Jak legalnie latać dronem w Polsce? Kluczowe zasady, które musisz znać

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak legalnie latać dronem w Polsce? Od przestrzegania przepisów lotniczych po wymogi dotyczące certyfikacji, zrozumienie kluczowych zasad może być skomplikowane. Ten przewodnik pomoże Ci zrozumieć wymagania, które obecnie obowiązują w Polsce. Dowiedz się, co musisz wiedzieć, aby cieszyć się bezpiecznym i legalnym lataniem dronem. Niezależnie od tego, czy jesteś entuzjastą, czy profesjonalnym operatorem, te informacje są niezbędne, abyś mógł bez obaw wznosić się w powietrze!

Loty dronami w Polsce – podstawowe zasady

Jeśli jesteś fanem lotów dronami, musisz znać zasady, jakie obowiązują w Polsce i w miejscu Twoich lotów. Uważne przestrzeganie przepisów i ograniczeń pozwoli Ci uniknąć problemów związanych z naruszeniem prawa, a przy tak dobrej zabawie jest o to nietrudno. Warto, abyś przed lotem znał zarówno ograniczenia swojego drona i posiadanych uprawnień.

Gdzie muszę się zarejestrować, aby latać dronem?

W Polsce nie musisz rejestrować swoich dronów, ale każdy operator drona (a nie lekkiej zabawki bez kamery) musi być zarejestrowany w systemie Urzędu Lotnictwa Cywilnego, a jego dane (indywidualny numer) muszą znaleźć się na dronie, którego pilotuje.

Zarejestrować się i odbyć dodatkowe szkolenie możecie już teraz na stronie ULC.

Dron w locie DJI Mini 3 Pro

Co zrobić gdy aplikacja DroneRadar nie działa?

Aplikacja DroneRadar nie jest aktualizowana od pewnego czasu, dlatego możemy się spodziewać, że jej funkcjonalność zostanie przeniesiona do innej aplikacji lub strony internetowej. PANSA już udostępniła nową stronę internetową DroneMap z aktywnymi strefami. Niestety obecnie przez tę stronę nie mamy możliwości zgłoszenia swojego lotu.

Gdy aplikacja DroneRadar nie działa, możecie zgłosić lot mejlowo. Wiadomość z planem swojego lotu możecie wysłać bezpośrednio na skrzynkę mejlową (gdy dany lot nie wymaga koordynacji z TWR) utm@pansa.pl.

Jeśli nie macie chęci samodzielnie uzupełniać wszystkich danych, możecie skorzystać z jednego z generatorów stworzonych przez społeczność (chociaż zawsze należy pamiętać o ograniczonym zaufaniu do generatorów zbierających dane użytkowników).

Na jakiej wysokości mogę latać dronem?

Ogólna maksymalna wysokość lotu dla kategorii otwartej to 120 metrów nad poziomem terenu, jednak jeśli przelatujemy nad przeszkodami, np. wysoką wieżą, możemy lecieć 15 metrów nad przeszkodą.

Gdy latamy FPV maksymalna wysokość to 50 metrów nad terenem.

W wymiarze kategorii szczególnej NSTS możemy również dostać indywidualne pozwolenie na zwiększenie wysokości lotu.

Jakie kary grożą za nieprzestrzeganie przepisów?

Teraz trochę mniej przyjemnie, ale tak, abyś wiedział, że loty bez uprawnień i w niewłaściwy sposób mogą wiązać się z kłopotami większymi niż pouczenie. Za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących lotów dronem w Polsce grożą wysokie kary, w zależności od rodzaju wykroczenia. Poniżej przedstawiłem kilka wykroczeń i możliwych konsekwencji:

  • Loty w zakazanych strefach (np. w pobliżu lotnisk, portów lotniczych, szpitali, więzień) – grozi kara grzywny do 30 tys. zł lub kara pozbawienia wolności nawet do 3 lat.
  • Loty nad obszarami zabudowanymi niewłaściwym dronem, tj. w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań mieszkalnych — grozi kara grzywny do 5000 zł.
  • Nieoznakowanie drona danymi operatora — grozi kara grzywny do 5000 zł.
  • Wykonywanie lotów dronem w sposób niebezpieczny, tj. w sposób utrudniający ruch lotniczy lub narażający na niebezpieczeństwo życie, zdrowie lub mienie innych osób — grozi kara grzywny lub kara pozbawienia wolności nawet do 5 lat.

Pamiętaj, że odpowiedzialność ponosi operator drona, który wykonuje loty z naruszeniem przepisów. W przypadku, gdy nieletni pilot popełni wykroczenie, odpowiedzialność ponosi rodzic lub opiekun prawny.

Jakie są wymagania i ograniczenia w lotach dronami?

Ograniczenia lotów dronami w Polsce są ściśle określone przez kilka przepisów prawa, m.in. w klasie otwartej jest to art. 20 i 22 Rozporządzenia UE 2019/947 i rozporządzenie delegowane (UE) 2019/945. W zależności od wagi i kategorii drona, a także miejsca wykonywania lotu, obowiązują różne ograniczenia. Najważniejsze znajdziesz poniżej, a po resztę zapraszam na oficjalną stronę PANSA:
  • dron podczas lotu musi być widoczny dla operatora lub osoby wyznaczonej przez operatora (loty VLOS), wyjątkiem są loty w kategorii szczególnej NSTS (okres przejściowy) i w kategorii STS po 2023r.;
  • loty dronem są zabronione w wielu strefach np. w pobliżu lotnisk, portów lotniczych, lądowisk czy heliportów. Wyjaśnienie znaczenia stref znajdziesz w opisie stref PANSA;
  • loty dronami mogą być czasowo zakazane lub ograniczone przez zarządzających przestrzenią powietrzną, mapę aktualnych stref znajdziesz w aplikacji DroneRadar (Android i iOS);
  • przepisy przejściowe przewidują kategorie lotów bazujące na masie startowej drona (do 31 grudnia 2023):
źródło: PANSA 26.4.2023
  • drony z klasyfikacją C1 i C3 będą mogły latać w pełni na nowych zasadach od 1 stycznia 2024;
  • po tej dacie drony niezgodne z klasami C przejdą na tryb Legacy — ich loty będą obłożone ograniczeniami klasy C3;
  • drony o masie do 250 gramów nie wymagają wyrobienia dodatkowych uprawnień, jednak nadal konieczne jest zarejestrowanie swojego lotu w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego (np. przez aplikację DroneRadar lub mejlowo);
źródło: Nagranie „Drony po 31 grudnia 2020” - wideokonferencja Urzędu Lotnictwa Cywilnego

Nowa klasyfikacja dronów

W 2020 roku weszła w życie nowa klasyfikacja dronów, która wprowadziła nowe kategorie i zasady lotów. Nowa klasyfikacja dronów dzieli je na pięć kategorii: C0, C1, C2, C3 i C4. Każda kategoria określa zasady lotów i wymagania techniczne dla danego typu drona.

Podział na kategorie uwzględnia przede wszystkim ryzyko dla ludzi i innych statków powietrznych. Drony z niższych kategorii są mniejsze, lżejsze i mają mniejszą prędkość, co oznacza, że są mniej niebezpieczne w przypadku kolizji z innym dronem, statkiem powietrznym lub upadku na ziemię.

W porównaniu do klasyfikacji wagowej nowa klasyfikacja wprowadza bardziej precyzyjne zasady dotyczące lotów dronami, a także nowe wymagania techniczne dla dronów wykorzystywanych w poszczególnych kategoriach (np. maksymalna głośność). W niektórych przypadkach nowe zasady są bardziej restrykcyjne niż wcześniej, co może wpłynąć na sposób korzystania z dronów.

Jednym z przykładów jest wymaganie rejestracji dronów z kategorii C0 i C1, które są uważane za mniej niebezpieczne, ale nadal wymagają przestrzegania określonych zasad lotów.

Poniżej znajdziecie oficjalną tabelę ze strony PANSA z podziałem dronów na klasy C i kategorie lotów (potrzebnych uprawnień i licencji). Znajdziecie w niej również krótką charakterystykę zasad lotów tymi dronami i ich ograniczeń ze względu na klasyfikację.

źródło: PANSA

Czym jest kategoria szczególna NSTS?

Kategoria „szczególna” dotyczy lotów dronem o średnim ryzyku, które nie mieszczą się w standardowych zasadach lotów otwartych. Przed lotem trzeba ocenić ryzyko, a czasem poprosić o zgodę Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Jeśli chcecie latać w tej kategorii, musicie zarejestrować się jako operator drona, niezależnie od jego wagi, przejść odpowiednie szkolenie i zdać egzamin. Możecie przy tym latać według gotowych zasad NSTS od ULC albo prosić o indywidualne pozwolenie, na przykład jeśli chcesz latać wyżej niż 120 m. Po więcej szczegółów o lotach NSTS odsyłam Was do strony PANSA.

Zgodnie z wytycznymi prezesa ULC z 11.05.2023 i 6.06.2023 zmianie ulegają dotychczasowe zasady odbywania lotów w kategorii szczególnej. Po 12.06.2023 drony o wymiarze powyżej 1 m i poniżej 3 m będą musiały odbywać loty w obrębie kontrolowanego obszaru naziemnego.

Ciekawym zapisem dla NSTS jest wskazanie, jak daleko od zgromadzenia ludzi musimy latać. Dla NSTS-01 jest to połowa wysokości lotu, a dla pozostałych NSTS jest to odległość równa wysokości lotu.

Czym jest kontrolowany obszar naziemny?

W skrócie kontrolowany obszar naziemny to miejsce, gdzie są tylko osoby, które wiedzą o lataniu dronem, znały się tam zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i zgodziły się tam być. Dlatego nie możemy latać dronem nad miejscami, gdzie są przypadkowe osoby, jak nad miastem, bo nie możemy wszystkich na tym terenie poprosić o zgodę ani poinstruować, co robić, gdyby dron miał spaść.

Jak latać FPV?

Po zmianach w przepisach mamy dwa scenariusze:

  1. Loty FPV dla dronów z ogranicznikiem prędkości do 15 m/s:
    • do wysokości lotu 50 m;
    • do odległości 500 m od pilota.
  2. Loty FPV dla dronów bez ogranicznika prędkości do 15 m/s:
    • do wysokości lotu 50 m;
    • do odległości 500 m od pilota;
    • tylko nad kontrolowanym obszarem naziemnym bez osób postronnych.

Pamiętajcie też o tym, że latając w kategorii szczególnej, musicie wyróżniać się z tłumu: nowe przepisy zastąpiły przymus noszenia kamizelki ostrzegawczej inną wyróżniającą się odzieżą, która informuje o tym, że pilotujecie drona.

Górna rama i kamera DJI Avata

Jakie kary grożą za nieprzestrzeganie przepisów?

Teraz trochę mniej przyjemnie, ale tak, abyś wiedział, że loty bez uprawnień i w niewłaściwy sposób mogą wiązać się z kłopotami większymi niż pouczenie. Za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących lotów dronem w Polsce grożą wysokie kary, w zależności od rodzaju wykroczenia. Poniżej przedstawiłem kilka wykroczeń i możliwych konsekwencji:

  • Loty w zakazanych strefach (np. w pobliżu lotnisk, portów lotniczych, szpitali, więzień) – grozi kara grzywny do 30 tys. zł lub kara pozbawienia wolności nawet do 3 lat.
  • Loty nad obszarami zabudowanymi niewłaściwym dronem, tj. w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań mieszkalnych — grozi kara grzywny do 5000 zł.
  • Nieoznakowanie drona danymi operatora — grozi kara grzywny do 5000 zł.
  • Wykonywanie lotów dronem w sposób niebezpieczny, tj. w sposób utrudniający ruch lotniczy lub narażający na niebezpieczeństwo życie, zdrowie lub mienie innych osób — grozi kara grzywny lub kara pozbawienia wolności nawet do 5 lat.

Pamiętaj, że odpowiedzialność ponosi operator drona, który wykonuje loty z naruszeniem przepisów. W przypadku, gdy nieletni pilot popełni wykroczenie, odpowiedzialność ponosi rodzic lub opiekun prawny.

Zasady dla początkujących operatorów dronów

W Polsce każdy, kto chce legalnie latać dronem, musi spełnić pewne wymagania, a przy dronach powyżej 250 gramów mieć również właściwe uprawnienia. Do wcześniej wspomnianych licencji operatorów, zgłaszania lotów i kategorii należy również dołożyć ograniczenia wiekowe.

Według unijnego rozporządzenia operator drona, musi mieć ukończone 16 lat (uzyskując zgodę swojego opiekuna). Polska planuje zmianę minimalnego wieku operatora na swoim terenie — będzie to 14 lat. Osoby poniżej tego wieku mogą latać tylko pod bezpośrednim nadzorem osoby dorosłej, która ma odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w prowadzeniu drona. Tak więc, gdy zaczynasz karierę z dronami, warto byś zainteresował się tymi poniżej 250 gramów, dzięki temu nie będziesz musiał zdobywać uprawnień (a jedynie stosować się do wytycznych). Kupując drona na prezent, jest to kilka godzin mniej na zdobywanie samych uprawnień.

Jak bezpiecznie latać dronem?

Nigdy nie wiesz, co może się stać na drodze. Tej samej zasady trzymaj się i w powietrzu. Nawet wieloletnim pilotom mogą zdarzyć się awaryjne sytuacje, dlatego warto przećwiczyć kilka scenariuszy dużo wcześniej, aby móc uratować drona przed niebezpieczeństwem. Gdy masz doświadczenie przy lataniu w trudnych warunkach, możesz też zawczasu przewidzieć zachowanie drona. Na początku przyda Ci się też check lista przed startem. Twoja może wyglądać np. tak:

  • Sprawdź warunki pogodowe: przed wylotem sprawdź, czy warunki pogodowe są odpowiednie do lotu dronem — jaka będzie dzisiaj prędkość wiatru? Pamiętaj, że im wyżej wylecisz, tym mocniejszy i gwałtowniejszy wiatr napotkasz. W przypadku silnego wiatru, burzy, deszczu lub mgły w zimę lepiej odłożyć lot na inny dzień.
  • Unikaj przeszkód: podczas lotu dronem unikaj przeszkód, takich jak drzewa, budynki, linie energetyczne czy inne obiekty. Jeśli dron uderzy w przeszkodę, może to skończyć się jego uszkodzeniem lub zniszczeniem. Pamiętaj również, że linie i drobne gałązki nie będą tak dobrze widoczne na podglądzie z drona, a z daleka nie będziesz mógł ocenić, jak blisko dron jest przy przeszkodzie — nie polegaj tylko na czujnikach zbliżeniowych.
  • Zachowaj ostrożność w pobliżu ludzi: unikaj lotów dronem w miejscach, gdzie znajdują się ludzie, zwłaszcza jeśli nie jesteś doświadczonym operatorem. Upewnij się, że obszar, w którym planujesz lot, jest wolny od ludzi i zwierząt (szczególnie polujących ptaków).
  • Zwróć uwagę na akumulator: akumulator jest kluczowym elementem drona, więc upewnij się, że jest w pełni naładowany przed lotem. Sprawdź też, czy nie ma widocznych uszkodzeń. Część dronów nie pozwoli na lot gdy bateria zejdzie poniżej pewnego pułapu (DJI robi to przy około 30 %).
  • Zwróć uwagę na kierunek wiatru: w przypadku dłuższych lotów ma to duże znaczenie. Wracać jest zawsze łatwiej z wiatrem, a czasem walka z bardzo silnym wiatrem może skończyć się zatrzymaniem drona w miejscu — w ostateczności możesz spróbować obniżyć lot.
  • Pamiętaj o zasięgu i utracie sygnału: kontroluj odległość, na jaką może się oddalić dron i zawsze bądź gotów na utratę sygnału — nawet przy najlepszych modelach dronów. Gdy latasz w Polsce, sprawdź zasięg lotu CE, dla bezpieczeństwa możesz podzielić go przez 2 — to dobry miernik przy lotach nad małymi miasteczkami.
  • Przygotuj się na nagłą awarię: przed lotem przygotuj plan awaryjny w razie nagłej sytuacji. To może pomóc zminimalizować szkody i pozwolić na dalszy lot po szybkiej wymianie śmigieł drona.

Podsumowanie: Jak latać dronem w Polsce?

Mając kilka chwil przed rozpoczęciem lotu, warto poświęcić czas na zapoznanie się z obecnymi obowiązkami, które na nas spoczywają przy lotach. Przestrzeń powietrzna, chociaż rozległa tak nadal wymaga od nas uwagi… nikt nie chciałby wlecieć w budynek lub – co gorsza – w awionetkę.

Najważniejsze, o czym musicie wiedzieć to:

  • Dbaj o bezpieczeństwo innych! Jeśli lot wydaje się niebezpieczny, to pewnie taki jest i wraz z dronem możecie też uszkodzić kogoś innego na ziemi.
  • Zaplanuj swój lot, albo przynajmniej sprawdźcie, jaka będzie pogoda i wiatr, który może być waszym największym przeciwnikiem.
  • Oznakuj swojego drona danymi zarejestrowanego operatora, a gdy latasz w nocy zadbaj o jego dodatkowe oświetlenie na grzbiecie.
  • Nie lataj w strefach zakazanych, znajdziesz je w aplikacji DroneRadar lub na nowej stronie PANSA DroneMap (nie martw się, część stref jest tymczasowa, a inne obłożone są jedynie ograniczeniami).
  • Zawsze orientuj się, gdzie jest wasz dron i miej go w linii wzorku (loty VLOS). Może to być męczące dla odkrywców i żądnych przygód kapitanów pirackich statków powietrznych, ale jest w tym sens… w ten sposób nie stracisz zasięgu, gdy nagle wlecisz za przeszkodę.
  • Zapoznaj się, jak blisko przeszkód i ludzi możesz latać swoim dronem, zrób to oficjalnym kanałem na stronie PANSA UTM lub skorzystaj z wcześniej zamieszczonej tabelki (stosowne infografiki znajdziesz również w DroneRadar).
  • Zadbaj o swoje uprawnienia, część małych dronów nie wymaga ukończenia szkolenia, to super wiadomość dla zaczynających swoją przygodę.
  • Instrukcja to Twój przyjaciel, a dla tych, którzy nie lubią jej czytać, część producentów stworzyła symulatory lotów swoimi dronami przy użyciu właściwego kontrolera i aplikacji, np. DJI FLIGHT SIMULATOR, mobilny odpowiednik DJI Virtual Flight (DJI Avata) lub inny bardziej zabawowy symulator, który znajdziesz na Steamie, to dobry sposób na oswojenie się z podstawowym sterowaniem, ale…
  • gdy wystartujesz pierwszy raz, rzeczywistość jest ciekawsza i bardziej wymagająca.

Drony i akcesoria znajdziecie na stronie x-kom

Jeśli szukasz swojego nowego drona i zastanawiasz się, co oznaczają ich parametry i funkcje sprawdź poradnik „Jaki dron na początek wybrać? Wprowadzamy w świat dronów” na stronie x-kom.