonywał się też na polu metalurgii (stal niemagnetyczna KS, której wynalazcą był Kotaro Honda). Czy, rzecz jasna, w militariach, o czym mogliby coś więcej powiedzieć koledzy z Poligonu. Do osiągnięć Japończyków zaliczał się oddany do użytku w 1922 roku lotniskowiec Hōshō, czołg średni typu 89 Chi-Ro, będący pierwszym masowo produkowanym czołgiem na silniku Diesla, oraz różnego rodzaju materiały wybuchowe.

Po II wojnie światowej

Japońskie sprzęty i wynalazki, które mogą nas najbardziej interesować, to urządzenia powstałe już po II wojnie światowej. Jakkolwiek obecnie japoński przemysł elektroniczny nie jest już absolutnym rynkowym hegemonem (musi dzielić się z USA czy konkurencją z Azji: Korei Południowej, Chin oraz Tajwanu), w dalszym ciągu jest jednym z największych w skali światowej (Nippon przoduje także pod względem patentów).

Sukcesy na tym polu można wiązać z cudem gospodarczym, który rozpoczął się po wojnie i trwał aż do końca lat 80. Istotną rolę odegrały tu przemiany polityczne oraz w modelu pracowniczo-biznesowym. Chodzi o powstanie keiretsu, czyli spółek, które zacieśniały współpracę między producentami, dostawcami, dystrybutorami i bankami; także o obecność liczących się związków zawodowych i doroczne negocjacje wynagrodzeń z pracownikami (shuntō), utrzymywanie dobrych relacji z rządową biurokracją czy zapewnienie dożywotniego zatrudnienia w wielkich korporacjach i mocno uzwiązkowionych fabrykach.

Dochodziły do tego silne wpływy Stanów Zjednoczonych, które dostarczały Japonii potrzebną technologię, importowały towary, ale także tolerowały jej nieco bardziej kontrowersyjne praktyki handlowe.

Dla zabezpieczenia krajowej produkcji oraz handlu Japonia kładła też nacisk na bezpośrednie inwestycje zagraniczne. Innym z czynników motywacyjnych były koszty pracy. W ten sposób do roku 1980 siedem firm umieściło w USA swoje fabryki. Właśnie tam (a także w samym Nipponie) wytwarzano bardziej zaawansowane urządzenia – te mniej skomplikowane były produkowane w Południowo-Wschodniej Azji.

Również i ten powojenny okres obfitował w rozmaite mniej lub bardziej istotne odkrycia i wynalazki. Na przykład baterię litowo-jonową, do której powstania istotną cegiełkę dołożył Akira Yoshino, za co w 2019 roku otrzymał nagrodę Nobla. Kalkulator elektryczny, wyprodukowany w 1957 roku przez Casio. Komputer cyfrowy – ukończony w 1952 roku ETL Mark I, przy którym wykorzystano badania japońskich uczonych z lat 30. i 40. (Akiry Nakashimy i Goto Mochinoriego). A także mikroprocesory (od 4 do 32 bitów) czy pierwszy układ graficzny: NEC µPD7220.

Japońskie firmy elektroniczne – od czego zaczynały?

iiyama

Stosunkowa młoda, właściwie najmłodsza z tu wymienionych firma, powstała w latach 70. (konkretnie w roku 1972), w mieście Iiayama w prefekturze Nagano (stąd nazwa). Założycielem był 23-letni wówczas pracownik bankowy Kazuro Katsuyama, a początkowy kapitał zakładowy wynosił 10 milionów jenów. iiyama zaczęła od tworzenia części do telewizorów dla dużo starszej korporacji, założonego w 1921 roku Mitsubischi, oraz produkcji własnych odbiorników, a także sprzętu medycznego (urządzeń terapeutycznych o niskiej częstotliwości, przeznaczonych do użytku domowego).

Na przełomie lat 70. i 80. doszły do nich monitory komputerowe, z którymi dzisiaj firma jest najbardziej kojarzona. W 1978 roku wypuściła pierwszy monitor czarno-biały, reprezentujący markę IDEK iiyama, a w 1981 – pierwszy monitor kolorowy. Wśród bardziej współczesnych możemy wymienić przeznaczony dla graczy iiyama G-Master G2470HSU Red Eagle, który ze swoim niemalże 24-calowym LED-owym ekranem IPS, o częstotliwości odświeżania 165 Hz, zdecydowanie różni się od modeli, z którymi firma zaczynała (a które widać na zdjęciach powyżej).

Warto tu wspomnieć, że w 1993 roku iiyama była głównym dostawcą monitorów na terenie Japonii, a jej udziały rynkowe wynosiły 21 procent. Również w latach 90. zaczęły się otwierać biura firmy w innych częściach świata – w tym w Polsce.

Od 2006 roku iiyama należy do holdingu MCJ Co., Ltd., a od 2008 – do jednej z firm MCJ, Mouse Computer Corporation. Również wtedy kwatera główna firmy została przeniesiona do Europy (konkretnie do Holandii) – natomiast siedzibą oddziału japońskiego pozostaje Tokio.

Sprawdźcie monitory iiyama w x-kom

Brother Industries

Korzenie tej firmy sięgają aż 1908 roku. Wtedy jeszcze nazywała się Yasui Sewing Machine Co. Nazwę na Yasui Brothers’ Sewing Machine Co. zmienił spadkobierca założyciela Kanekichi Yasuiego, czyli jego syn – Masayoshi. Jej głównym produktem były wówczas części do maszyn do szycia, które również serwisowano.

Pierwsza maszyna marki Brother, która mogła szyć słomkowe kapelusze, weszła na rynek w 1928 roku. Z czasem asortyment firmy rozbudował się o bardziej kojarzone z nią urządzenia biurowe (drukarki, faksy, urządzenia wielofunkcyjne, maszyny do pisania), ale i sekwensery muzyczne czy maszyny do karaoke.

Canon Inc.

Firma powstała w 1933 roku. Początkowo nazywała się Seiki Kōgaku Kenkyūjo, czyli Laboratorium Optyki Precyzyjnej. Zmieniona z czasem nazwa nawiązywała do prototypu aparatu fotograficznego 35 mm z migawką szczelinową Kwanon. Z kolei tę nazwę zaczerpnięto z buddyjskich wierzeń, w których występuje Guanyin – w wierze ludowej bogini miłosierdzia i płodności.

Canon dał się poznać jako pionier w dziedzinie optyki czy fotografiki. Dziełem będącej dziś światowym liderem firmy był m.in. Reflex Zoom 8, czyli pierwsza kamera filmowa z zoomem (1959 rok), czy pierwszy aparat z mikrokomputerem – Canon AE-1 (1976 rok).

Hitachi

Kolejna ze starszych japońskich firm. Powstała w 1910 roku, a jej założycielem był elektryk Namihei Odaira. Pierwszym produktem firmy, która dziś jest kojarzona z rozmaitymi urządzeniami (od przemysłowych i komputerowych po audio-video oraz motoryzacyjnych), był pierwszy japoński 4-kilowatowy silnik indukcyjny, przygotowany z myślą o wydobyciu miedzi.

Z górnictwem wiąże się również nazwa firmy, która zaczynała jako przedsięwzięcie firmy górniczej Fusanosuke Kuhary w wiosce Hitachi na terenie prefektury Ibaraki. Nawiązywała ona również do dwóch znaków kanji – hi, czyli słońce, oraz tachi, czyli wschodzi.

Sony

Potężny konglomerat, kojarzony dziś jako producent telewizorów, telefonów, urządzeń audiowizualnych (by wymienić tak kultowe, jak walkman czy discman) i nośników (płyta CD do spółki z Philipsem, kasety Betamax, które niestety przegrały z VHS), konsol PlayStation oraz robotów, wydawca gier, producent filmów i muzyki. Zaczynał w 1946 roku jako Tokyo Tsushin Kogyo K.K., które to przedsiębiorstwo założyli Masaru Ibuka i Akio Morita.

Do początkowych produktów należały elektryczna poduszka i garnek do gotowania ryżu czy megafon, a także przełomowe dla firmy pierwszy japoński magnetofon oraz pierwsze japońskie radio tranzystorowe. Nazwa Sony powstała w tym samym roku, gdy przedsiębiorstwo zadebiutowało na Tokijskiej Giełdzie Papierów Wartościowych – czyli w 1958. Pochodziła od słów sonus – dźwięk oraz sonny boy, jak Amerykanie zwykli mawiać na młodych chłopców (w Japonii natomiast odnosiło się to do bystrych młodych mężczyzn, za jakichś Ibuka i Morita się uważali). Do tego nazwa Sony brzmiała tak samo we właściwie każdym języku, co ułatwiało wykorzystywanie jej w handlu.

Czy znacie historie powstania innych film elektronicznych – nie tylko japońskich czy azjatyckich? Dajcie nam znać w komentarzu.

Źrodła: Wikipedia, Wikimedia Commons, iiyama, Brother, Sony, Canon Global, Satake, Reddit, Radiomuseum

Maciej Gaździcki

007 zgłoś się. Oto jest, Maciej, agent do zadań specjalnych. Za dnia doktor historii literatury wyspecjalizowany w mediewalizmie i MacGyver copywritingu.

Suche ogniwa, frezarka do ryżu i monitor iiyama, czyli japońskie firmy elektroniczne i ich historie

Maciej Gaździcki

Japonia i technologia w XX i XXI wieku – krótki historyczny rzut okiem

Przed i w czasie II wojny światowej

Po II wojnie światowej

Japońskie firmy elektroniczne – od czego zaczynały?

iiyama

Sprawdźcie monitory iiyama w x-kom

Brother Industries

Canon Inc.

Hitachi

Sony

Maciej Gaździcki

Komentarze (0)

Suche ogniwa, frezarka do ryżu i monitor iiyama, czyli japońskie firmy elektroniczne i ich historie

Maciej Gaździcki

Japonia i technologia w XX i XXI wieku – krótki historyczny rzut okiem

Przed i w czasie II wojny światowej

Po II wojnie światowej

Japońskie firmy elektroniczne – od czego zaczynały?

iiyama

Sprawdźcie monitory iiyama w x-kom

Brother Industries

Canon Inc.

Hitachi

Sony

Maciej Gaździcki

Komentarze (0)

Powiązane wpisy: