Standard DDR5 zadebiutował 4 listopada 2021 r., wraz z procesorami Intel 12. generacji i płytami głównymi Z690. Pamięć RAM DDR5 ma zastąpić DDR4 w prawie każdym obszarze – szybsze prędkości, większa przepustowość, lepsza wydajność energetyczna. Czy warto kupić RAM DDR5? Jak wypada DDR5 w porównaniu z DDR4? To tylko niektóre z kwestii, które omówię poniżej.
Random-Access Memory, w skrócie RAM, to nieodzowna część każdego komputera, laptopa, telefonu czy konsoli. Znajdziesz ją praktycznie w każdym urządzeniu, które dokonuje obliczeń. Pamięć RAM służy do przechowywania aktualnie wykonywanych operacji, stanów czy wyników obliczeń. To między innymi od rodzaju i ilości pamięci RAM, zależy szybkość i wydajność urządzenia.
Parametrami, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę są opóźnienia, taktowanie oraz napięcia. Bardzo ważne jest również, aby moduły pamięci DDR pracowały w trybie dwukanałowym (dual channel) tzn. jeśli zestaw łącznie posiada 16 GB pamięci RAM, to powinny to być dwie kości po 8 GB każda.
DDR5 to kolejna generacja pamięci zapewniająca ulepszenia względem poprzednika w postaci DDR4. Nowe wersja pamięci koncentruje się przede wszystkim na zwiększeniu gęstości i przepustowości pamięci RAM przy jednoczesnym obniżeniu jej zużycia energii.
Jak wspomniałem powyżej w pamięciach DDR5 została zwiększona gęstość zapisu, co bezpośrednio przekłada się na jej pojemność. Pamięci DDR4 posiadają gęstość na poziome 16 Gb, gdy w DDR5 wynosi ona aż 64 Gb. Oznacza to, że nowe pamięci pozwalają użyć znacznie mniejszej liczby chipów w jednym module dla uzyskanie takiej samej pojemności jak w DDR4. Oznacza to, że pojedynczy moduł LRDIMM będzie mógł mieć teoretycznie pojemność aż 2 TB.
Kolejną ważną zmianą jest zmniejszenie bazowego napięcia (VDD) z 1,2 V do 1,1V. Niższe napięcie to nie wszystko, ponieważ układ scalony zarządzania energią został przeniesiony z płyty głównej na moduł DDR5. Korzyści? Mniejsze zużycie mocy, a co za tym idzie niższe temperatury i niezawodna praca.
Ostatnią rzeczą, o której warto wspomnieć, jest zwiększenie taktowania kosztem opóźnień (CAS Latency, CL). Na ten moment dostępne są kości o taktowaniu 4800-5200 MHz i opóźnieniach na poziomie od 38-38-38-84 do 40-40-40-76. W praktyce wyższe taktowanie zegara pozwala zniwelować opóźnienia i nie przekłada się na spowolnienie działania RAM DDR5.
Specyfikacja to jedno, ale dlaczego nowe moduły są takie drogie? Podobnie jak w przypadku każdej nowej technologii początki są ciężkie. Porównując zestaw 32-gigabajtowych modułów DDR5 G.SKILL Ripjaws S5 Series White,z zestawem DDR4 Kingston FURY, wychodzi na to że nowe pamięci są aż dwa razy droższe.
Bardzo dobrze pamiętam 2014 rok, w którym swoją premierę miały pamięci RAM DDR4. Wówczas wszyscy, tak samo jak teraz, narzekali na ich ceny i opłacalność. Minął niecały rok i DDR4 były już o 30% tańsze. Dokładnie tak samo będzie w przypadku DDR5. Spadek cen oraz pojawienie się nowszych i lepszych modeli to tylko kwestia czasu. Pytanie tylko, jak długiego?
Producenci zapowiedzieli już moduły z transferem nawet 8400 i 12000 MHz, których CL wynosić będzie między 32 a 40. A gdy te się pojawią, ceny niżej taktowanych kości będą tanieć. W końcu tak działa konkurencja. Wiele w kwestii ceny na plus powinna zmienić również premiera procesorów AMD obsługujących ten standard.
Więcej na temat cen pamięci RAM DDR5 znajdziesz we wpisie Bartosza: Pamięci RAM DDR5 będą kosmicznie drogie. Kiedy ceny zbliżą się do DDR4?
ECC (error correction control), czyli sprawdzanie błędów pamięci. Dotychczas ta funkcja przeznaczona była dla komputerów obsługujących procesory serwerowe. ECC zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia błędów po stronie pamięci i tym samym szanse na zawieszenie systemu.
W przypadku DDR5 jeden kanał posiada magistralę o szerokości 40 bitów, z czego 32 z nich przeznaczone są na dane, a reszta na ECC. Korekcja błędów jest nie tylko dodatkiem, a kolejną warstwą zabezpieczeń. Wysokie taktowanie oraz duża gęstość chipa powodują większą liczbę błędów po stronie pamięci.
Nie jest to jednak w 100% to samo ECC co w serwerach. Dzieje się tak głównie dlatego, że wykrywanie i kontrola błędów na serwerach odbywa się na wszystkich poziomach. W przypadku DDR5, ECC jest zintegrowane tylko z układem pamięci RAM, a błędy po drodze do procesora nadal mogą wystąpić.
W rezultacie konsumenci nie otrzymują „pełnej” obsługi ECC RAM. Istnieje szansa, że w przyszłości będą powstawać pełnoprawne moduły DDR5 ECC, które zostaną wyposażone w dodatkowe linie danych, aby jeszcze skuteczniej korygować błędy.
Na tą chwilę tylko Procesory Intel 12. generacji „Alder Lake S” obsługują pamięć RAM DDR5. W przypadku AMD dopiero nowe CPU z generacji Zen 4, umożliwią obsługę nowego standardu. Procesory czerwonych zostaną oficjalnie zaprezentowane najprawdopodobniej w okolicach października 2022 roku.
Chcesz wiedzieć jaka moc drzemie w nowej generacji Intela? Sprawdź: Test wydajności Intel Core i9-12900K, i7-12700K i i5-12600K.
Aktualnie? Trudno powiedzieć. Nowe pamięci za sprawą wysokiego taktowania świetnie radzą sobie w aplikacjach takich jak Adobe Lightroom czy 7Zip. Niestety w grach wyniki wydajności są zaskakująco niskie. Jeżeli używasz komputera do zastosowań profesjonalnych, DDR5 sprawdzą się lepiej. Natomiast jeśli Twoim hobby jest granie, wybierz pamięci DDR4 o niskim opóźnieniu.
DDR5 to nowość i tak samo jak w przypadku poprzedników ta technologia będzie rozwijana przez najbliższe lata. Początkowe modele nigdy nie są najszybsze i najlepsze. Testy porównawcze DDR5 z DDR4 znajdziesz w poniższym filmie.
Sprawdź także:
brawl stars > fortnite
IMO
Fort better
Brawl Stars topka i parry na czarnym uczniu