Co to jest cosplay? Czas zrozumieć hobby przebieranek

Co to jest i co znaczy cosplay? Jak go zrobić? Kto robi go najlepiej? No i na jakich wydarzeniach w Polsce i na świecie mogę go zobaczyć? Cała seria pytań, a ja na to serią odpowiedzi. Poznaj podstawy cosplayu i jego historię w pigułce.

Czym jest cosplay i dlaczego jest tak popularny?

Jako młodzik nie wyobrażam sobie nie wiedzieć, czym jest cosplay, ale punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. A ja siedzę przed grami wideo całe życie, toteż musiałem się o ten termin otrzeć. Inni będą sobie zadawać nadzwyczaj proste pytanie – co to jest ten cosplay? I tak w dużym i dyskusyjnym skrócie: są to przebieranki. Tylko tego rodzaju nazewnictwo może wydać się uwłaczające tym, którzy mają wymienione hobby za sztukę. I mieliby rację.

Na potrzeby tego tekstu pozwoliłem sobie na nadużycie pojęcia przebieranek. Cosplay jednak jest czymś więcej. To hobby, w które oczywiście można włączyć milusińskich, ale za najróżniejszymi maskami i strojami kryją się dorośli ludzie. I mogą to być osoby, które na co dzień pracują w korpo, w Twoim ulubionym sklepiku z płazem w logo albo są założycielami dochodowych firm. Niektórzy mają to szczęście, że cosplayerami zostają poniekąd zawodowo, bo cosplay jest niezwykle kosztownym zajęciem, nie tylko w ramach czasu.

Wiesz, kto pewnie lubi cosplay? Geek. Dowiedz się, kim jest:

Cosplay nie wymaga wyłącznie założenia rajtek jakiegoś superbohatera. Najwięcej czasu zajmuje przygotowywanie odpowiedniego stroju, nie przebranie się czy występ. W tym celu cosplayerzy poszerzają swoją wiedzę i umiejętności w dziedzinach krawiectwa, projektowania ubioru oraz wizażu. W końcu cosplay to ubranie, akcesoria i inne atrybuty znanej postaci, w tym makijaż.

Czy cosplay musi pozostać wierny?

Niekoniecznie. Inspiracje są czerpane zewsząd: z gier wideo, anime, filmów i seriali lub historii. Nie oznacza to jednak obowiązku drobiazgowego stosowania się do materiału źródłowego. Cosplayerzy z przyjemnością odkrywają różne wizje różnych postaci, na przykład umieszczając kogoś z epoki wiktoriańskiej w zupełnie innym nurcie stylistycznym. Najważniejsze, aby postać pozostała rozpoznawalna.

Nie ma też żadnych ograniczeń względem pochodzenia, a nawet płci.

Czy Halloween to także cosplay?

Nie. Chociaż cosplay bierze z różnych źródeł, w tym podobnych, jak filmy horror, to ciężko nazywać Halloween świętem cosplayowym. To głównie różnica pobudek. Cosplay zakłada odtworzenie stroju i wcielenie się w rolę.

Termin cosplay

Sam termin cosplay wziął się z kombinacji dwóch angielskich słów: costume (strój) oraz play (w myśli odgrywania roli). Pomysłodawcą był zafascynowany konwentem Worldcon 1984 Nobuyuki Takahashi, który w magazynie My Anime użył terminu cosplay po raz pierwszy, chcąc uniknąć słowa „Maskarada”.

strona magazynu my anime z 1983 roku o cosplayu
Strona magazynu My Anime z 1983 roku, źródło: hard.co.jp

Gdzie i kiedy się zaczął?

Cosplay wbrew pozorom nie zaczął się w Japonii, gdzie dziś jest nieodłącznym elementem popkultury kraju. Za miejsce narodzin cosplayu uznaje się nowojorskie 1st World Science Fiction Convection z 1939 roku. Czemu początki nadały kostiumy przygotowane przez urodzoną w Arizonie Morojo – fankę gatunku fantastyki naukowej.

cosplay morojo na world science fiction convection w 1939 roku
Cosplayerka Morojo z jej chłopakiem Forrim, źródło: nieznane

Dopiero niemal 5 dekad później, a konkretnie w 1984 roku, przebieranie się i odgrywanie roli nazwano cosplayem. Od lat 90. zainteresowanie tym hobby w Japonii i na świecie gwałtownie wzrosło. Współcześnie odbywa się całe mnóstwo konwentów (zjazdów fanów) oraz konkursów, w których za najlepszy cosplay można wygrać nagrody rzeczowe i pieniężne. Nie zapominając o powstawaniu magazynów i książek na temat cosplayu, dokumentach i reality show, czy sporej aktywności w social mediach.

Cosplay a roleplay – ile wspólnego mają przebieranki z grą aktorską?

Cosplay, poza skrzętnie wykonywanymi kostiumami, ma w sobie jeszcze nutkę gry aktorskiej. Oczekuje się, że cosplayerzy będą zachowywać się tak, jakby tą wybraną przez siebie postacią byli. To tutaj do wykonywania cosplayu wkraczają kolejne elementy: naśladownictwo, charakterystyczne pozy jak z okładki, a nawet kwestie mówione.

janusz korwin-mikke z cosplayerką przebraną za katarinę z league of legends
Cosplayerka z Januszem Korwinem-Mikke, źródło: facebook.com/partia.korwin.jkm

Zatem jak wiele cosplay i roleplay mają ze sobą wspólnego? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Roleplay – jak nazwa czytelnie wskazuje – skupia się wyłącznie na odgrywaniu roli. Cosplay w jakiejś części również. Istotną różnicą dla cosplayu jest kostium właśnie, a roleplay nie wymaga przebierania się. Hobby mimo to nie wykluczają się.

Repliki broni polecane do cosplayu


Czy przebranie się za wyobrażenie własnej postaci jest cosplayem? Nie do końca. Ale gdy ktoś wciela się przy sesji RPG w Króla Artura i przebierze się za niego – już tak. I takim najbliższym połączeniem cosplayu z roleplayem będzie Live action role-playing (w skrócie LARP). Czyli sesje rozgrywane na żywo, gdzie odpowiedni ubiór jest niezwykle istotny. A jeżeli to sesja historyczna i zakłada odgrywanie historycznych postaci, to siłą rzeczy otrzymujemy i cosplay.

Pojęcie cosplayu można zamknąć jednak w definicji okazjonalnego performance’u. Czyli tylko na potrzeby zaprezentowania się na konwencie oraz w sieci po uprzednich czasochłonnych przygotowaniach.

Największe konwenty związane z cosplayem

Skoro cosplay miał swoje początki w Stanach Zjednoczonych, to tam można byłoby spodziewać się największych imprez, ale dziś rozsiane są po całym świecie. A takie największe z największych? Sprawdź listę wybranych.

konkurs cosplay blizzcon 2019
Konkurs cosplay na Blizzcon 2019, źródło: blizzcon.com

Konwenty na świecie

  • Anime Expo (Los Angeles, USA)
  • Comic-Con (San Diego, USA)
  • PAX Prime (Seattle, USA)
  • Gamescon (Niemcy)
  • Comiket (Japonia)
  • Tokyo Game Show (Japonia)
  • Lucca Comics & Games (Włochy)
  • Japan Expo (Francja)
  • Fan Expo (Kanada)
  • MCM Comic Con (Londyn)

Konwenty w Polsce

  • Falkon (Lublin)
  • Pyrkon (Poznań)
  • Copernicon (Toruń)
  • Dni Fantastyki (Wrocław)
  • Animatsuri (Warszawa)
  • Warsaw Comic Con (Warszawa)
  • Imladris (Kraków)
  • Polcon
  • Sabat Fiction-Fest (Kielce)
  • Serialis (Katowice)

Najlepsi cosplayerzy i cosplayerki

Oczywiście lista poniżej jest subiektywna. Pozwoliłem sobie wybrać po 5 różnych cosplayerów i cosplayerek ze świata oraz Polski. Chociaż nie ukrywam, że powinno się na niej znaleźć jeszcze kilka dodatkowych osób.

Na świecie

Jessica Nigri

Najbardziej rozpoznawalne nazwisko w świecie cosplayu. Jessica zajmuje się tym hobby od 2009 roku, a cosplay postaci z Lollipop Chainsaw, które – nawiasem mówiąc – wygrało konkurs IGN trzy lata później, widział raczej każdy gracz. Mimo wszystko Jessica jest postacią kontrowersyjną dla środowiska cosplayu ze względu na seksualizowanie wybieranych postaci.

jessica nigri jako cosplay z lollipop chainsaw
Cosplayerka Jessica Nigri jako Juliet Starling z Lollipop Chainsaw, źródło: Pop Culture Geek

Yaya Han

W sumie 21 lat doświadczenia, ponad 400 wykonanych kostiumów i 3 miliony obserwujących w social media – takie podsumowanie wita nas na oficjalnej stronie cosplayerki Yaya Han. Jeśli nazwisko nie wydaje się znajome, to już twarz powinna. Yaya promuje cosplay w różnych mediach od bardzo długiego czasu.

yaya han jako lady dimitrescu
Yaya Han przebrana za Lady Dimitrescu z Resident Evil Village, źródło: yayahan.com

Maul Cosplay

Ta postać zaczęła swoją karierę jako filmowy kaskader. Wkrótce Ben – bo takie nosi imię ten artysta – stał się profesjonalnym cosplayerem, którego głównym zadaniem jest m.in. promować gry wideo. Maul Cosplay to tak poza tym Geralt z Rivii z serii Wiedźmin, Żołnierz 76 z Overwatch czy Snake z Metal Gear Solid.

maul cosplay jako geralt z rivii z wiedźmina 3
Maul Cosplay przebrany za Geralta z Rivii, źródło: facebook.com/maulcosplay

Leon Chiro

Wielki wygrany wielu konkursów we Włoszech i generalnie w Europie. Leon to cosplayer od 2010 roku, który również sędziuje na różnych imprezach i ocenia cudze cosplaye. W jego dorobku dominuje cosplay anime, ale i przebierał się za postaci z gier jak Resident Evil i słynnych filmów animowanych jak Herkules.

cosplay leona chiro herkules
Cosplay Herkulesa w wykonaniu Leona Chiro, źródło: facebook.com/leonchirocosplayart

Lowcostcosplay

Teraz absolutny ewenement, który być może poznaliście wcześniej niż pojęcie cosplay przy okazji tego tekstu (jeśli to w ogóle możliwe). Za inicjatywą Lowcostcosplay stoi jedna osoba, która udowadnia, że nie potrzeba wypchanego portfela do wcielenia w znaną postać. Trochę na zasadzie naprawiania wszystkiego taśmą klejącą – najważniejsze, że działa.

tom nook z animal crossing cosplay w wykonaniu lowcostcosplay
Lowcostcosplay jako Tom Nook z gry Animal Crossing, źródło: facebook.com/lowcostcosplay

W Polsce

Sosenka

Z okolic Wrocławia pod pseudonimem Sosenka kryje się Justyna Sosnowska. Jako samouk nie odtwarza pełnego stroju z uwagi na czas i środki, jakie musiałaby na to poświęcić. Częściej realizuje się w wizażu i udowadnia, że nawet to wystarcza, aby stworzyć cosplay najwyższej jakości.

cosplay sosenki jako maleficent z czarownicy disneya
Cosplay Sosenki w roli Maleficent, źródło: facebook.com/sosenka.official

Andrasta

Jej pierwszym erpegiem był Gothic – ewidentnie informacja najważniejsza dla polskich graczy. Cosplayem zajmuje się od 2015 roku, a charakterystyczną dla niej postacią (bo i tą, którą rozpoczęła przygodę w tym świecie) jest Jinx z gry League of Legends.

cosplay andrasty jinx z gry league of legends
Jinx z League of Legends w wykonaniu Andrasty, źródło: facebook.com/officialandrasta

Margaret

Małgorzata Janikowska pod pseudonimem Margaret zajmuje się cosplayem od 2007 roku, wówczas były to przebrania związane z anime i mangą. W momencie, gdy zrobiło się głośniej o e-sporcie, wreszcie przerzuciła się na ciekawszą dla niej tematykę gier wideo. Jako barbarianka z Diablo zdobyła nagrodę Grand Prix w Warszawie.

cosplay barbarianki z diablo 3 w wykonaniu margaret
Margaret Cosplay jako Barbarianka z Diablo 3, źródło: facebook.com/margaretcosplayart

Issabel Cosplay

Pełen profesjonalizm – tak w skrócie można byłoby nazwać Issabel, która dzięki swoim cosplayom nawiązywała współprace z takimi firmami, jak Blizzard Entertainment, Riot Games, Ubisoft… i tak długo, by wymieniać. Drobiazgowość w cosplayu od 2013 roku nie mogła lepiej się opłacić. Prywatnie kocia mama.

yennefer z wiedźmina 3 cosplay issabel cosplay
Issabel Cosplay w roli Yennefer z Vengerbergu, źródło: facebook.com/issabelcosplay

Shappi Workshop

Cosplay dla Aleksandry, znanej jako Shappi, jest pracą marzeń – już nie hobby, które rozpoczęła w 2009 roku. A to z powodu, że cosplayowanie to tylko część jej codzienności, bo zajmuje się także realizowaniem zamówień strojów dla klientów i akcjami marketingowymi.

cosplay kayle z league of legends w wykonaniu shappi workshop
Cosplay Shappi Workshop wcielającej się w Kayle z League of Legends, źródło: facebook.com/shappiworkshop

Przykłady cosplayów znanych postaci

A może, zamiast rozglądać się za konwentami czy najlepszymi cosplayerami, wolałbyś zerknąć na znane twarze z anime lub gier wideo? I na taką ewentualność wybrałem parę cosplayów dla przykładu.

Cosplay anime i danganronpa

Zero Two

sneaky cosplay zero two
Cosplay Zero Two, źródło: twitter.com/sneaky

Ibuki Mioda

cosplay ibuki mioda
Cosplay Ibuki Mioda, źródło: twitter.com/littledeyse

Monokuma

cosplay monokuma
Cosplay Monokuma, źródło: twitter.com/sniisel

Naruto

cosplay naruto gesha petrovicha
Cosplay Naruto, źródło: facebook.com/geshacosplay

Junko Enoshima

junko enoshima cosplay
Cosplay Junko Enoshimy, źródło: twitter.com/bellascosplay

Cosplay z gier

Among Us

among us cosplay
Cosplay Among Us, źródło: twitter.com/sushibunnie

Ciri

ciri cosplay
Cosplay Ciri, źródło: twitter.com/witchergame

Yennefer

cosplay yennefer
Cosplay Yennefer, źródło: twitter.com/damn_sawyer

Ahri

cosplay ahri z league of legends
Cosplay Ahri, źródło: twitter.com/kalinkafox

Sett

Cosplay Setta z League of Legends
Cosplay Setta, źródło: twitter.com/cosplay_taryn

Fenomen cosplayu

Cosplay to wyjątkowa zabawa. Mimo tego że kosztowna, to nie powinno się mieć problemu ze zrozumieniem jej fenomenu. Cosplayerzy dają życie swoim ulubionym postaciom z anime lub gier ku uciesze publiczności. A dzięki licznym konwentom czy internetowi to przede wszystkim okazja, by poznać rzeszę ciekawych osób o zbliżonych zainteresowaniach. No i to jednak fach w ręku.

cosplayerzy i cosplayerki z dragon con 2013
Konwent Dragon Con 2013, źródło: flickr.com/photos/patloika
FAQ

To hobby polegające na przebieraniu się w fikcyjne postacie, jak superbohater z komiksu czy ktoś z filmu bądź gry wideo, i wielogodzinny proces własnoręcznego przygotowania kostiumu na potrzeby zaprezentowania go szerszej publiczności dla jak największego efektu „wow!”.

Termin cosplay powstał w 1984 roku, a za jego autora uznaje się Nobuyuki Takahashiego, pracownika studia sztuki nowych mediów STUDIO HARD DELUXE. Początki samego hobby datuje się na 1939 rok – wówczas odbyła się impreza 1st World Science Fiction Convection dla fanów fantastyki naukowej, na którą amerykanka Morojo przygotowała własne kostiumy.

Najpierw wybierz postać. A zanim przystąpisz do stworzenia przebrania, zdobądź jakieś refki – innymi słowy grafiki lub zdjęcia referencyjne interesującej Cię postaci. Jeśli posiada jakąś broń, to do jej stworzenia możesz wykorzystać takie materiały, jak drewno, styrodur lub termoplastyczny arkusz, albo zyskujący ostatnio na popularności druk 3D.

Źródło: Wikipedia, BBC, CEOWORLD, IGN