„Semper in altum” – łacińska sentencja brzmi ładnie, dostojnie i mądrze. Rzeczywistość bywa jednak trochę brzydsza, a rynek i przepisy (w tym wypadku zawarte w Karcie Nauczyciela) wymagają ciągłego podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych i doskonalenia się. Na szczęście obecne czasy należą nie tylko do koronawirusa, ale także do nowych technologii. A te służą pomocą w rozwoju zawodowym. W jaki sposób?
Zdobycie kwalifikacji nauczycielskich oraz ich rozszerzanie jest możliwe dzięki studiom podyplomowym. To wyjście zarówno dla osób, które w toku swoich studiów nie miały kursu pedagogicznego, jak i nauczycieli, którzy chcą zyskać nowe kompetencje. Zgodnie z podstawą prawną (Rozporządzenie MEiN z dnia 25 lipca 20219 r.) studia tego rodzaju nie mogą trwać krócej niż trzy semestry.
Wiele placówek i ośrodków oferuje ich realizację w formie on-line. Nauka odbywa się zasadniczo poprzez e-learning. Wyjątkiem są takie elementy, jak praktyki (przy czym w roku 2020/21, z uwagi na epidemię, dopuszczono ich realizację przez udział w zajęciach z wykorzystaniem technik i metod kształcenia na odłegość ). Nauka kończy się uzyskaniem dyplomu. Przed zapisaniem się na dane studia należy jednak sprawdzić, do kogo są one adresowane (niektóre bowiem wymagają już posiadania przygotowania pedagogicznego). Studia podyplomowe są płatne. Nauczyciel może jednak ubiegać się o ich dofinansowanie.
Nauczyciele, którzy chcą rozwinąć mniej lub bardziej konkretne umiejętności (dotyczące pracy z uczniem czy wykorzystywania danej metody nauczania), mogą skorzystać z kursów, szkoleń lub webinarów dostępnych on-line. Niektóre są organizowane przez wydawnictwa (np. WSiP, Operon…), inne są dostępne przez specjalnie przygotowane pod tym kątem bazy i portale. Po ukończeniu kursu otrzymuje się stosowny certyfikat.
Nauczyciele mogą brać także udział w konferencjach (także on-line), podczas których mają możliwość zaznajomienia się z nowymi trendami i pomysłami oraz wymiany poglądów i doświadczeń. Tu również mogą otrzymać zaświadczenie udziału, przydatne przy gromadzeniu materiałów do awansu zawodowego.
Większość oferowanych szkoleń i kursów jest niestety płatna, ewentualnie płaci się za końcowy egzamin. Opłaty są również pobierane za udział w konferencjach. Można jednak znaleźć również szkolenia czy konferencje darmowe lub skorzystać ze wspomnianej opcji dofinansowania.
Wnioski o dofinansowanie składa dyrektor w nieprzekraczalnym terminie (obecnie składane są one do 31 października – na rok 2022). Przy ich składaniu powinien brać pod uwagę takie kwestie, jak wyniki nadzoru pedagogicznego, wyniki egzaminu (odpowiednio: ósmoklasisty, zawodowego lub maturalnego), realizację podstawy programowej kształcenia ogólnego w zawodach szkolnictwa branżowego, wymagania wobec szkół i placówek, które określa resort edukacji, oraz wnioski nauczycieli.
Z dofinansowania takiego (całościowego lub częściowego) mogą korzystać jedynie nauczyciele (także niepełnoetatowi). Jeśli chodzi o osoby zatrudnione na podstawie artykułu 15 Prawa oświatowego, dofinansowanie odbywa się jedynie w miarę posiadanych przez pracodawcę środków (regulują to artykuły. 1031 i n. Kodeksu pracy). Tak samo jest z dofinansowaniem podnoszenia kwalifikacji w zakresie kompetencji dyrektora, który może skorzystać ze środków organu prowadzącego.
Od 19 stycznia 2021 roku wsparciem finansowym objęte są już nie tylko seminaria, szkolenia (w tym branżowe), konferencje, warsztaty czy studia podyplomowe, ale również konsultacje oraz inne formy doskonalenia zawodowego nauczycieli, prowadzone przez konsultantów, artystyów o znaczącym dorobku artystycznym lub dydaktycznym czy specjalistów w danym zakresie sztuki czy nauki. Zmiana ta dotyczy jednak jedynie szkół artystycznych i pracujących w nich nauczycieli zajęć edukacyjnych artystycznych. Dofinansowanie nie pokrywa też studiów doktoranckich.
Ile powinna wynosić wyodrębniona przez organy prowadzące kwota na dofinansowanie doskonalenia nauczycieli? Nie może ona być niższa niż 0,8% planowanych rocznych środków na pensje nauczycielskie. Przeznaczenie mniejszej kwoty będzie naruszeniem prawa i poskutkuje reakcją samorządu. Więcej informacji na temat finansowania dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli można znaleźć w Karcie Nauczyciela (rozdział 7a).
Aby być na bieżąco z ważnymi informacjami i zmianami, dobrze jest śledzić prasę i literaturę branżową. Na rynku znajdują się periodyki bardziej ogólne, jak i adresowane do nauczycieli konkretnego przedmiotu (np. Foton dla fizyków) czy pełniących określone funkcje (np. Monitor Dyrektora Szkoły czy Świetlica w Szkole dla wychowawców świetlicowych). Część tytułów dostępna jest on-line – za pośrednictwem stron bibliotek, baz danych (np. BazHum, gdzie znajdziemy czasopisma humanistyczne) lub na stronach konkretnych czasopism (czasem trzeba uiścić opłatę za dostęp do numeru lub całości artykułu). Niektóre periodyki nie doczekały się jednak wersji cyfrowej. W takim wypadku trzeba korzystać z prenumeraty wydania papierowego.
Prócz czasopism cenne są także specjalistyczne książki – metodyczne, poruszające dane mniej lub bardziej szerokie zagadnienia lub kursowe. Choć wiele z nich jest nadal dostępnych w formie wydruków, to również niektóre opublikowano jako e-booki. Zasadniczo są to wydania płatne, niemniej także znaleźć publikacje darmowe.
Znacie inne, dostępne on-line, sposoby na podnoszenie kwalifikacji zawodowych? Podzielcie się nimi w komentarzu. Sprawdźcie też pozostałe artykuły dostępne w Strefie nauczyciela.
Źródła: Dziennik Ustaw, Portal Oświatowy, Portal Gov.pl, Karta Nauczyciela, Studia Pedagogiczne Online, Edukacja z pasją, Czasopisma.edu.pl, Moje Bambino Konferencje, Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli,Wydawnictwo MAC Edukacja, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON Sp. z o.o., WSiP, LexLege, ArsLege, INFOR.PL
Chcąc uzupełnić kwalifikację o możliwość nauczania drugiego przedmiotu, poszedłem na podyplomówkę na WSKZ z nauczania chemii żeby mieć więcej godzin w tygodniu. Co do uczelni to mogę polecić, bo są dobre materiały, a całość nauki odbywa się online. Chcąc uzupełnić kwalifikację o możliwość nauczania drugiego przedmiotu, poszedłem na podyplomówkę na WSKZ z nauczania chemii żeby mieć więcej godzin w tygodniu. Co do uczelni to mogę polecić, bo są dobre materiały, a całość nauki odbywa się online.