Telewizor dla gracza – na co należy zwrócić uwagę?

Coraz więcej osób korzysta z telewizora nie tylko do oglądania telewizji czy filmów, lecz także do gier. Odpowiedź na pytanie „jaki telewizor do gier kupić” nie musi być trudna, jeżeli skoncentrujemy się na kilku najważniejszych parametrach. Niniejszy krótki poradnik ułatwi podjęcie decyzji, który telewizor najlepiej wybrać do konsoli lub komputera.

Kim jest gracz?

Na potrzeby niniejszego poradnika przez gracza będziemy rozumieć konsolowca lub pecetowca, czyli osobę, która podłącza do telewizora komputer osobisty lub konsolę do gier. Nie będziemy natomiast rozpatrywać specyficznych potrzeb osób, które grają w gry zainstalowane na telewizorze w formie aplikacji, a do grania używają pilota od telewizora.

telewizor do gier Samsung
Źródło: Samsung

Jakie czynniki wpływają na jakość rozgrywki na ekranie telewizora?

Kluczowe parametry decydujące o komfortowej (lub niekomfortowej) grze to w tym wypadku:

  • input lag,
  • ostrość obrazów ruchomych,
  • płynność obrazu (brak zacięć).

Czym jest input lag?

Niezależnie od tego, jaki sprzęt do grania posiadamy (konsolę, czy też komputer), przy wyborze odpowiedniego modelu telewizora na czoło wysuwa się jedno kryterium: input lag. Ten angielski termin oznacza opóźnienie sygnału, jaki wychodzi z konsoli lub komputera i dociera po pewnym czasie na ekran telewizora. Jeżeli opóźnienie to będzie zbyt duże, zbyt wiele czasu upłynie pomiędzy ruchem, który wykonał gracza na padzie (kontrolerze, urządzeniu sterującym), a tym, co się dzieje na ekranie.

W skrajnych przypadkach bardzo dużego opóźnienia gra będzie bardzo utrudniona, mało przyjemna, a nawet niemożliwa, ponieważ postać w grze lub pojazd, którym steruje gracz, będzie wykonywał ruch później, niż potrzeba, co może prowadzić do przegrania rozgrywki. Co ciekawe, przegrana nastąpi nie z powodu niskich umiejętności gracza: jego czas reakcji i decyzje mogą być właściwe, jednakże dodatkowe opóźnienie wprowadzone przez tor wizji telewizora może sprawić, że np. auto w grze wypadnie z toru i spowoduje kraksę z oczywistym negatywnym skutkiem.

Jaką wartość opóźnienia sygnału powinien mieć telewizor?

Generalnie im mniej, tym lepiej. Ogólnie przyjmuje się następującą zależność pomiędzy input lagiem a komfortową rozgrywką:

  • 0-9 – świetnie
  • 10-20 – bardzo dobrze
  • 21-41 – dobrze
  • 42-62 – dostatecznie
  • powyżej 62 – źle

Jak widać, wynik powyżej wartości 62 ms oznacza, że telewizor niezbyt dobrze, jeśli w ogóle, nadaje się do gier. Warto zaznaczyć, że powyższa klasyfikacja ma charakter umowny, bowiem o poziomie „grywalności” danego telewizora decydują także inne czynniki.

input lag tv

Jaki wartości opóźnienia sygnału mają współczesne telewizory?

To zależy od modelu. Rozpiętość waha się od 9-10 ms w najlepszych modelach do ponad 80 ms w najgorszych. Trzeba jednakże przyznać, że z roku na rok opóźnienie sygnału maleje.

Jak ustawić telewizor, aby miał najniższy input lag?

Najlepiej włączyć specjalny tryb przeznaczony dla graczy. Tryb ten zazwyczaj nosi nazwę „gra” lub „gry” i został optymalnie zestrojony właśnie pod kątem gier.

ustawienia trybu gry w tv

Gorzej, gdy telewizor nie ma odrębnego trybu „gra”. W takim wypadku musimy zmieniać ustawienia telewizora tak, aby wyłączyć wszelkie funkcje, które zwiększają opóźnienie. Największy negatywny wpływ na input lag ma funkcja kompensacji (upłynniania) ruchu, w związku z czym warto ją wyłączyć w pierwszym rzędzie.

Dla ułatwienia poniżej podaję nazwy funkcji upłynniania ruchu w telewizorach poszczególnych marek:

  • LG – TruMotion (zwłaszcza opcja De-Judder)
  • Panasonic – Intelligent Frame Creation
  • Philips – Perfect Natural Motion
  • Samsung – Auto Motion Plus
  • Sony – Motionflow
  • Toshiba – MotionSense, TruFlow (od 2019 r.)

Czy ostrość obrazów ruchomych ma znaczenie w grach?

Wyświetlacze zastosowane w telewizorach, czy to LCD, czy OLED, smużą w mniejszym lub większym stopniu. Wielkość smużenia zależy od prędkości poruszającego się na ekranie obiektu, czasu reakcji wyświetlacza oraz od sposobu jego wysterowania. Na przykład, wyświetlacze OLED produkcji LG Display (czyli te znajdujące się w powszechnie dostępnych telewizorach OLED) mają bardzo niski czas reakcji, ale niestety sposób wysterowania panelu (tzw. metoda sample&hold) pogarsza ostrość obrazów ruchomych na ekranie OLED-a.

Jeśli zaś chodzi o telewizory LCD, to matryce typu VA oferują zazwyczaj (choć nie zawsze) krótszy czas reakcji i mniejsze smużenie od matryc typu IPS (lub ADS). Ważna jest także częstotliwość odświeżania matrycy. Oto przykład. Jeżeli zmierzymy ostrość obrazów ruchomych za pomocą specjalnej planszy testowej, gdzie minimum to 150 linii, a maksimum to 1080 linii, okaże się, że:

  • matryca VA 60Hz firmy „A” zapewnia ostrość rzędu 150 linii (telewizor Sharp 60UI9362)
  • ta sama matryca VA lecz w wersji 120Hz zapewnia ostrość 700 linii (telewizor Sony 60XF8305)

Z tego względu telewizory z wyświetlaczem klasy 120Hz spiszą się w grach lepiej niż telewizory 60-hercowe.

Jak stwierdzić, czy dany telewizor jest 60- czy 120-hercowy?

Producenci nie podają niestety tego typu danych. Jedynym źródłem tego typu informacji są profesjonalne recenzje.

Co oznaczają parametry typu PQI lub PPI? Czy mają one znaczenie dla gracza?

PQI to Picture Quality Index czyli po polsku wskaźnik jakości obrazu. Z kolei PPI to Picture Performance Index, czyli dosłownie wskaźnik „osiągów” obrazu. Nie są to oznaczenia, za którymi stoją jakieś normy branżowe, lecz terminy wymyślone przez producentów. Ich znaczenie jest czysto marketingowe, a podejmowanie decyzji o zakupie konkretnego modelu telewizora w oparciu o nie jest dużym błędem. Co gorsza, tych pseudoterminów jest dużo więcej: PQI, PPI, CMR, PMI, PMR, MCI itd. itd., tak więc nie jest łatwo się w tym wszystkim połapać.

Jak ważna jest płynność obrazów ruchomych?

Możliwość precyzyjnej kontroli przez użytkownika płynności ruchu w trybie gry pojawiła się w po raz pierwszy w 2018 roku w telewizorach marki Samsung pod nazwą „Gra Motion Plus”:

ustawienia trybu gry motion plus

To przydatna funkcja, ale ma jeden minus: jej włączenie powoduje wzrost opóźnienia (input laga). I tak, w modelu Samsung 50Q60R, opóźnienie sygnału wyniesie:

  • funkcja Gra Motion Plus włączona:
gra motion plus a input lag
  • funkcja Gra Motion Plus wyłączona:
wyłączenie trybu gra motion plus a input lag

Jak widać ze zdjęć, różnica jest ponad dwukrotna (13,1 ms kontra 28,7 ms).

Jeżeli podczas gry zależy nam najbardziej na jak najniższym opóźnieniu, a nie na płynności, wtedy warto funkcję „Gra Motion Plus” wyłączyć, tym bardziej, że w ustawieniach fabrycznych trybu „gra” jest ona włączona.

Czy warto kupić do gier telewizor z obsługą VRR, Freesync lub G-Sync?

Tak, o ile podłączymy do niego urządzenie źródłowe kompatybilne z ww. funkcjami. Oba rozwiązania w założeniach zapewniają brak migotania obrazu, płynne odwzorowanie ruchu, bez jego zacinania się i rozrywania (ang. tearing). Technologię Freesync obsługują niektóre telewizory firmy Samsung, zaś G-Sync – wybrane modele LG.

telewizor lg z obsługą nvidia syns
Żródło: LG

Z kolei VRR to ogólne określenie techniki zmiennej częstotliwości odświeżania (ang. Variable Refresh Rate).

Niezależnie od zalet poszczególnych rozwiązań, należy sprawdzić, czy komputer i konsola z jednej strony, a telewizor z drugiej obsługują to samo rozwiązanie. Producenci kart graficznych podają zazwyczaj listę urządzeń kompatybilnych z Freesync (AMD) lub G-Sync (Nvidia).

Co to jest ALLM?

ALLM (ang. Auto Low Latency Mode) to jedna z przydatnych funkcji nowego interfejsu HDMI 2.1. Pozwala ona na wykrycie, że użytkownik gra i automatyczne przełącza telewizor w tryb najniższego opóźnienia, czyli zazwyczaj w tryb gry. ALLM to nazwa stosowana prze konsorcjum odpowiedzialne za rozwój złącza HDMI, natomiast producenci stosują często własne określenia, jak np. Instant Game Response (LG).

instant response w telewizorach xiaomi

Czy telewizory OLED nadają się do gier?

Ze względu na czas reakcji i input lag – jak najbardziej. Problem w tym, że producenci telewizorów zastrzegają w instrukcji obsługi, że na telewizorze OLED nie powinno się przez dłuższy czas (jak długi jest to czas, niestety nie precyzują) wyświetlać obrazów statycznych, tj. nieruchomych. Ogólnie rzecz biorąc, gry są pełne obrazów ruchomych, nie zaś statycznych więc wydaje się, że problemu być nie powinno. Niestety, problem stanowią elementy statyczne gier, jak różne wskaźniki czy liczniki, które zazwyczaj wyświetlane są nieprzerwanie w tym samym miejscu ekranu. To właśnie one mogą być przyczyną późniejszych ewentualnych problemów z utrwaleniem (wypaleniem) się obrazu na ekranie telewizora OLED.

Najnowsze modele telewizorów OLED wyposażono w specjalne funkcje przesuwające co pewien czas obraz o kilka pikseli oraz zmniejszające jasność logotypów i innych nieruchomych elementów na ekranie. Jednakże mechanizmy te nie mają najwyraźniej 100-procentowej skuteczności ponieważ po ich wprowadzeniu producenci nie zaniechali stosowania ostrzeżeń przed długotrwałym wyświetlaniem obrazów statycznych. W związku z tym wskazana jest pewna doza ostrożności przy korzystaniu z telewizorów OLED do gier.

Które telewizory są najlepsze do gier?

Nie jest łatwo odpowiedzieć na to pytanie, bo tyle różnych wymagań, ilu graczy. Pomimo tego jest jeden wymóg podstawowy, co do którego zgodni są wszyscy gracze: jak najniższe opóźnienie sygnału (input lag).

Poniżej krótki ranking wybranych 55-calowych telewizorów OLED z gamy na rok 2019 według opóźnienia zmierzonego na sygnale 1080/60p w trybie gry:

Jak widać wszystkie ww. telewizory spełniają wymogi grywalności, tj. mają input lag poniżej 62 ms.

Na koniec warto też pamiętać, że input lag to nie wszystko. Liczą się także ostrość ruchu, kontrast oraz jasność (zwłaszcza w trybie HDR). Dopiero gdy wszystkie te parametry będą na odpowiednim poziomie możemy liczyć na rozgrywkę najwyższej klasy.