Geex » Lifestyle » Elektrośmieci – co z nimi zrobić? Kilka przydatnych informacji

Elektrośmieci – co z nimi zrobić? Kilka przydatnych informacji

Maciej Gaździcki

Maciej Gaździcki

5 lat temu, 6 marca 2020 Aktualizacja: 17 czerwca 2020

18

13

Segregacja śmieci to temat, który nastręczać może problemów i wątpliwości. Czy to opakowanie jeszcze do papieru, czy już do zmieszanych, czy tu wyrzucić torebki herbaciane, czy jednak nie… Dodatkowym kłopotem jest kwestia elektrośmieci, które są odpadami dość specyficznymi. Jeśli stoisz nad niepotrzebnym sprzętem elektronicznym i związanym z nim akcesoriami, drapiąc się w głowę i zastanawiając co powinno się z nim zrobić, spieszymy z pomocą.

Co kryje się pod pojęciem elektrośmieci?

Nazywane też elektroodpadami to nic innego jak zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (stąd skrót ZSEE). Jest to termin pojemny, w którym mieszczą się artykuły RTV, AGD czy GSM, ale także zabawki z elementami elektrycznymi czy urządzenia medyczne. Do 15 sierpnia 2018 roku obowiązywał podział na 10 kategorii, natomiast obecnie mamy ich tylko 6. Są to:

sprzęt działający na zasadzie wymiany temperatury – a więc chłodziarki, zamrażarki, urządzenia klimatyzacyjne, osuszające, pompy ciepła czy grzejniki z olejem, a także automaty wydające chłodzone produkty,
ekrany, monitory i sprzęt zawierający ekrany o powierzchni większej niż 100 cm – do tego ostatniego zaliczają się laptopy, notebooki czy cyfrowe ramki LCD do fotografii;
lampy – fluorescencyjne (świetlówki), , wysokoprężne lampy wyładowcze (w tym: ciśnieniowe lampy sodowe i lampy metalohalogenkowe), niskoprężne lampy sodowe, diody elektroluminescencyjne (LED). No dobrze, a co ze zwykłą, standardową żarówką? Otóż jest to wyjątek, który można zaliczyć do odpadów zmieszanych i z takimi właśnie wyrzucić;
sprzęt wielkogabarytowy – artykuły AGD, komputery, drukarki, wyroby medyczne, automaty oraz przyrządy do monitorowania i kontroli, oprawy oświetleniowe, sprzęt do odtwarzania dźwięku lub obrazu oraz muzyczny, urządzenia do tkania i dziergania, kserokopiarki, panele fotowoltaniczne;
sprzęt małogabarytowy – urządzenia RTV i AGD, automaty, wyroby medyczne, sprzęty do monitorowania i kontroli czy ze zintegrowanymi panelami fotowoltanicznymi, przyrządy do higieny i pielęgnacji oraz narzędzia, sprzęt i komputery sportowe (np. rowerowe), oprawy oświetleniowe, zabawki elektryczne i elektroniczne, instrumenty muzyczne, elementy instalacji cieplnej, wagi i kalkulatory;
małogabarytowy sprzęt informatyczny i telekomunikacyjny (żaden z zewnętrznych wymiarów NIE przekracza 50 cm) – telefony, smartfony i telefony komórkowe, routery i drukarki, komputery osobiste i kalkulatory kieszonkowe.

Widać, że różnorodność jest tu spora. Elementem wspólnym jest na pewno to, że wszystkie one zawierają substancje, które mogą niekorzystnie czy wręcz zabójczo wpłynąć na działanie organizmów żywych (w tym ludzi) – rtęć, ołów, kadm, chrom i związki bromu, nikiel, freon, azbest czy polichlorowane bifenyle (PCB). O ile przy prawidłowym użytkowaniu sprzętów ryzyko jest znikome lub żadne, o tyle zużyte muszą być poprawnie zutylizowane.

Przede wszystkim – jak się NIE pozbywać elektrośmieci

Na pewno kojarzysz znaczek z przekreślonym koszem na śmieci, który można spotkać na wielu produktach. Oznacza on właśnie, że nie można ich wyrzucić razem z innymi, nawet do kontenera na zmieszane. Nie wspominam już o wywózce do lasu czy topieniu w rzece. Konsekwencje? Poza najważniejszymi, to jest szkodzeniem środowisku i na dłuższą metę sobie (lista chorób wywoływanych przez wymienione wyżej substancje jest szeroka – od zaburzeń metabolizmu po nowotwory), można także zarobić karę pieniężną. I to nie taką małą, bo sięgająca 5000 zł.

To gdzie i jak wyrzucać elektroodpady?

Przekaż elektrośmieci do zajmującego się nimi punktu

Podstawową placówką tego typu jest PSZOK, czyli Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów. Można tam odnosić przeterminowane leki, odpady budowlane, zużyte opony, meble czy właśnie elektrośmieci. Warto jednak mieć na uwadze, że PSZOK-i też mają swoją zasady i ograniczenia, np. nie przyjmują materiałów z azbestem – te trzeba oddać do osobnego punktu (np. składowiska odpadów niebezpiecznych lub innych niż niebezpieczne).

Jeśli masz wątpliwości, co do jakiegoś konkretnego rodzaju elektrośmieci, skontaktuj się z PSZOK i upewnij się przed wizytą, czy możesz oddać dane urządzenie lub akcesorium. Istotnym jest, by placówka, do której przekazujemy sprzęt działała oficjalnie i legalnie. Adres i godziny działania lokalnego PSZOK możesz sprawdzić w internecie – np. na stronie Twojej gminy – lub w urzędzie. Informować o punktach odbioru elektrośmieci powinien także także dystrybutor sprzętu. A skoro o tym mowa…

Oddaj zużyty sprzęt do salonu RTV / AGD

Prowadzący sklep z elektroniką ma nie tylko obowiązek informowania, ale także przyjmowania elektrośmieci. Co ważniejsze – niekoniecznie musi być to sprzęt nabyty w tym konkretnym punkcie. W mniejszych sklepach (o powierzchni do 400 m2, a więc np. w salonach stacjonarnych x-kom) pozostawienie możliwe jest tylko przy zakupie nowego, w proporcjach jeden za jeden i tego samego rodzaju. Jeśli klient kupuje drukarkę i przynosi starą, to przyjmujemy. Ale jeżeli kupuje desktopa, a przynosi do utylizacji monitor, to raczej nie – tłumaczy kierownik jednego z salonów x-kom Remigiusz Pryczek.

Inaczej w świetle aktualnych przepisów wygląda sprawa ze sklepami wielkopowierzchniowymi, tj. od 400m2 wzwyż. Te przyjmą dostarczone elektrośmieci bez konieczności zakupu nowego egzemplarza. Warunkiem jest to, by żaden z zewnętrznych wymiarów odnoszonego produktu nie przekraczał 25 cm. Ponadto salon – mały i duży – może odmówić przyjęcia elektrośmieci, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia i życia. Remigiusz podaje przykłady takiego ZSEE – rozlany akumulator od zasilaczy awaryjnych czy uszkodzony powerbank, mogący grozić pożarem. Dodatkową kwestią jest to, że o ile sklep przyjmie elektrośmieci, o tyle transportem musisz zająć się już osobiście.

Problem z transportem? Skorzystaj z usługi darmowego odbioru elektrośmieci

W internecie znaleźć możesz wiele ofert bezpłatnego odbioru elektroodpadów, np. ElektroEko. Choć dotyczą one przede wszystkim sprzętu wielkogabarytowego, masz również możliwość oddania tego mniejszego. Ważne zawsze jest to, by był on kompletny (tj. nie posiadał wymontowanych części) i nie stwarzał zagrożenia podczas transportu.

Wypatruj także informacji o ogłaszanych zbiórkach elektrośmieci – udostępniają je lokalne media lub administratorzy budynków. Prócz wspomnianych PSZOK gdzieniegdzie funkcjonują też ich mobilne wersje, czyli MPSZOK (niemniej posiadają one także swoje ograniczenia, np. mogą nie przyjąć sprzętu wielkogabarytowego – tu trzeba się już skontaktować z PSZOK i zapytać o bezpłatny odbiór z domu).

Pozostaw zużyty sprzęt elektroniczny w serwisie

Serwisant niweczy Twoje nadzieje – oddanego do naprawy laptopa, smartfona, telewizora czy pralki nie da się już odratować. Ewentualnie okazuje się, że koszt naprawy znacznie przekracza cenę nówki. W tym wypadku możesz nieodpłatnie pozostawić swój sprzęt w serwisie. Jednak – podobnie jak w salonie – nie ma obowiązku zapewnienia transportu elektroodpadów, a także może odmówić przyjęcia sprzętu, które stwarza zagrożenie. Powinien natomiast informować o punktach, do których możesz sprzęt oddać.

A jeśli mowa o serwisowaniu, to nie bierz się za własnoręczny demontaż elektroodpadów. Wszędzie przyjmowany jest bowiem tylko kompletny zużyty sprzęt, a ponadto zabawa w MacGyvera może skończyć się niewesoło. Demontowanie lepiej pozostawić fachowcom i odpowiednim instytucjom.

Wrzuć do pojemnika… na elektrośmieci

Jakkolwiek nie są one jeszcze wszędzie dostępne, to w niektórych miastach można spotkać specjalne kontenery na ZSEE. Są one jednak przeznaczone zasadniczo do wrzucania elektroodpadów małogabarytowych (i to nie wszystkich).

A co z bateriami?

Baterie (alkaliczne, litowop-jonowe…) i akumulatory również nie powinny trafić do zwykłego kosza. Je również można oddawać do PSZOK lub przy okazji pozbywania się ZSEE z opcją odbioru z domu. Coraz częściej w różnych placówkach – np. na poczcie – można znaleźć specjalne pojemniki, do których można wrzucać zużyte baterie odpowiedniego rodzaju. Akumulatory – bezpieczne, które nie grożą otoczeniu – można natomiast oddawać w salonach.

Warto też wspomnieć, że choć coraz rzadziej spotyka się smartfony z wymiennymi bateriami, obecnie Unia Europejska dąży do wdrożenia przepisów, które doprowadziłyby do przywrócenia tego typu rozwiązań. Właśnie z przyczyn związanych z ochroną środowiska. Szerzej napisała o tym Katarzyna w artykule: Unia Europejska chce powrotu wymiennych baterii we wszystkich smartfonach?

Czy wiesz, że… 13 października obchodzony jest Międzynarodowy Dzień bez Elektrośmieci, któremu towarzyszą akcje i kampanie edukacyjne. Inicjatorem wydarzenia jest WEEE Forum, zrzeszające organizacje odzysku elektroodpadów typu non—profit. W Polsce po raz pierwszy obchodzony był w 2018 roku.

Google News Wiadomości Geex

Maciej Gaździcki

Maciej Gaździcki

007 zgłoś się. Oto jest, Maciej, agent do zadań specjalnych. Za dnia doktor historii literatury wyspecjalizowany w mediewalizmie i MacGyver copywritingu.

Komentarze (18)

jolka · ponad rok temu

Mam nieużywaną zgrzewarkę kuchenną z 10 letnim stażem, obecnie kupiłam nowszą generację, gdzie mam oddać tą starą. To jest zgrzewarka do produktów spożywczych. Podpowiedź proszę przesłać na jolkaza@gmail.com

Maciej Gaździcki · ponad rok temu

Cześć Jolka. 🙂 Skontaktuj się z lokalnym Punktem Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (adres odpowiedniego dla Twojego miejsca zamieszkania znajdziesz w internecie) lub oddaj w dużym salonie RTV/AGD (pamiętaj tylko, że żaden z wymiarów zgrzewarki nie może przekraczać 25 cm, a ona sama nie może stwarzać zagrożenia – chodzi tu o to, że nic się nie może z niej wylewać czy grozić zwarciem). Sprawdź też czy nie masz gdzieś w okolicy specjalnego pojemnika na elektrośmieci i czy można do niego wrzucić taki sprzęt jak zgrzewarka. Pamiętaj też, że transportem zgrzewarki musisz zająć się we własnym zakresie (ewentualnie sprawdzić lokalne oferty bezpłatnego odbioru elektrośmieci albo czy nie jest ogłaszana ich zbiórka).

jan · ponad rok temu

nie oddawaj może się przydać/albo sprzedaj.

Paulina · ponad rok temu

Gdzie wyrzucić kable USB?

Maciej Gaździcki · ponad rok temu

Cześć Paulina. 🙂 Zanieś do lokalnego PSZOK-u, do większego salonu RTV/AGD albo sprawdź, czy w okolicy nie masz pojemnika na elektrośmieci (najczęściej są one przeznaczone właśnie na takie małogabarytowe, typu kable USB), ewentualnie skupu kabli i czy byliby oni zainteresowani Twoimi.

teresa · ponad rok temu

Gdzie wyrzucić zepsuty radio-budzik?

Geex · ponad rok temu

Najlepiej oddać go do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów, ale skontaktuj się wcześniej z lokalnym punktem, aby potwierdzieć taką możliwość.

Paulina · ponad rok temu

Mam domową drukarkę (poniżej 50 cm) i chciałabym ją wyrzucić. Gdzie ją oddać?

Geex · ponad rok temu

Paulina, skontaktuj się w tej sprawie z Punktem Selektywnej Zbiórki Odpadów w Twojej miejscowości.

Marta · ponad rok temu

Witam, mam pytanie odnośnie tonerów od drukarki laserowej. Czy wlicz się je również jako Elektrośmieci?

Maciej Gaździcki · ponad rok temu

Cześć Marto;

Temat jest trochę skomplikowany, ale zasadniczo zalicza się je do elektrośmieci. Zużyte tonery możesz oddać do PSZOK. Są na nie również osobne, specjalne kosze czy pojemniki, na przykład w supermarketach. Inna opcja to oddanie ich sprzedawcy, u którego kupiłaś lub kupujesz tonery. Możesz też spróbować w innych sklepach, które sprzedają tego typu materiały. Możliwe, że będziesz mogła to zrobić przy kupnie nowego toneru. Są również osoby lub firmy, które skupują albo odbierają zużyte tonery. Możesz też oddać kartridże do ponownego napełnienia i regeneracji. Gdy wybierasz punkt lub firmę, sprawdź dobrze na jakich zasadach przyjmuje ona tonery. Niektóre mogą nie brać na przykład tonerów regenerowanych.

Krzysiek · ponad rok temu

Dzień dobry, czy powerbank 16 x 8 cm (20 000mAh) oznaczony jako nadający się do recyklingu można wrzucić do pojemnika na elektrośmieci?

Maciej Gaździcki · ponad rok temu

Cześć Krzyśku – powerbank liczy się jako elektroodpad. Jeśli tylko masz taki pojemnik w swojej okolicy, to myślę, że jak najbardziej.

Krzysiek · ponad rok temu

Dziękuję. To pojemnik tego typu:

Sabina · ponad rok temu

Panie Macieju mam pytanie odnośnie elektro śmieci. Czy dotyczy to też bardzo zniszczonych i uszkodzonych sprzętów ? Co z takimi można zrobić ? Mam na myśli sprzęt od laptopa, TV do lodówki .
Dziękuję za odpowiedź

Geex · ponad rok temu

Elektrośmieci to nie tylko niedziałające, ale również popsute i uszkodzone urządzenia. Podlegają one nadal selektywnej zbiórce.

Robert · ponad rok temu

Proszę o informację, gdzie można wyrzucać wymontowane uszkodzone wyświetlacze ze smartfonów ?

EDYTA · 12 miesięcy temu

GDZIE WYZUCIC PODZIELNIKI CIEPŁA ZDEMONTOWANE?/