Sky Saber został przyjęty do służby w Wielkiej Brytanii w 2021 roku. Wszystko wskazuje na to, że pozostanie w linii przez najbliższe dekady. Niewykluczone, że jego elementy trafią na stałe również do Polski. Dodatkowo w związku z wojną na Ukrainie Brytyjczycy mają przysłać na nasze terytorium część swojego systemu, by wzmocnić wschodnią flankę NATO. Sprawdźmy zatem, czym jest Sky Saber?
Trzeba przyznać, że Sky Saber był z dawna wyczekiwany. Używane do tej pory w Anglii rozwiązanie, czyli system Rapier, weszło do służby w roku 1971. Jak by nie patrzeć, od tego czasu wiele na polu walki się zmieniło i niezależnie od tego, jak dba się o stare rozwiązanie i jak gruntownie się je modernizuje, w pewnym momencie stają się po prostu nieefektywne. Sky Saber jest odpowiedzią na tę narastającą nieefektywność wynikającą z wieku sprzętu, ale również na zmieniające się warunki na polu walki, na które wpływ ma rozwój technologiczny.
Sky Saber to system obrony powietrznej średniego zasięgu. Pod tą nazwą kryje się cały szereg osobnych systemów, które razem tworzą gotowe rozwiązanie pozwalające zapewnić możliwie wysokie bezpieczeństwo siłom własnym. Podstawą Skay Saber jest mózg, czyli centrum zarządzania Surface to Air Missile Centre (SAMOC) command and control. Drugim kluczowym komponentem jest stacja radiolokacyjna Giraffe Agile Mutlibeam (GAMB) zapewniająca gromadzenie danych dla centrum zarządzania. Ostatnim, ale medialnie chyba najpopularniejszym elementem, jest Land Ceptor, czyli pociski oraz system ich przenoszenia. Co kryje się pod hasłem Land Ceptor? Znany z przymiarek do polskiej Narwi system CAMM dostępny jeszcze w wersji CAMM-ER, czyli o przedłużonym zasięgu (extended range). Sam skrót CAMM oznacza Common Anti-Air Modular Missile.
Na tak postawione pytanie można odpowiedzieć, że światowa śmietanka zbrojeniowa. Całość wygląda trochę jak układanka z klocków Lego, ale tak dzisiaj buduje się skomplikowane rozwiązania. Producenci skupiają się na otwartej architekturze, co pozwala integratorom sprzętu łączyć najlepsze podzespoły dostępne na rynku. Przyjrzyjmy się zatem poszczególnym klockom, a raczej producentom tychże klocków.
Za opracowanie wspomnianego już mózgu systemu odpowiada izraelska firma Rafael. Surface to Air Missile Centre (SAMOC) command and control najprawdopodobniej bazuje na rozwiązaniach znanych z wcześniej opracowanych i stosowanych przez Rafaela centrach. Czego by nie mówić, Żydzi mają bardzo bogate doświadczenie w realizacji skutecznej obrony przeciwlotniczej i powietrznej i Żelazna Kopuła jest tego doskonałym przykładem (niejedynym, dodajmy). Tak się składa, że Rafael również i w jej przypadku odpowiadał za integrację systemu zarządzania i kontroli. W skrócie system taki określa się jako C4I, czyli Command, Control, Communication, Computing And Intelligence – dowodzenie, kontrola, łączność, przetwarzanie danych i rozpoznanie. Do opisywania tego typu rozwiązań producenci używają wielu tzw. buzz words, gdyż w sumie z racji tajności za wiele powiedzieć nie mogą. Kluczowa dla nas jest tutaj otwarta architektura umożliwiająca łatwą integrację z różnymi komponentami pochodzącymi od innych producentów z całego świata.
Informacje dla C4I dostarcza radar Giraffe Agile Mutlibeam (GAMB), a za jego produkcję odpowiada szwedzka firma Saab. Skandynawowie oficjalnie są krajem neutralnym, ale doskonale rozumieją i wiedzą, że o neutralność trzeba czasem zawalczyć. Stąd Saab znany większości ludzi głównie z produkcji całkiem niezłych samochodów (niestety ten etap już się zakończył), jest tak naprawdę wielkim konglomeratem zbrojeniowym. Nazwa Żyrafa (Giraffe) bierze się od długiego, rozkładanego ramienia przypominającego nieco te z podnośników koszowych.
Dzięki tak rozciągliwej „szyi” antena radarowa może zostać uniesiona na tyle wysoko, by przeczesywać przestrzeń na przykład nad koronami drzew (zasięg wysięgnika to 12 m). Giraffe po przybycie na miejsce docelowe rozpoczyna pracę w przeciągu zaledwie 10 minut. Radar jest dookólny i próbkuje wykryty cel co sekundę, więc zapewnia doskonałą świadomość sytuacyjną dla operatorów. System może operować w trybie 24/7, ma przepracowane ponad 150.000 godzin i posiada standardowe kontenerowe rozmiary, ułatwiające transport. Teoretyczny zasięg wykrywania radaru wynosi około 120 kilometrów. Giraffe został specjalnie zaprojektowany pod systemy takie, jak Sky Saber, wpisujące się w rozwiązania z angielskiego zwane Ground Based Air Defence (GBAD).
Firma MBDA jest już całkiem dobrze znana w Polsce, przynajmniej w „półświatku” ludzi interesujących się obronnością, ale i do głównego nurtu przebiła się już nie raz w związku z rodzimym programem Narew i przymiarkami pod niego. Pociski CAMM i CAMM-ER mają coraz większe szanse, by wzmocnić naszą obronę powietrzną, więc warto przyjrzeć się im bliżej.
Jak już pisaliśmy, CAMM to skrót od Common Anti-Air Modular Missile. Już sama nazwa wskazuje nam, że jest to pocisk wielorakiego zastosowania (common). MBDA oferuje system w wersji lądowej i morskiej, ale i odmiany powietrzne są na stole. Głowica pocisku (typu RF) zapewnia naprowadzanie na cel w każdych warunkach pogodowych, również w środowisku zagłuszania i „zanieczyszczenia” innymi falami radarowym.
CAMM może operować samodzielnie i atakować cele w zasięgu wzroku lub, jak ma to miejsce w przypadku systemu Sky Saber, posiłkować się danymi z radaru zewnętrznego i systemu zarządzania. Dzięki temu dodatkowo wzrasta jego efektywność. Technologia pionowego startu soft launch pozwala zmniejszyć sygnaturę i zwiększyć szanse na zachowanie stanowiska ogniowego niewykrytym. Na zakończenie można dodać, że CAMM to pochodna pocisków Advanced Short-Range Air-to-Air-Missile (ASRAAM) używanych m.in. na samolotach Eurofighter Typhoon.
Wszystkie trzy rozwiązania połączone w jeden sprawny system Sky Saber mają zapewnić Wielkiej Brytanii doskonałą obronę powietrzną średniego zasięgu na długie lata. Można zakładać, że w związku z wykorzystywaniem nowoczesnych komponentów wizja ta się sprawdzi. Tuż za rogiem jest również broń laserowa, która z pewnością przynajmniej na początku będzie integrowana z już istniejącymi systemami, a z czasem w części zadań je zastąpi. Centrum dowodzenia z pewnością pozwoli na takową integrację. Zwłaszcza niszczenie mniejszych obiektów takich jak drony będzie efektywniejsze kosztowo przy pomocy lasera. Pociski CAMM ze Sky Saber najpewniej zachowywane będą na cele „większego kalibru”, ale póki co to wszystko pieśń przyszłości. Wróćmy na ziemię, a najlepiej do koszar i praktyki.
Sky Saber jako zintegrowany system obrony powietrznej średniego zasięgu użytkowany jest przez wojska lądowe Wielkiej Brytanii, a konkretnie przez Royal Artillery. System wszedł do służby w grudniu 2021 roku, więc można powiedzieć, że jest prawdziwą świeżynką. W marcu 2022 roku Wielka Brytania zapowiedziała przerzucenie komponentów Sky Saber do Polski w celu wzmocnienia wschodniej flanki NATO w związku z rosyjską bezpardonową agresją na Ukrainę.
Za operowanie systemem Sky Saber odpowiada 16 Regiment Royal Artillery, stanowiący część 7 Air Defence Group, zbazowanej w Baker Barracks na Thorney Island w hrabstwie West Sussex. Oczywiście proces przezbrajania całych sił brytyjskich na nowy system trochę potrwa, ale już teraz żołnierze wypowiadają się o nim z dużym uznaniem i nie ma co się dziwić.
Według dostępnych informacji pociski CAMM mają mieć możliwość trafienia w obiekt wielkość piłki tenisowej lecący z prędkością dźwięku. Radar systemu Sky Saber ma pozwalać na śledzenie i naprowadzanie pocisków na 24 cele jednocześnie.
Oczywiście na tak małe cele raczej pocisków tego typu nie będzie się używać, ale porównanie to obrazuje celność systemu. Czy taka będzie w realnych warunkach bojowych, to zweryfikuje najbliższa wojna (obyśmy się nie musieli przekonywać i obyśmy mogli w spokoju wierzyć dalej w takie zapewnienia).
Zaletą Sky Saber ma być również możliwość rozproszenia poszczególnych elementów całego systemu. Wyrzutnia przenosząca do 8 pocisków Land Ceptor, stacja radiolokacyjna i centrum dowodzenia mogą znajdować się w odległości ponad 10 kilometrów od siebie.
Na zakończenie warto dodać, że Sky Saber to system wysokiej mobilności. Wszystkie trzy główne komponenty przenoszone są na pojazdach 8×8 produkowanych przez firmę MAN, ale jeśli doszłoby to zakupu CAMM lub CAMM-ER przez Polskę, to można przypuszczać, że to i owo w tej sprawie miałaby do powiedzenia firma Jelcz.
Waga: 99 kg
Długość: 3,2 m
Średnica 166 mm
Zasięg: ponad 25 km
Prędkość: naddźwiękowa
Waga: 160 kg
Długość: 4,2 m
Średnica: 190 mm
Zasięg: ponad 45 km
Prędkość: naddźwiękowa
Czytaj także:
Pytanie: jakie jest prawdopodobieństwo wykrycia na czas i trafienia rakiety typu Iskander lecącej zmienną trajektorią z prędkością 2000 m/s (6 Machów) antyrakietą o zasięgu 25 do 40 km lecącą z prędkością 3-4 Machy?
Odpowiedź na przedmiotowe pytanie jest stosunkowo prosta. 😉
By jej udzielić, potrzebujemy 10 Iskanderów i 20 pocisków SkySaber
(klasycznie 2 na 1 będziemy strzelać). Przydałby się też duży poligon, najpewniej gdzieś w Kazachstanie, pełen dostępd do danych fabrycznych, przedstawiciele producentów, oraz spece od tego rodzaju prób z obu stron barykady. Wtedy moglibyśmy coś napisać. Reszta to bajania kanapowych osintowców, ekspertów jutuberów i „znafców”. Słowem: nie wiemy 😉