Koleżanki Enigmy. Wystawa maszyn szyfrujących w Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie

Hasło – hala E

Najstarsza hala na terenie starej zajezdni tramwajowej przy ul. Św. Wawrzyńca 15, gdzie od 1998 roku działa Muzeum Inżynierii Miejskiej. To właśnie tam trzeba się udać, aby obejrzeć eksponaty prezentowane w ramach wystawy „Uwaga! Nieprzyjaciel podsłuchuje”. Do 12 stycznia 2020 roku można oglądać maszyny, za pomocą których podczas działań wojennych przekazywane były tajne informacje.

Nie tylko Enigma

Urządzenie firmy Scherbius & Ritter to bez wątpienia najsłynniejsza maszyna szyfrująca. Występuje w wielu powieściach czy filmach o tematyce wojennej; znany jest polski wkład w złamanie jej kodu. Nie było to rzecz jasna pierwsze i jedyne urządzenie tego typu, jednak o pozostałych wiedzą raczej bardziej zapaleni miłośnicy tematu. Krakowska wystawa ma to zmienić. Jak powiedział PAP kurator ekspozycji Marek Więcek: Chcieliśmy uzmysłowić naszym gościom, że kryptografia z okresu II wojny światowej to nie tylko Enigma. Stosowano wiele innych systemów szyfrujących.

Na wystawie można zobaczyć sprzęt, który służył do przekazywania wiadomości szyfrowanych przez słynną maszynę. Jest na przykład stosowane przez Wehrmacht polowe urządzenie telegraficzne systemu Hella oraz odbiornik radiowy HRO produkcji amerykańskiej. Oba pochodzą z tej części ekspozycji, która składa się ze zbiorów MIM. Pozostałe eksponaty przekazane zostały przez Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu oraz Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie.

SMS na szpiegowskiej maszynie

Chcesz poczuć się jak agent biorący udział w walce wywiadów podczas zimnej wojny? Umożliwią to przygotowane w ramach wystawy atrakcje. Przewidziane są takie wydarzenia towarzyszące, jak zajęcia rodzinne Złam ten szyfr – szyfry dla początkujących, Niewidzialny atrament – zrób go sam czy Jak działa wykrywacz kłamstw oraz gra Tajni agenci w muzeum. Można będzie także skorzystać z oprowadzania kuratorskiego, podczas którego odwiedzający poznają twórców maszyn szyfrowych czy kody stosowane w innych epokach albo przez harcerzy.

Czynne będzie też jedenaście stanowisk interaktywnych. Przy jednym z nich umieszczono pochodzący z lat 70. ubiegłego stulecia czechosłowacki dalekopis. Odbierające teleksy urządzenie to jedno z pierwszych komputerowych peryferiów w historii. MIM udostępnia specjalny numer, na który możesz wysłać SMS-a. Zostanie on następnie wydrukowany przez dalekopis, a to dzięki specjalnemu systemowi, który przygotowali pracownicy Muzeum. Przy innych stanowiskach będzie można spróbować złamać szyfr lub namierzyć radiostację wroga.

Wybierzecie się na taką wystawę? Chcielibyście zobaczyć ją także w innych częściach Polski?

Źródło: MIM, Nauka w Polsce (PAP)

Maciej Gaździcki

007 zgłoś się. Oto jest, Maciej, agent do zadań specjalnych. Za dnia doktor historii literatury wyspecjalizowany w mediewalizmie i MacGyver copywritingu.