Słownik pojęć i terminów TV

Wybierając telewizor, nie sposób nie natrafić na mniej lub bardziej techniczne terminy, które nie zawsze są oczywiste. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Czytelników Geex oraz Klientów sklepu x-kom, przygotowaliśmy słowniczek, który pomoże lepiej zrozumieć zastosowane w telewizorach technologie i rozwiązania.

Słowniczek A – F

A

ADS

Odmiana wyświetlaczy LCD; zastrzeżony znak handlowy chińskiej firmy BOE. Wyświetlacze ADS parametrami są bardzo zbliżone do paneli LCD typu IPS. Ich główną zaletą jest mała degradacja kolorów pod kątem. Główną wadą – jasna czerń i niski kontrast. Wyświetlacze ADS można znaleźć obecnie w tańszych telewizorach marek Sony, LG a także Samsung.

Auto Motion Plus

Następca Motion Plus; funkcja w telewizorach marki Samsung, odpowiedzialna za płynność, a często także i za ostrość obrazów ruchomych. Dostępne opcje to auto lub użytkownik. W tej drugiej opcji mamy dostęp do dwóch suwaków wyskalowanych od 0 do 10: redukcja drgań i redukcja rozmycia. Ta pierwsza poprawia płynność obrazów ruchomych, druga – ich ostrość. Dostępna jest też często trzecia opcja o nazwie wyraźny ruch (LED), która aktywuje wstawianie ciemnych bądź czarnych ramek pomiędzy oryginalne ramki sygnału źródłowego, podnosząc ostrość obrazów ruchomych.

B

Bezpośrednie Strefowe Podświetlenie (ang. Direct Full Array)

Termin marketingowy firmy Samsung, stosowany w odniesieniu do telewizorów QLED z roku 2019. Występuje często z „mnożnikiem” w rodzaju: 16x, 8x itd., np. Bezpośrednie Strefowe Podświetlenie 16x czy Bezpośrednie Strefowe Podświetlenie 8x. Termin niejasny i niekonsekwentny, bowiem telewizory mające taki sam mnożnik mogą różnić się znacznie pod względem liczby stref. Na przykład producent podaje, że zarówno telewizor 55Q90R, jak i 65Q90R mają Bezpośrednie Strefowe Podświetlenie 16x, podczas gdy w rzeczywistości ten pierwszy ma 240 stref, a ten drugi – 480.

C

Clear Motion

Zobacz Odświeżanie Clear Motion.

D

Dolby Vision

Bardziej zaawansowany od HDR10 format techniki HDR10. Wykorzystuje kodowanie 12-bitowe oraz dynamiczne metadane. Obsługiwany przez telewizory LG, Sony, Panasonic i Philips. Nieobsługiwany przez telewizory Samsung (wg stanu na 2019 r.).

Słowniczek G – L

H

HDR (ang. High Dynamic Range)

Określenie oznaczające szeroki zakres dynamiki tonalnej obrazu. Zdecydowana większość tańszych telewizorów 4K obsługuje HDR w tym sensie, że rozpoznaje tylko sygnał HDR, natomiast nie ma komponentów aby zapewnić wyświetlanym materiałom HDR odpowiednią jasność.

HDR10

Jeden z komercyjnych wariantów (formatów) techniki HDR. Każdy telewizor określany mianem „HDR” musi obsługiwać HDR10. Format HDR10 wykorzystuje statyczne metadane oraz opracowaną przez firmę Dolby krzywą jasności (PQ) oraz kodowanie 10-bitowe, czym różni się od Dolby Vision i HDR10+.

HDR10+

Nowszy, bardziej zaawansowany od HDR10 format techniki HDR. Wykorzystuje kodowanie 10-, 12- a nawet 16-bitowe oraz dynamiczne metadane, co daje mu przewagę nad HDR10. Jest tańszą w implementacji odmianą Dolby Vision i jego głównym konkurentem. Obsługiwany przez telewizory Samsung, Panasonic i Philips. Nieobsługiwany przez telewizory LG (wg stanu na 2019 r.).

I

Intelligent Frame Creation

Funkcja w telewizorach marki Panasonic, odpowiedzialna za płynność obrazów ruchomych. Posiada trzy stopnie regulacji płynności: minimum, pośrednie i maksimum. W telewizorach Panasonic z matrycami klasy 120 Hz dodatkowo dostępny jest tryb użytkownika, w którym ostrość i płynność ruchu można regulować w szerokim zakresie za pomocą specjalnych suwaków.

IPS (ang. In-Plane Switching)

Jedna z najczęściej występujących odmian wyświetlaczy LCD; zastrzeżony znak handlowy firmy LG Display. Główną zaletą wyświetlaczy typu IPS jest mała degradacja kolorów pod kątem oraz cena niższa od paneli LCD typu VA. Ich główną wadą – jasna czerń i niski kontrast. Wyświetlacze IPS są bardzo popularne i można je znaleźć w telewizorach marek LG, Philips, Sony, Panasonic czy Toshiba.

K

Kontrast

Termin o wielu znaczeniach. W telewizorach najczęściej oznacza znajdującą się w menu ustawień obrazu opcję, która reguluje poziom bieli. „Kontrast” to także potoczne lub skrócone określenie współczynnika kontrastu.

Kropki kwantowe (ang. Quantum Dots)

Nanocząsteczki stosowane do konwersji niebieskiego światła z diod LED w podświetleniu telewizora, dzięki którym możliwa jest bardzo szeroka paleta odwzorowywanych barw (nawet 99% pokrycia kinowej przestrzeni DCi-P3). Choć jako pierwsza użyła ich firma Sony, kropki kwantowe są obecnie stosowane w telewizorach marek Samsung oraz, rzadziej, TCL.

L

LCD (ang. Liquid Crystal Display)

Najbardziej popularny na rynku rodzaj wyświetlacza stosowanego w telewizorach. Panel LCD wykorzystujący ciekłe kryształy, które zmieniają polaryzację światła, a tym samym, sterują jego emisją. Oprócz panelu LCD wyświetlacz wykorzystuje podświetlenie oraz zestaw dyfuzorów i polaryzatorów. Główną zaletą wyświetlaczy LCD jest sprawdzona technologia oraz bardzo szeroki wybór przekątnych ekranu. Najbardziej zaawansowane telewizory LCD swoimi możliwościami zbliżają się do telewizorów OLED, mając jednakże kilkukrotnie większą od nich jasność obrazu w trybie HDR.

LED (ang. Light Emitting Diode)

Termin ma kilka znaczeń. Podstawowe znaczenie to dioda elektroluminescencyjna. Najczęściej jest jednak używany w odniesieniu do telewizorów LCD z podświetleniem wykorzystującym diody LED. Odmianą telewizorów LED są telewizory QLED (opis poniżej). Zobacz także micro LED i mini LED.

Słowniczek M – R

M

 

Micro LED

Termin oznaczający najmniejszą komercyjnie dostępną diodę LED. Micro LED może też oznaczać wyświetlacz bezpośrednio emisyjny, zbudowany w oparciu o diody micro LED w trzech kolorach (RGB).
 

Mini LED

Termin oznaczający diodę LED o wielkości mniejszej od tradycyjnej diody LED, lecz większej od diod micro LED. Mini LED może również oznaczać wyświetlacz bezpośrednio emisyjny wykorzystujący diody mini LED w trzech kolorach (RGB). Może też oznaczać (w żargonie marketingowym) telewizor wykorzystujący diody mini LED do podświetlania tradycyjnego panelu LCD (jak w przypadku telewizora TCL X10 4K).

Motion Pro

Jedna z opcji układu TruMotion w telewizorach LG dostępna w bardziej zaawansowanych telewizorach NanoCell tej marki. Opcja ta aktywuje wstawianie ciemnych bądź czarnych klatek obrazu pomiędzy oryginalne klatki sygnału źródłowego w celu poprawy ostrości obrazów ruchomych.

Motionflow

Funkcja w telewizorach marki Sony, odpowiedzialna za płynność, a czasem także i ostrość obrazów ruchomych. Dostępne tryby to: auto, płynny, gładki oraz własny. W tym ostatnim mamy dwie opcje: gładkość (która poprawia płynność) oraz czystość (która poprawia ostrość). Motionflow w telewizorach Sony występuje w wielu odmianach, np. Motionflow XR, Motionflow 800Hz, Motionflow 1000Hz itd.

N

NanoCell

Zastrzeżony znak handlowy firmy LG będący określeniem najbardziej zaawansowanych telewizorów LCD tej marki. Określenie NanoCell odnosi się do specjalnej warstwy w module podświetlenia, która działa jak filtr pasmowozaporowy, którego skutkiem działania jest poszerzanie generowanej palety barw.

Natural Motion

Zobacz Perfect Natural Motion.

O

Odświeżanie Clear Motion (także samo Clear Motion)

To występująca w niektórych telewizorach marki Panasonic funkcja, która zdaniem producenta sprawia, że „dzięki kontroli podświetlenia obrazy ruchome są bardziej klarowne”. Inaczej mówiąc, funkcja ta wykorzystuje wstawianie ciemnych bądź czarnych ramek pomiędzy oryginalne ramki sygnału źródłowego, co prowadzi do resetowania obrazu na siatkówce oka, a tym samym do redukcji smużenia i poprawy ostrości obrazów ruchomych. Ubocznym skutkiem działania Clear Motion jest spadek jasności obrazu oraz jego większe lub mniejsze migotanie.

OLED (ang. Organic Light Emitting Diode)

Rodzaj wyświetlacza wykorzystującego diody organiczne . W przeciwieństwie do LCD, wyświetlacze OLED nie wymagają podświetlenia, bowiem świecą własnym światłem. Zaletami wyświetlaczy OLED są: głęboka, najlepsza na rynku czerń, niemal nieskończony kontrast oraz niewielki spadek jakości obrazu pod kątem. Wadami – wyższy koszt produkcji, a tym samym wyższa cena, ograniczony wybór przekątnych oraz ryzyko utrwalenia się obrazu na ekranie.

OLED Motion

Jedna z opcji układu TruMotion w telewizorach OLED firmy LG. Załącza wstawianie ciemnych bądź czarnych klatek pomiędzy oryginalne klatki sygnału źródłowego w celu poprawy ostrości obrazów ruchomych.

P

Perfect Natural Motion

Funkcja w telewizorach marki Philips odpowiedzialna za płynność, a czasem także i ostrość obrazów ruchomych. W telewizorach z matrycami klasy 60Hz funkcja ta nosi krótszą nazwę „Natural Motion”. Dostępna po wyborze trybu osobisty, a niedostępna w trybach film, sport, standard, płynny. Dostępne są zazwyczaj trzy stopnie regulacji płynności: minimum, średnio, maksimum.

Podświetlenie bezpośrednie LED (ang. Direct LED)

Rodzaj podświetlenia stosowanego w telewizorach LCD, w którym diody LED świecą bez pośrednictwa modułu rozprowadzającego światło (LGP). Rozwiązanie to wymaga zastosowania specjalnych soczewek rozpraszających oraz odsunięcia diod od płaszczyzny wyświetlacza, co zwiększa grubość ekranu, a tym samym obudowy telewizora. Stosowane jest w tanich telewizorach klasy budżetowej i niskobudżetowej. Nie należy mylić go z Bezpośrednim Strefowym Podświetleniem firmy Samsung.

Podświetlenie krawędziowe (ang. Edge LED)

Rodzaj podświetlenia stosowanego w telewizorach LCD, w których diody LED rozmieszczone są wzdłuż jednej lub kilku krawędzi ekranu. Do poprawnego działania wymaga zastosowania specjalnego modułu rozprowadzającego światło (ang. LGP, Light Guide Plate). To właśnie LGP sprawia, że podświetlenie krawędziowe jest droższe w produkcji od podświetlenia bezpośredniego. Zaletą podświetlenia krawędziowego jest mniejsza grubość panelu, a tym samym smuklejsza obudowa telewizora LCD.

Podświetlenie pełne (ang. Full Array Local Dimming, FALD)

Potoczne określenie podświetlenia wielostrefowego. Stosowane w zaawansowanych telewizorach klasy średniej i wyższej. Liczba stref podświetlenia waha się od 40 do nawet ponad 1000, choć najczęściej jest to zaledwie 50-60 stref. Przykładami telewizorów LCD z podświetleniem wielostrefowym (pełnym) są LG 55SM9010 (40 stref), LG 55SM9800 (50 stref), Samsung 55Q70 (50 stref), Samsung 55Q90 (240 stref), czy Sony 85ZG9 (720 stref).

Q

QLED

Znak towarowy firmy Samsung, którego mogą używać także inni producenci zrzeszeni w stowarzyszeniu QLED Alliance. QLED oznacza Quantum-Dot LED, czyli telewizor LCD wykorzystujący podświetlenie LED oraz warstwę kropek kwantowych. Telewizory Samsung QLED wprowadzono na rynek w roku 2017, a w roku 2019 dostępna jest już ich trzecia generacja znacznie różniąca się możliwościami od pierwszej.

Słowniczek S – Z

S

SUHD

Termin marketingowy i zastrzeżony znak handlowy firmy Samsung. Określenie najbardziej zaawansowanych telewizorów LCD tej marki. Zastąpiony w 2017 roku przez termin QLED.

Super UHD

Termin marketingowy i zastrzeżony znak handlowy firmy LG Electronics. Określenie najbardziej zaawansowanych telewizorów LCD tej marki. Zastąpiony w 2019 roku przez termin NanoCell.

T

TruFlow

Wprowadzona w 2019 roku funkcja w telewizorach marki Toshiba, odpowiedzialna za płynność obrazów ruchomych. Podobna w działaniu do wcześniejszej funkcji Motion Sense.

TruMotion

Funkcja w telewizorach marki LG, odpowiedzialna za płynność, a czasem także i ostrość obrazów ruchomych. Sam producent określa jej działanie jako „optymalizację jakości obrazu z myślą o dynamicznych scenach (sport i kino akcji)”. Zazwyczaj dostępne są opcje gładki, wyczyść i użytkownika, a w tej ostatniej podopcje de-judder (regulacja płynności), a czasem także de-blur (regulacja ostrości).

V

VA (ang. Vertical Alignment)

Jedna z odmian wyświetlaczy LCD, występująca w wielu pododmianach (PVA, MVA, UV2A itd.). Główną zaletą wyświetlaczy typu VA jest ciemniejsza czerń i wyższy kontrast od paneli LCD typu IPS. Wadą większości wyświetlaczy typu VA jest mniejsza lub większa degradacja (blaknięcie, spadek jasności itp.) kolorów pod kątem. Wyświetlacze typu VA można znaleźć w telewizorach Samsung QLED, a także w wybranych seriach telewizorów LCD Sony (XF90, XG95, ZG9), Panasonic (GX800) czy TCL.

W

Współczynnik kontrastu

Iloraz będący wynikiem podzielenia zmierzonej jasności bieli przez jasność czerni. Na przykład współczynnik 2000:1 oznacza, że biel jest dwa tysiące razy jaśniejsza od czerni. Im większy współczynnik kontrastu, tym wyższa jakość obrazu. Typowa wartość współczynnika kontrastu ANSI dla wyświetlaczy LCD IPS to około 1000:1, dla wyświetlaczy LCD VA – około 3000:1, a dla wyświetlaczy OLED – praktycznie nieskończona, bowiem czerń ma na nich w zasadzie zerową jasność.