Kamow Ka-52 Aligator jest dziś jednym z podstawowych, obok Mi-28, rosyjskich śmigłowców bojowych. Jego nietypowa konstrukcja od lat wyróżnia go na tle konkurencji z państw zachodnich, ale zastosowany na maszynie układ ma sporo zalet. Przyjrzyjmy się zatem bliżej maszynom Ka-52 Aligator. Czy są tak groźne, jak prawdziwe aligatory?
Maszyny Kamow Ka-52 Aligator były projektowane w zupełnie innej rzeczywistości niż ta, którą obserwujemy obecnie. Zimna Wojna nadal miała się dobrze, radzieckie zagony pancerne spędzały sen z powiek planistom z Zachodu, a Coca-Cola i McDonald’s jeszcze nie zdobyły Moskwy (teraz się wycofują, ale za parę lat może wrócą, w ramach nowego szturmu…).
Amerykanie, by móc zmierzyć się z rosyjską nawałą na lądzie, mieli swoje A-10 Thunderbolt II, ręczne pociski przeciwpancerne, miny jądrowe, śmigłowce AH-64 Apache i całą resztę menażerii. Cały ten konglomerat miał jakoś zastopować ewentualny marsz sowietów na Lizbonę. W Moskwie nie mogli biernie przyglądać się całej sytuacji, a jako że tam zawsze wszystko było lepsze, jak na „zgniłym” Zachodzie, to musiał powstać jakiś odpowiednik śmigłowców szturmowych, który wszedłby w buty leciwych Mi-24.
Czasu było już mało (lata osiemdziesiąte), gdyż sowiety chyliły się ku upadkowi, ale rzutem na taśmę rozpoczęto prace nad jednomiejscową maszyną, która otrzymała oznaczenie Kamow Ka-50. Miał to być nowy śmigłowiec szturmowy, który dołączyłby do Mi-28, ale ostatecznie Ronald Regan zajechał radziecką gospodarkę programem Gwiezdnych Wojen i udało się zbudować zaledwie kilkanaście sztuk tych helikopterów.
Jako że platforma była już w sumie gotowa, to Rosjanie, otrząsnąwszy się ze skutków upadku ZSRR, zaczęli grzebać przy starym, ale jeszcze niezapomnianym projekcie. Tak narodził się Kamow Ka-52 Aligator.
Tak po prawdzie łatwiej byłoby chyba napisać, czego nie przejął. W zasadzie do projektu jednoosobowej maszyny dorzucono drugiego członka załogi. Dzięki temu z pierwotnego śmigłowca szturmowego Kamow Ka-52 Aligator przeistoczył się w maszynę uderzeniowo-rozpoznawczą.
To właśnie po to głównie jest drugi członek załogi. Ktoś te wszystkie nowoczesne (jak na rosyjskie standardy) systemy współczesnego pola walki musi ogarniać, gdy pilot zajęty jest zapanowaniem nad maszyną. Ktoś też musi zarządzać zdobywaną informacja i dystrybuować ją dalej. Przy okazji Aligator może również sam wykonywać zadania uderzeniowe, co czyni z niego maszynę kompletną.
Podobnie jak w przypadku samolotów Su-34 załoga nietypowo siedzi obok siebie, a nie w układzie tandem. W pakiecie po swoim przodku Aligator ma fotele wyrzucane dla obu członków załogi (co ważne w klasie 0-0), co jest ewenementem na skalę światową. By załoga mogła się katapultować, najpierw odstrzeliwane są łopaty wirnika głównego, więc wtedy lepiej nie znajdować się w pobliżu.
Najbardziej nietypowy w przypadku śmigłowca Kamow Ka-52 Aligator jest oczywiście układ napędowy z dwoma głównymi wirnikami współosiowymi i krótką belką ogonową. Dzięki niemu wyeliminować można było śmigło ogonowe. Dwa wirniki dają też maszynie wysoką prędkość w locie poziomym i wysoką manewrowość. W przeciwieństwie do klasycznych śmigłowców odstrzelenie ogona nie powoduje natychmiastowej katastrofy, a śmigłowiec jest w stanie (z problemami, ale jednak) lecieć.
Dodanie drugiego członka załogi oraz nowych systemów znacząco podniosło wagę maszyny, co wpłynęło niekorzystnie na osiągi helikoptera. Rozwiązaniem tych problemów okazały się silniki Klimow VK-2500 bazujące na pierwotnej jednostce napędowej TV3-117VMA.
W porównaniu z Ka-50 maszyna zyskała znacząco poprawione możliwości w obszarze operowania w nocy. Śmigłowce mogą również operować w każdych warunkach pogodowych.
Kamow Ka-52 Aligator posiada kilka podstawowych zadań, które ma realizować na polu walki. Jak już wspomniano, dodanie drugiego członka załogi, pozwoliło maszynom wykonywać misje zwiadowcze, podczas których po wykryciu celów, może je zaatakować (armed reconnaissance). Dzięki swym korzeniom w maszynach Ka-50, Aligator pomimo mniejszego zapasu uzbrojenia dalej dobrze sprawdzi się w zadaniach szturmowych.
Załoga może również brać udział w misjach bliskiego wsparcia CAS (Close-Air Support). W sprzyjających warunkach może również zapewniać osłonę z powietrza konwojom wojsk własnych oraz realizować misje patrolowe.
Aligator może również realizować wskazywanie celów dla wojsk własnych i przydzielać je poszczególnym pojazdom. Maszyna może również odpowiadać za komunikację z wojskami na ziemi i przekazywanie informacji.
Jak widać zadań, jakie można postawić przed Maszynami Kamow Ka-52 Aligator jest dość sporo i wpisują się one w wachlarz misji wykonywanych przez podobne konstrukcje Zachodnie.
Maszyny Kamow Ka-52 Aligator otrzymały całkiem rozbudowany pakiet systemów pokładowych czyniący je nadal groźnymi w XXI wieku. Załoga ma do swojej dyspozycji system kierowania ogniem Samshit-E, stację radarowa Arbalet, elektrooptyczny system celowniczy Szkwał, laserowy wskaźnik odległości i laserowe podświetlenie celu. Kokpit załogi to już w pełni nowoczesna wersja glass cockpit z dużymi wyświetlaczami wielofunkcyjnymi. Poza nimi piloci dysponują też wyświetlaczami przeziernymi HUD oraz celownikami nahełmowymi Topowl (zgadnijcie, kto im to produkuje…).
Zbierane przez systemy pokładowe dane mogą być przekazywane na ziemię poprzez specjalne łącze. Załoga ma również do swej dyspozycji system nawigacyjny Nadir-10, system ostrzegający o opromieniowaniu wiązka radarową Pastel L-150 i systemy ostrzegające o opromieniowaniu wiązką laserową Mak L-136 i Otklik L-140. Dodatkowo na śmigłowcu montowany jest system GOES-451.
Jeśli chodzi o systemy ochronne śmigłowca, to opancerzenie zabezpiecza załogę przed pociskami 12,7 mm oraz odłamkami pocisków 23 mm. Pewną ochronę zapewniają również systemy rozpraszające gorące gazy wylotowe wydobywające się z silników, co utrudnia zadanie pociskom na podczerwień. Na pokładzie są również pasywne i aktywne systemy walki elektronicznej. Helikoptery Kamow Ka-52 Aligator są również wyposażone w wyrzutniki flar i dipoli.
Podstawowym uzbrojeniem helikopterów Kamow Ka-52 Aligator jest działko 2A42 30 mm montowane po prawej stronie kadłuba. Posiada ono zapas 240 pocisków, czyli o połowę mniej niż w przypadku Ka-50 (by zachować wagę poprzednika, choć niektóre źródła dalej podają większy zapas). Jego długość to 3027 mm, a długość samej lufy to 2416 mm. Szybkostrzelność w trybie niskim to 200-300 pocisków na minutę lub 550-800 w trybie szybkim. Zasięg efektywny dla pocisków AP-t to 2000 m, a maksymalny dla pocisków HEI to 4000 m.
W zasadzie jest ono nieruchome i celowanie realizuje się przez obrót całej maszyny, ale mówi się, że celność tego działka jest lepsza niż w przypadku ruchomych stanowisk montowanych w innych śmigłowcach tego typu. Dodatkowe działka można zamontować na pylonach znajdujących się po obu stronach kadłuba.
W sumie do dyspozycji zbrojmistrzów jest sześć pylonów, po trzy z każdej strony (im bliżej kadłuba, tym cięższy ładunek). Maksymalny udźwig dla nich podawany jest jako 2000 kilogramów. Można na nich podwieszać kierowane na podczerwień pociski R-60, kierowane laserowo pociski przeciwpancerne 9K121 Vikhr, pociski „Ataka”, lekkie pociski kierowane 305E (przeciwko celom powietrznym), pociski X-38MLE (przeciwko celom naziemnym), niekierowane rakiety kal. 80 mm w zasobnikach po 20 sztuk oraz pociski Igła montowane zazwyczaj na zewnętrznych punktach podwieszeń.
Kamow Ka-52 Aligator może również przenosić bomby UPK-23-250, FAB-250, FAB-500, KAB-500Kr i kasetowe KMGU.
Pylony mogą również przenosić dodatkowe systemy, na przykład ECM, naprowadzania, czy też dodatkowy zapas paliwa.
W wersjach eksportowych oferuje się stacje radiolokacyjne FH01E lub „REZETS”.
Czytaj także:
Bardzo ciekawy artykuł i w dodatku na czasie. Najciekawsze jest jednak stwierdzenie „system kierowania ogniem Samshit-E”. Tak sobie myślę, że z tak „dobrze” brzmiącą nazwą naprawdę trudno będzie działowi marketingu sprzedać ten produkt. Zwłaszcza odbiorcom anglojęzycznym. No bo co ma biedny marketingowiec odpowiedzieć gdy potencjalny nabywca zapyta: „Przepraszam, ale jak się nazywa ten wasz system?”. „Samshit” – pada odpowiedź. „Aha … OK … rozumiem. Dziękuję od razu za odpowiedź na moje drugie pytanie. Chciałem w nim zapytać o skuteczność systemu, ale sądząc po nazwie byłoby to chyba pytanie retoryczne …”.
Niestety pośród naszych rozlicznych wad jest też absolutny brak znajomości języka rosyjskiego poza słownictwem przyswojonym podczas obowiązkowego oglądania Czterech Pancernych. W związku z tym nie ma zapisu polskiego, a jest angielski, który jak Pan słusznie zauważa, brzmi g!@#$%^&*.
Tak na poważnie, to trudno ocenić skuteczność systemu i całej armii kiedy jest ona używana w sposób, nad którym czaszkujemy od początku wojny. Rosjanie nie to ćwiczyli przez ostatnie 8 lat. OPL nie działa, lotnictwo nie działa, wojska WRE, nie działają, BGT praktycznie nie działają. Jadą do przodu, jakby się przenieśli w rok 1945. Zakładamy dwie opcje: albo zrobili nas w balona z tą całą swoją modernizacją, albo to tak ma być, ale nie wiemy po co. Bo jeśli ma, to chyba po coś, prawda?