Jak działa lodówka? Bajtek tłumaczy i wyjaśnia

Mamo, jak działa lodówka?

Produkty z lodówki? Oj, czuję, jak nad moją głową zapala się lampka jak u Pomysłowego Dobromira. Nie wiesz kto to? Rodzice kiedyś pokazali mi bajkę, którą oglądali w dzieciństwie. Był tam chłopiec, który wymyślał i konstruował urządzenia. Musiał być niezwykle mądry, przecież był wynalazcą. Też chciałbym wymyślić jakieś nowe urządzenie. Dlatego lubię wiedzieć, jak działają róóóżne sprzęty, które mamy w domu i w ogrodzie.

Wracając do lampki – dobrze znam to uczucie! Pod moją brązową czupryną kołatają myśli, okulary zsuwają się na czubek nosa i…

− Mamooo, jak działa lodówka? – to pytanie wybrzmiało z moich ust szybciej, niż zdążyłem pomyśleć. Mama uśmiechnęła się i spojrzała na mnie takim samym wyrozumiałym wzrokiem jak przy każdym poprzednim pytaniu. Nagle z drugiego pokoju rozległ się głos dziadka, który krzyknął:

− Bajtek, lodówka grzeje, żeby chłodzić! – i wydał spod sumiastych wąsów chichot, który zawsze mnie bawił. Ale mama wiedziała, że taka odpowiedź mnie nie zadowoli. Wręcz przeciwnie, to wywołało u mnie wzmożone zainteresowanie.

Już wiem, po co w kuchni stoi chłodziarka

– Bajtuś, powiedz mi, co już wiesz na temat lodówki? – zapytała mama, krojąc warzywa, które właśnie jej podałem.

− Wiem, że chłodzi jedzenie i picie, które do niej wkładamy. Aaa i kiedyś słyszałem, że niska temperatura chroni nasze jedzenie, żeby się nie zepsuło – odpowiedziałem.

− Zgadza się Bajtek! Produkty spożywcze przechowujemy w niskiej temperaturze, aby zachować ich świeżość. Dzięki temu opóźnia się proces rozmnażania szkodliwych bakterii. Dlatego tak ważne jest, abyś następnym razem pamiętał o schowaniu do lodówki produktów, o których Ci mówiłam. Przypominasz sobie, jak kiedyś wróciliśmy z zakupów i poprosiłam Cię, abyś je rozpakował, a Ty… − Zaśmiałem się, a mama razem ze mną.

− Taak mamo, pamiętam! Włożyłem jogurt do szafki ze słodyczami, zamiast do lodówki. Bleee… do dziś pamiętam ten kwaśny posmak, gdy sięgnąłem po pierwszą łyżeczkę mojego ulubionego przysmaku. Od tamtej pory wiem, że do lodówki wkładamy… − i zacząłem wymieniać produkty, licząc je na palcach:

nabiał, czyli jogurty, kefir, mleko i serki – twarożek, ser biały i mój ulubiony żółty z dziurami,
produkty mięsne: szynkę, parówki, kiełbaskę i kurczaczka, którego zjemy na obiad,
a do szuflady wkładamy owoce i warzywa.

Chowamy tam też otwarte soczki, jajka, dżemy i przetwory od babci, ketchup, a nawet musztardę i chrzan, które je tylko tata – może jak dorosnę, to też mi posmakują?

Serce lodówki i magiczna substancja

Mama zawsze naprowadza mnie na odpowiedź. Dzięki temu mogę się wykazać i sam znaleźć rozwiązanie. To przybliża mnie do zrozumienia działania sprzętów. Tak było też w tym przypadku. Dostałem kolejne pytanie:

− Czy zauważyłeś jeszcze coś dziwnego? – wtedy mama spojrzała ukradkiem na tył naszej lodówki.

Oczywiście, to stąd zaskakująca odpowiedź dziadka! Lodówka jest delikatnie odsunięta od ściany i gdy patrzę na nią z boku, widzę śmieszne poskręcane rurki. Kiedyś, jak bawiłem się z bratem, między ścianę a lodówkę wpadła nam kostka do gry. Sięgając po nią ręką poczułem, że tył lodówki jest ciepły.

Opowiedziałem mamie tę historię. Powiedziała mi, że ta część to skraplacz, a w tych rurkach jest taki specjalny gaz – czynnik chłodniczy. Jego nazwa brzmiała jak imię robota z Gwiezdnych Wojen albo jakaś odległa planeta, dla której zabrakło imienia z rzymskiej mitologii – czynnik chłodniczy R600A. Jest to substancja, która paruje w niskich temperaturach.

To właśnie ta substancja sprawia, że w środku chłodziarki jest zimno, a na zewnątrz ciepło. Dzieje się tak, ponieważ R600A na przemian skrapla się i paruje, zmieniając swoją temperaturę. Nadal jednak nie do końca rozumiem, jak to działa.

− Wyciągnij rękę – powiedziała mama. Niezwykle zdziwiony tym, jak niby moja ręka ma pomóc zrozumieć działanie tej poważnie brzmiącej substancji, ochoczo wyprostowałem przedramię. Wtedy mama sięgnęła po buteleczkę z płynem, którym nasącza biszkopt, gdy szykuje tort na urodziny taty albo dziadków. Odkręciła butelkę i nalała dwie kropelki płynu na moją skórę. Nagle poczułem w tym miejscu chłód. Teraz rozumiem! Substancja na mojej ręce była w stanie ciekłym, gdy poczuła ciepło mojej skóry, zaczęła parować – zatem oddała wyższą temperaturę na zewnątrz, obniżając temperaturę miejsca, w którym się znajdowała.

Ale para z mojej ręki nie wróci już do stanu ciekłego. Do lodówki nie dolewamy też co jakiś czas żadnego płynu. Jak to zatem jest, że ta substancja cały czas jest w lodówce? Żeby się o tym dowiedzieć, najpierw musiałem poznać budowę lodówki. Mama porównała ją do ludzkiego ciała.

Budowa lodówki

Sercem chłodziarki jest sprężarka, a skraplacz (te rureczki z tyłu, o których już opowiadałem), kapilara i parownik są jak naczynia krwionośne. Tylko w tym obiegu zamiast krwi krąży czynnik chłodniczy. Jest to układ zamknięty, dlatego R600A, który się w nim znajduje, już nigdy stamtąd nie ucieknie. Stale krąży w obwodzie, zmieniając stan skupienia z ciekłego w gazowy i na odwrót.

Sprężarka działa jak serce, ponieważ pompuje „krew chłodziarki”, czyli odpowiada za obieg czynnika chłodniczego, zwiększenie ciśnienia w ciepłej części układu oraz wzrost temperatury R600A. Im wyższe ciśnienie substancji, tym wyższa staje się jego temperatura. Zatem R600A w stanie gazowym o niskiej temperaturze znajduje się w wewnętrznej komorze lodówki − czyli w parowniku − sprawiając, że jest tam chłodno, a gdy zaczyna się nagrzewać − skrapla się, uciekając do kapilary.

Kapilara to taki odcinek cienkiej rurki, który rozpręża czynnik chłodniczy, czyli obniża jego ciśnienie. Kapilarę możemy porównać do dyszy dezodorantu – czyli tej części, z której wydobywa się gaz. W butelce znajduje się substancja o wysokim ciśnieniu, czyli ciecz. Gdy przechodzi przez dyszę/kapilarę dostaje się do przestrzeni otwartej, w której panuje niskie ciśnienie i przemienia się w gaz.

Aby chłodziarka działała bez konieczności dolewania tej śmiesznej substancji, R600A musi znowu zamienić się w ciecz. Taka przemiana to zasługa sprężarki. Gaz, który do niej trafia, zwiększa swoje ciśnienie i przechodzi przez skraplacz. Gdy chłodziwo krąży w poskręcanych rurkach z tyłu lodówki, ma kontakt z chłodniejszym powietrzem na zewnątrz urządzenia. To sprawia, że gaz schładza się i przemienia w ciecz. Jednak substancja nie jest jeszcze wystarczająco zimna, żeby schłodzić wnętrze lodówki. Aby tak się stało, przechodzi przez kapilarę, która obniża ciśnienie R600A.

Zimniutkie, płynne chłodziwo dostaje się do parownika, gdzie zaczyna wrzeć. Zimny gaz pochłania ciepło z otoczenia i ogrzewa się. Taki ciepły już gaz trafia znowu do sprężarki i cała magia zaczyna się na nowo.

Czy to nie jest fascynujące? Serce pompuje krew i zwiększa jego ciśnienie. Krew rozgrzewa się i trafia do tętnicy, w której zmniejsza temperaturę. W żyłach zmienia się w gaz, który pochłania ciepło i wędruje z powrotem do serca. Teraz wystarczy zmienić nazwy organów na części lodówki:

Sprężarka pompuje chłodziwo w postaci gazu i zwiększa jego ciśnienie. R600A rozgrzewa się i trafia do skraplacza, w którym zmniejsza temperaturę. W parowniku zmienia się w gaz, który pochłania ciepło i wędruje z powrotem do sprężarki.

Bucząca lodówka

Zachwycony tym, że poznałem działanie lodówki, nawet nie spostrzegłem, że obiad już prawie gotowy. Gdy mama poprosiła, żebym nakrył do stołu, wydarzyło się coś zaskakującego – lodówka zaczęła buczeć. Spojrzałem na mamę pytającym wzrokiem:

− W lodówce znajduje się jeszcze jeden element – termostat. Jest to czujnik, który kontroluje temperaturę w lodówce i reguluje proces chłodzenia – odpowiedziała.

− Czy dobrze rozumiem? Kiedy termostat wykryje wysoką temperaturę i uzna, że we wnętrzu lodówki nie jest wystarczająco chłodno, to uruchamia sprężarkę? – dopytałem, a mama potwierdziła skinieniem głowy.

Ciekawostka

Czy wiesz, że światło w lodówce nie świeci się przez cały czas? Zapala się tylko wtedy, gdy otwierasz drzwi chłodziarki, ponieważ na ten ruch reaguje specjalny czujnik.

Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego w lodówce jest światło, a w zamrażarce nie? Odpowiedź jest bardzo prosta. Standardowa żarówka nie jest w stanie produkować światła w tak niskiej temperaturze. A przecież w zamrażalce jest od -18 do -25° Celsjusza! Istnieją takie superżarówki, którym niestraszna baaardzo niska temperatura. Jednak są one bardzo drogie. Gdyby zamontować taką żarówkę w lodówce, znacznie podniosłoby to cenę urządzenia.

Polecane lodówki

Kiedy dowiedziałem się, jak działa lodówka, postanowiłem sprawdzić, jakie chłodziarki są w domach moich znajomych i członków rodziny. Oto lista, którą zebrałem:

Amica FY418.4DFCX

To bardzo pojemna chłodziarko-zamrażarka (448 litrów pojemności). Jest czterodrzwiowa, czyli rodzaju 4 Door Side by Side. Ma specjalny pojemnik VitControl, który reguluje wilgotność, funkcję No Frost, kostkarkę i półkę na butelki.

Beko DSA240K21W

Ta chłodziarko-zamrażarka jest dwudrzwiowa i dowiedziałem się, że ma taką specjalną uszczelkę antybakteryjną, która tworzy barierę przed drobnoustrojami i zapewnia ochronę wnętrza lodówki.

Amica FC3616.3DFX

Jednodrzwiowa chłodziarka, którą można sterować za pomocą sensora wbudowanego na drzwiach. Dzięki temu ustawisz temperaturę i włączysz różne funkcje, na przykład wakacje. Gdy przez dłuższy czas nie ma Cię w domu, ta funkcja sama zadba o Twoją lodówkę – temperaturę, zapach i zużycie energii.

Amica FK2995.2FTX

Słyszałem, że ta chłodziarko-zamrażarka ma supermoc – super chłodzenie, dzięki któremu szybciej zamraża produkty. Ma także No Frost i pojemnik Vit Control Plus, który dłużej zachowuje świeżość warzyw i owoców.

Haier C3FE632CWJ

Gdy zapytałem, czy ta lodówka też ma jakieś supermoce, dowiedziałem się, że ma technologię No Frost i energooszczędny kompresor inwerterowy, dzięki któremu urządzenie cicho pracuje.

Haier HRF-450DS6

To chłodziarko-zamrażarka Side by Side, czyli jej podwójne drzwi otwierają się w dwie strony. Ma technologię No Frost i elektroniczny panel sterowania, do zmiany ustawień i kontrolowania pracy urządzenia.

Haier HTF-610DM7

Lodówka ta ma technologię Total No Frost, czyli zapewnia jeszcze lepszy obieg powietrza, niweluje osadzanie się szronu i nie trzeba jej rozmrażać. Zaciekawiła mnie w niej lampa antybakteryjna ATB, która emituje specjalne promienie UV i chroni wnętrze chłodziarki przed bakteriami.

Midea HS-147RNS

Widziałem ją w pensjonacie, w którym nocowaliśmy na ostatnich wakacjach. Teraz tata kupił ją do naszego domku letniskowego. Mówi, że wybrał ją, bo jest kompaktowa, energooszczędna i przyjazna dla środowiska, dzięki klasie energetycznej A++.

Midea HS-65LN

To najmniejsza lodówka z mojej listy. Dziadek planuje ją kupić do swojego domku letniskowego. Mówi, że taka będzie idealna, bo zmieści się w ich niewielkiej kuchni, ma komorę niskich temperatur, półkę na butelki i obustronnie montowane drzwi – czyli można zmienić kierunek ich otwierania. Ponadto cicho pracuje i dzięki nóżce poziomującej może stać prosto nawet na nierównej powierzchni.

Samsung RB 37J544VSA

Na koniec zostawiłem chłodziarko-zamrażarkę, którą mamy w domu. Jest dwudrzwiowa, ma sporą pojemność – 387 litrów i wysoką klasę energetyczną – A+++. Półki wykonane są z hartowanego szkła, a na drzwiach jest 6 pojemników, a cztery z nich można ustawiać samemu, tak żeby zmieścić więcej produktów o różnych wielkościach. Także ma funkcję No Frost, dzięki której w lodówce panuje stała temperatura i nie osadza się szron ani lód. Ma także szufladę CoolSelect Duo i Fresh Zone, dzięki którym nasze produkty spożywcze są dłużej świeże.

Usłyszałem ostatnio jak ciocia, która pracuje w al.to, opowiadała mamie, że oferta rotuje i trzeba sprawdzać dostępność produktów. Zrozumiałem, że nie wszystkie lodówki, które wyżej wymieniłem, są teraz dostępne w sprzedaży, ale niebawem się to zmieni.

Zerknij też, jakie lodówki są dostępne w sklepie al.to

Ta cała technologia jest bardzo ciekawa. Zobacz, ile już udało mi się o niej opowiedzieć:

Malwina Kochańska

Ze smartfonem spędza dwa razy więcej czasu niż statystyczny użytkownik. W nowych modelach przede wszystkim poszukuje innowacyjnych rozwiązań i testuje aparaty. Przykłada wyjątkowo dużą wagę do designu.