Czy warto kupić telewizor 120 Hz?

Nie da się ukryć, że w ofercie rynkowej telewizory określane mianem „120 Hz” stanowią zdecydowaną mniejszość. W zależności od rynku ich udział waha się od kilku do kilkunastu procent. Inaczej mówiąc, przeciętny konsument kupuje telewizor klasy 60 Hz i takie właśnie dominują w sklepach. Powstaje pytanie: czy większość ma rację? Czy telewizory klasy 120 Hz to tylko zabawka dla bogatych snobów? Czy może jednak mają one swoje zalety? Spróbujmy się temu przyjrzeć.

Jak wygląda sytuacja rynkowa telewizorów 120 Hz z punktu widzenia danych statystycznych?

Udział rynkowy telewizorów klasy 120 Hz w Europie waha się od 3 do 17 procent w zależności od poszczególnych krajów. Oznacza to, że w niektórych krajach aż 97% sprzedawanych telewizorów to modele klasy 60 Hz.

Jak sytuacja telewizorów klasy 120 Hz wygląda w Polsce?

Chociaż do liderów rynku nam sporo brakuje, pod względem odsetka telewizorów 120 Hz w ogólnej liczbie sprzedawanych modeli nie mamy się czego wstydzić. Z wynikiem 9% nie możemy się co prawda równać z Niemcami czy krajami skandynawskimi, ale wyprzedzamy takie kraje, jak np. Hiszpania czy Włochy.

Zwracam uwagę, że popularność telewizorów klasy 120 Hz w Niemczech i krajach skandynawskich nie musi wynikać tylko i wyłącznie z wyższej świadomości kupujących, lecz po prostu z innej siły nabywczej typowego konsumenta w tych krajach. Inaczej mówiąc, bogatszy konsument kupuje droższy telewizor, a im droższy telewizor, tym większe prawdopodobieństwo, że wyposażono go w droższy, 120-hercowy wyświetlacz.

Rynkowy udział telewizorów klasy 120 Hz w ogólnej liczbie sprzedanych telewizorów przedstawia poniższe zestawienie (dane wg firmy TCL):

  • Niemcy17%
  • kraje skandynawskie*17%
  • kraje EU3014%
  • Wielka Brytania9%
  • Francja9%
  • Polska9%
  • Hiszpania5%
  • Włochy5%
  • Średnia w krajach Europy Wsch.3%

*Dania, Finlandia, Norwegia, Szwecja.

Co to jest telewizor 120 Hz?

W dużym uproszczeniu jest to telewizor, który jest w stanie wyświetlać obraz z częstotliwością 120 klatek na sekundę. Telewizory tego typu mogą wyświetlać obraz również z innymi częstotliwościami, w tym:

  • 48 Hz (nie wszystkie),
  • 50 Hz,
  • 60 Hz,
  • 100 Hz,
  • 120 Hz,
  • 144 Hz (nieliczne, bo to nowość z roku 2022).
Panasonic 55HZ1000 telewizor 120 Hz
Panasonic 55HZ1000 był pierwszym testowanym przeze mnie telewizorem z matrycą WOLED 120 Hz, który osiągnął maksymalną ostrość obrazów ruchomych na planszy pomiarowej APDPC. || Źródło: Panasonic

Słyszałem, że w Polsce i dawnych krajach socjalistycznych nie ma telewizorów 60- i 120-hercowych. Są 50- i 100-hercowe.

Bzdura. To rozróżnienie wywodzi się jeszcze z czasów techniki analogowej. Obecnie praktycznie każdy telewizor, który jest w stanie wyświetlać obraz z częstotliwością 100 Hz, radzi sobie również i z pracą przy 120 Hz. Podobnie w przypadku 50 i 60 Hz.

Jakie są korzyści płynące z posiadania i użytkowania telewizora 120 Hz?

Korzyści jest wiele. Oto najważniejsze z nich:

  1. Z reguły (choć nie zawsze) wyższa ostrość obrazów ruchomych niż w telewizorze klasy 60 Hz (choć zdarzają się wyjątki) i te korzyści widoczne są głównie na treściach typu gry i sport, w tym także w oglądanych bardzo chętnie transmisjach meczów piłki nożnej w telewizji naziemnej.
  2. Telewizory klasy 120 Hz wykorzystują zazwyczaj (powtarzam: zazwyczaj, choć nie zawsze) panele LCD z krótszym czasem reakcji niż typowe panele klasy 60 Hz; oczywiście są też i niechlubne wyjątki.
  3. Lepsza reprodukcja sygnału 24 Hz np. z płyt Blu-ray. Telewizor z wyświetlaczem klasy 60 Hz musi wyświetlać na przemian parzystą i nieparzystą liczbę klatek (3:2) w danej jednostce czasu, aby poradzić sobie z takim sygnałem (tzw. pull-down 3:2); z kolei telewizor klasy 120 Hz wyświetla każdą klatkę sygnału 24 Hz pięć razy (5*24=120; jest to tzw. pull-down 5:5). Dzięki temu telewizory klasy 120 Hz nie zniekształcają sygnału 24 Hz (zdarzają się telewizory 60-hercowe, które na sygnale 24 Hz redukują częstotliwość odświeżania do 48 Hz, ale to rzadkość).
  4. Możliwość grania w rozdzielczości 4K i częstotliwości 120 Hz przy o połowie niższym opóźnieniu sygnału (input lag) niż na sygnale 1080/60p.

Jak rozpoznać telewizor 120 Hz?

Jest kilka sposobów. Moim zdaniem najbardziej wiarygodnym (choć nie w 100% pewnym) jest strona EPREL. Producenci sprzedający w UE mają obowiązek umieszczania etykiety energetycznej. Aby poznać klasyfikację telewizora, wystarczy zeskanować kod z takiej etykiety. Po zeskanowaniu pojawi się link do strony, na której, w sekcji „częstotliwość odświeżania obrazu”, znajdziemy odpowiednią wartość.

I jeszcze jedno. Nie trzeba wcale chodzić do sklepu, aby zeskanować ww. etykietę. Wystarczy wejść na stronę producenta i w sekcji poświęconej pomocy i/lub dokumentacji danego telewizora wyszukać etykietę w formie pliku. Następnie wyświetlamy ją na ekranie np. laptopa, skanujemy smartfonem kod, potem wskazujemy go palcem na ekranie, co powoduje przejście do przeglądarki i do właściwej danemu telewizorowi stronie w serwisie EPREL, i gotowe.

Moim zdaniem dane zawarte w tym serwisie są poprawne w jakichś 95-98%. Częściowo wynika to z tego, że strona nie jest ukończona w 100% (np. na 4 lipca 2020 roku nie dało się jeszcze wyszukiwać bezpośrednio na stronie, podając symbol telewizora – działało tylko skanowanie z kodu).

Widziałem na telewizorze przy złączu HDMI napis „4K 120 Hz”. Czy to oznacza, że jest to telewizor 120-hercowy?

Niekoniecznie, choć w większości wypadków tak. Symbol „4K 120 Hz” przy złączu HDMI 2.1 oznacza, że (w teorii) telewizor taki jest w stanie przyjąć sygnał o tych właśnie parametrach. Niestety, to, co dalej robi z tym sygnałem i co ostatecznie pokaże na ekranie, to już zupełnie inna kwestia.

Choć w większości przypadków obecność złącza klasy HDMI 2.1 oznacza możliwość akceptacji sygnału 4K 120 Hz, to oczywiście są i wyjątki.

Poniżej krótkie zestawienie polecanych telewizorów 120 Hz do gier i sportu.

Najlepsze telewizory klasy 120 Hz do gier:


oraz:

  • LG OLED48C11LB.

Zwracam uwagę, że powyższa lista nie obejmuje niektórych telewizorów powszechnie uznanych za udane, w tym modeli z procesorami MediaTek, które na sygnale 4K/120 Hz nie są w stanie wyświetlić pełnej rozdzielczości 4K. Niestety, modele takie nadal znajdują się w ofercie i mam tu na myśli także telewizory z najnowszej gamy na rok 2022. Szkoda.

samsung qe55qn85a - jeden z lepszych telewizorów z matrycą 120 Hz
Samsung 55QN85A – jeden z telewizorów z najostrzejszym ruchem, matrycą ADS i wielostrefowym podświetleniem Mini LED. || Źródło: Samsung

Najlepsze uniwersalne telewizory LCD klasy 120 Hz (do większości zastosowań i dla całej rodziny):


oraz:

  • Samsung QE55QN85A,
  • Sony 55X90J.

Najlepsze telewizory OLED klasy 120 Hz:

  • LG OLED55G13LA,
  • Sony 55A80J,
  • Panasonic 55JZ1000.

Podsumowanie

Na koniec kilka rad:

  1. Czy warto zatem kupić telewizor 120 Hz? Tak, warto, lecz nie każdy, bowiem nie wszystkie telewizory 120 Hz są sobie równe. Jeżeli kupujesz telewizor klasy 120 Hz, wybierz naprawdę dobry model. Pamiętaj, że wyższa częstotliwość odświeżania ekranu to tylko jeden z parametrów odpowiedzialnych za jakość obrazu – są również inne, równie ważne lub nawet ważniejsze. Jaką bowiem korzyść odniesiesz kupując na przykład telewizor klasy 120 Hz, ale z jasną czernią i z niskim kontrastem? Takowy w kinie domowym się niestety nie sprawdzi…
  2. Pamiętaj, że telewizor 120 Hz nawet z najostrzejszymi obrazami ruchomymi może mieć wady w rodzaju zjawiska brudnego ekranu (ang. DSE). Taka wada widoczna na ekranie w postaci ciemniejszych plam, pionowych lub poziomych pasków, a nawet „przypominającej matrycę siatki”, potrafi zniweczyć radość z posiadania nawet bardzo drogiego telewizora.
  3. W związku z tym, aby cieszyć się ostrymi obrazami ruchomymi wysokiej jakości, telewizor 120 Hz musi posiadać wszystkie ww. cechy jednocześnie, tj. wysoką rozdzielczość dynamiczną, brak zjawiska brudnego ekranu oraz brak artefaktów w rodzaju zwielokrotnionych krawędzi obrazów ruchomych.

I dopiero taki telewizor da nam frajdę z grania czy oglądania sportu.